Κριτική ταινίας: Το Αλάτι της Γης (The Salt of the Earth)

salt
ΠΕΜΠΤΗ, 19 ΜΑΡΤΙΟΥ 2015

Ο Wim Wenders μπορεί μεν να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αγίας τριάδας του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου μαζί με τον Fassbinder και τον Herzog, η αλήθεια είναι δε ότι έχει χρόνια να παραδώσει κάποια ταινία που να θυμίζει γιατί θεωρείται ένας από αυτούς, που όρισε με τον τρόπο του την ιστορία του κινηματογράφου της χώρας του.

Και αν ορισμένες αξιόπιστες φήμες που θέλουν την τελευταία του ταινία, η οποία προβλήθηκε στις Κάννες να μην καταφέρνει ούτε αυτή να κάνει τη διαφορά, τότε καταλαβαίνουμε πως τα πράγματα δε δείχνουν να βελτιώνονται. Όλα αυτά, βέβαια, μέχρι να θυμηθούμε πως συνσκηνοθέτησε μαζί με το γιο του Sebastião Salgado το ντοκιμαντέρ για τον μεγάλο φωτογράφο, Το Αλάτι Της Γης.

Τι είναι, όμως, αυτό που κάνει το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ μια σαφή επίδειξη δύναμης από πλευράς του σκηνοθέτη; Πρώτα και κύρια, η απαράμιλλη αισθητική του. Αν και, ως επί το πλείστον αποτελείται από μια παρουσίαση των φωτογραφιών του Salgado, συνοδευόμενες από την αφήγηση του ίδιου, καθώς και των δύο σκηνοθετών, το σύνολο δε φαίνεται σαν ένα «κλινικό» κολάζ. Αντιθέτως, δημιουργεί μια μεγάλη αφήγηση, την οποία ναι μεν μπορεί κάθε θεατής να παρακολουθήσει, να ενημερωθεί, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα σε σχέση με τη φύση του ανθρώπου, τη συμπεριφορά του και τη Φύση γενικότερα, μα πρωτίστως τη βιώνει. Στα σπλάχνα του.

Πως είναι οι περιπτώσεις που κάποιος μουσικός μελοποιεί με επιτυχία τους στίχους ενός ποιητή; Με παρόμοιο τρόπο ο Wenders πλάθει μια εκ νέου ανάγνωση/εμπειρία του φωτογραφικού υλικού, συναρμολογώντας έναν συνεκτικό ιστό και δημιουργώντας όχι απλώς έναν φόρο τιμής, μα και ένα δικό του καλλιτεχνικό σύνολο. Οι εικόνες του φωτογράφου φαίνονται ζωντανότερες από ποτέ, θα έλεγε κανείς πως θα περίμενε να αρχίσουν να κινούνται, να μιλούν, να περιγράφουν τα συναισθήματα τους από μόνες τους.

Είναι εκεί αυτή η γαλήνια, συναισθηματική φωνή του Salgado, συνοδευόμενη από την υπέροχη μουσική του Laurent Petitgand, που προσφέρει όχι μόνο απλές εξιστορήσεις των γεγονότων που κρύβονται πίσω από κάθε δημιούργημά του, μα και το πλήρες συναισθηματικό υπόβαθρο. Τις φιλοσοφίες του, μεγάλες και μικρές για την ανθρωπότητα και την Πλάση. Τη ζωή του σε σύνολο, με όσο μεγαλύτερη τρυφερότητα γίνεται. Φωτογράφος και φιλόσοφος, μα και άνθρωπος στο κάτω-κάτω της γραφής.

Όσοι αρέσκεστε στην καλλιτεχνική πλευρά των ντοκιμαντέρ ή θέλετε να θυμηθείτε τι σημαίνει πρώτα και κύρια κινηματογράφος ως βιωματική εμπειρία, μην τυχόν παραλείψετε. Οι εικόνες του θα σας συνοδεύουν για καιρό και θα βρείτε αυτή τη γαλήνη (μαζί με μια μεγάλη δόση άλγους) που αναζητούσατε στην Τέχνη εδώ και καιρό.

Δείτε το τρέιλερ, όπως κυκλοφόρησε στο youtube.

Σκηνοθεσία: Wim Wenders, Juliano Ribeiro Salgado. Πρωταγωνιστούν: Sebastião Salgado, Wim Wenders, Juliano Ribeiro Salgado. Στους κινηματογράφους από τη Filmtrade.

Φοίβος Κρομμύδας