Όσο και να με βαραίνει μέσα μου που το παραδέχομαι με βάση κάποιες παρατηρήσεις, η παραδοχή είναι πολύ απλή: η τελευταία ταινία του Ceylan δεν ήταν άξια Χρυσού Φοίνικα.

Ούτε, όμως, μια ταινία αντάξια των προηγούμενων κυκλοφοριών του. Αντικειμενικά μιλώντας, δεν πρόκειται περί κακής ταινίας, αντιθέτως, μεγάλη μερίδα των προτερημάτων του σκηνοθέτη είναι παρούσα και εδώ, μα αυτή είναι διασπασμένη σε πολλά ψήγματα σε μια κατά πολύ μεγαλύτερη των νοημάτων της διάρκεια.

Άνιση και αρκετά φλύαρη (όχι με τον ίδιο τρόπο που ο Trier φλυάρησε στο Nymphomaniac ή τη διασκεδαστική φλυαρία των ταραντινικών χαρακτήρων) δεν καταφέρνει να σταθεί δίπλα, ας πούμε, στο Uzak.

Σε γενικές γραμμές, πλην των κοινωνικών/υπαρξιακών θεμάτων που πάντα έθιγε με όσα λέγονταν (ή και όχι) στις ταινίες του, αν μου έχει μείνει κάτι στο μυαλό από την επαφή με τις ταινίες του Ceylan, είναι τα εξπρεσιονιστικής «ψυχολογίας» εξωτερικά πλάνα, μέσα στα οποία το άτομο σμικρύνεται και αφήνει το τοπίο να πει όσα ο άνθρωπος δεν μπορεί.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Ceylan προτιμά να μεταφέρει το μεγαλύτερο μέρος της «δράσης» σε ένα κλειστοφοβικό εσωτερικό, περιορίζοντας σημαντικά τη χρήση των εξωτερικών πλάνων. Αυτό από μόνο του, φυσικά και δεν αποτελεί παράπτωμα, καθώς μια χαρά καταφέρνει να αποδώσει τα αδιέξοδα των χαρακτήρων του σε αυτό το ασφυκτικό κλείσιμο. Και μερικοί από την υπερπληθώρα των διαλόγων του προσεγγίζουν με τις διαρκείς ερωταπαντήσεις τους μια εύστοχη ενδοσκόπηση σε αυτά που θέλει να δώσει στο κοινό του για να το συζητήσει μετά το πέρας της ταινίας.

Λέω μερικοί, όμως, γιατί η αλήθεια είναι πως προσπαθώντας να γεμίσει τρεισήμισι ώρες με διάλογο, ο οποίος να ξεκινά από ένα θέμα και να καταλήγει σε κάποιο άλλο, είναι δεδομένο πως δύσκολα μπορεί να εντρυφήσει εξίσου αποτελεσματικά σε όλα τα υπό εξέτασιν θέματα. Πολλές σκηνές θα μπορούσαν να περικοπούν ή και να σβηστούν, άλλες θα έπρεπε να έχουν σημαντικότερο βάρος, μα και αρκετοί διάλογοι θα έπρεπε να εξετάσουν καλύτερα τον εξοπλισμό τους πριν την κατάδυση.

Γιατί κάπου στα μισά φαίνονται κουρασμένοι και το βάρος που είχαν υπολογίσει δεν είναι αρκετό ώστε να φτάσουν στους υφάλους που επιθυμούσαν, όσο και να κουνάνε το σώμα τους προς το μέρος τους σε κάποια φάση θα αναγκαστούν να σταματήσουν την προσπάθεια. Μέσα τους, όμως, νομίζουν ότι τους εξερεύνησαν, ενώ στην ουσία, μόνο πανοραμικά τους είδαν. Μπορούσε να εστιάσει περισσότερο στο ζήτημα που θίγεται στην τελευταία μιάμιση ώρα της ταινίας και να μείνει εκεί για να δημιουργήσει κάτι βαρυσήμαντο.

Έστω γι’ αυτό το τελευταίο μέρος, αξίζει κανείς να τη δει και να παραδεχτεί πως ο Ceylan έχει λόγο να συζητιέται. Η υπόλοιπη ταινία, όμως, πρέπει να περικοπεί σημαντικά για να βρεθεί το χρυσάφι μέσα στην (προκαλούμενη από το αλύπητο χιόνι) λάσπη.

Δείτε το τρέιλερ,όπως κυκλοφόρησε στο youtube.

Σκηνοθεσία: Nuri Bilge Ceylan. Πρωταγωνιστούν: Haluk Bilginer, Melisa Sözen, Demet Akbag. Στους κινηματογράφους από την Ama Films.

Φοίβος Κρομμύδας