Με τις μνήμες του από την Ελλάδα νωπές, ο μετρ του πολιτικού κινηματογράφου, ο πολυβραβευμένος έλληνας σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς βρίσκεται ξανά στη γενέτειρά του και - ως τιμώμενο πρόσωπο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος- μας μιλά για το αφιέρωμα στο έργο του, στο οποίο και θα παραστεί.

Στοχεύοντας στο να γνωρίσουμε το πλήρες έργο του βραβευμένου με Όσκαρ κινηματογραφιστή, που ζει και εργάζεται στη Γαλλία, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος πραγματοποιεί για πρώτη φορά στη χώρα μας ένα αναδρομικό αφιέρωμα στον σπουδαίο δημιουργό, από τις 29 έως τις 31 Ιανουαρίου.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει ανοιχτή συζήτηση με το κοινό, με τίτλο «Ταινιοθήκες: Το μέλλον του παρελθόντος μας;», με κεντρικό ομιλητή τον ίδιο τον Κώστα Γαβρά και masterclass του δημιουργού για σπουδαστές κινηματογράφου και επικοινωνίας και επαγγελματίες του χώρου.

Με την τελευταία του ταινία «Το κεφάλαιο» να προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες, αποτυπώνοντας με καταιγιστικό ρυθμό το σύγχρονο τραπεζικό κατεστημένο και ασκώντας δριμεία κριτική στο διεθνές οικονομικό σύστημα, αποκαλύπτοντας τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά των υποκινητών της απανταχού εξουσίας και της οικονομικής τρομοκρατίας, ο Κώστας Γαβράς μάς μιλά για τον κινηματογράφο, για την Ελλάδα και ρίχνει ματιές στο μέλλον.

Πώς αισθάνεστε για αυτό το αφιέρωμα;

Νιώθω τιμή και συγκίνηση. Οι ταινιοθήκες είναι πολύ σημαντικοί χώροι για τους σκηνοθέτες. Στην πραγματικότητα, είναι μουσεία. Και το σπουδαιότερο δεν είναι το έργο σου να μπει στο μουσείο, αλλά να είναι προσβάσιμο σε όλους τους θεατές, που ενδιαφέρονται να το γνωρίσουν στο σύνολό του, ως συνέχεια, στη μεγάλη οθόνη.

Ποιες είναι σκέψεις σας για το παρόν του ελληνικού κινηματογράφου, αλλά και για το μέλλον του;

Το παρόν και το μέλλον του ελληνικού κινηματογράφου, όπως και κάθε εθνικού κινηματογράφου, εξαρτάται άμεσα από την πολιτική βούληση κάθε χώρας. Το ζήτημα που τίθεται είναι αν θέλουμε ή όχι να υπάρχει εθνικός κινηματογράφος. Η κινηματογραφική παραγωγή που δεν τυγχάνει της αναγνώρισης και της υποστήριξης του κράτους, ουσιαστικά έχει πολύ περιορισμένες δυνατότητες να αναπτυχθεί και να διαφοροποιηθεί. Με άλλα λόγια, πρέπει να είναι τέχνη, αλλά και βιομηχανία. Όπως συμβαίνει στην περίπτωση του γαλλικού κινηματογράφου. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο ελληνικός κινηματογράφος πρέπει να έχει τη βοήθεια του κράτους μέσα από νομοθετική ρύθμιση, η οποία θα διασφαλίζει απόλυτη δημιουργική ελευθερία και, ταυτόχρονα, τα μέσα για την παραγωγή πολλών ταινιών κάθε χρόνο. Τα μέσα αυτά μεταφράζονται σε κεφάλαιο. Και μέσα από την πολυάριθμη αυτή παραγωγή ταινιών, θα προκύψουν και αριστουργήματα.

Ποια προτροπή – συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο, που κάνει τα πρώτα του βήματα στον χώρο της σκηνοθεσίας;

Δε μου αρέσει να δίνω συμβουλές. Μπορώ, όμως, να μιλήσω για τη δική μου εμπειρία. Προσπαθώ να φτιάχνω ταινίες προσωπικές και να αναζητώ την έμπνευση από εμένα τον ίδιο, τον εσωτερικό μου κόσμο, αυτό που είμαι και αυτό στο οποίο πιστεύω.

Η κρίση είναι μόνο οικονομική; Πόσος χώρος έχει μείνει για την ηθική σκέψη και πράξη;

Η κρίση είναι πάνω από όλα ζήτημα ηθικής και νοοτροπίας. Με άλλα λόγια, η έλλειψη ηθικής, σε συνδυασμό με μια συγκεκριμένη νοοτροπία, ευθύνονται για την κρίση, που κλονίζει την Ελλάδα. Ωστόσο, σε περιόδους κρίσης, μας δίνεται η ευκαιρία να σκεφτούμε καλύτερα και να αλλάξουμε. Στην Ελλάδα, χρειάζονται μεγάλες και ριζικές αλλαγές σε ό,τι αφορά τη νοοτροπία και οπωσδήποτε και την ηθική. Κυρίως, στον πολιτικό κόσμο.

Από που μπορούμε οι Έλληνες να αντλήσουμε δύναμη, για να σταθούμε στα πόδια μας;

Ο λαός υφίσταται αυτήν την κατάσταση εδώ και τρία χρόνια. Έχει ήδη αποδείξει τη δύναμή του και, ως εκ τούτου, θα ξεπεράσει αυτήν την κρίση, όπως πολλές άλλες στο παρελθόν. Με πολλές απώλειες φυσικά. Το ερώτημα είναι πώς έφτασε εδώ η χώρα και ποιος ευθύνεται για αυτήν την κατάσταση.

Μια ευχή σας για το μέλλον;

Για το μέλλον της Ελλάδας, εύχομαι να υπάρξει ένα ισχυρό και σύγχρονο κράτος, με πολιτικούς που θα χαρακτηρίζονται από παραδειγματική τιμιότητα, αίσθημα ανιδιοτέλειας και ικανότητα στοχασμού.

Ποιες εικόνες από την Ελλάδα είναι συχνά αγαπημένη σας συντροφιά;

Τα πρόσωπα της μητέρας μου και του πατέρα μου, με έκφραση τρυφερότητας ή δυστυχίας. Συχνά, υπήρχαν και τα δύο αυτά συναισθήματα στο σπίτι μας. Ένα καλοκαιρινό τοπίο από κάποιο δάσος της Αρκαδίας. Ένας χωματόδρομος δίπλα στο ποτάμι, από όπου περνά ένα φορτηγό, αφήνοντας πίσω του μυρωδιά βενζίνης. Ένα τοπίο που ξεθωριάζει. Στο νησί, η θάλασσα είναι ήρεμη και μοιάζει με καθρέφτη. Νομίζεις πως μπορείς να περπατήσεις πάνω της και να φτάσεις στην απέναντι όχθη.

Τι εύχεστε στον εαυτό σας;

Εύχομαι να έχω το πνεύμα και το σώμα μου υγιή ως το τέλος. Να έχω νηφαλιότητα εκείνη τη στιγμή, ώστε να βιώσω την εμπειρία του θανάτου μου.

Πληροφορίες: Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134 -136, Κεραμεικός – Αθήνα, τηλ.: 210 3609695. Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Λεωφόρος Συγγρού 107 - 109, Αθήνα, τηλ.: 210 9005800.

ΓIΩΡΓΟΣ Σ.ΚΟΥΛΟΥΒΑΡΗΣ