Ο πολυβραβευμένος πολωνός σκηνοθέτης Αντρέι Βάιντα, του οποίου τα έργα αποτυπώνουν την σύγχρονη ιστορία της χώρας του, πέθανε σε ηλικία 90 ετών.

Ο Βάιντα, ο οποίος γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου του 1926 και βραβεύτηκε με ένα Όσκαρ το 2000 για τη συνεισφορά του στον κινηματογράφο. Έγινε σκηνοθέτης το 1939 αφού προηγουμένως είχε απορριφθεί από το στρατό. Μετά το τέλος του πολέμου σπούδασε στην περίφημη σχολή κινηματογράφου στο Λόντς της Πολωνίας και η καριέρα άρχισε να εκτοξεύεται όταν κέρδισε το ειδικό βραβείο της επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών το 1957 για την ταινία του «Kanał» («Το Κανάλι»), το οποίο μιλούσε για την αποτυχημένη εξέγερση των πολωνών ανταρτών της Βαρσοβίας το 1944.

Στις μετέπειτα ταινίες του ασκούσε κριτική στο κομμουνιστικό καθεστώς της Πολωνίας, όπως με τον «Άνθρωπο του μαρμάρου» το 1977 και τον «Άνθρωπο του σιδήρου» το 1981, για το οποίο κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες. Η τελευταία ταινία εστίασε στην αντί-κομμουνιστική συνδικαλιστική οργάνωση Αλληλεγγύης. «Η ημέρα που κέρδισα τον Χρυσό Φοίνικα ήταν μια πολύ σημαντική μέρα στη ζωή μου, φυσικά. Αλλά αισθανόμουν ότι αυτό το βραβείο δεν ήταν μόνο για μένα. Ήταν επίσης ένα βραβείο για την ένωση Αλληλεγγύης» είχε δηλώσει σε συνέντευξή του το 2007.

Χάρη σε αυτό το βραβείο –το οποίο δώρισε, όπως και το Όσκαρ του, στο Μουσείο της Κρακοβίας– είχε γλιτώσει τη φυλακή στη χώρα του. Λόγω της κριτικής στάσης του απέναντι στις πολωνικές αρχές, συνέχισε να σκηνοθετεί εκτός Πολωνίας, με το «Danton» στη Γαλλία το 1983 και το «Eine Liebe in Deutschland» στην Γερμανία το 1986.

Επαναπατρίστηκε μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη Πολωνία το 1989, όπου συνέχισε να κάνει ταινίες για την εμπόλεμη ιστορία της χώρας του, εστιάζοντας σε γεγονότα που είχαν αποσιωπήσει οι κομμουνιστικές αρχές. Η πρώτη που έκανε το 1990 με τίτλο «Korczak» εστίαζε σε έναν πολωνοεβραίο συγγραφέα και γιατρό που πέθανε στο Ολοκαύτωμα.

Still από την τελευταία ταινία του, Katyń

Στη συνέχεια, επέστρεψε στην εξέγερση της Βαρσοβίας του 1944 με το «Pierścionek z orłem w koronie» και με το «Wielki Tydzień» σε μια αντίστοιχη εξέγερση εβραίων ανταρτών το 1943. Η προτελευταία του ταινία «Katyń» που κυκλοφόρησε το 2008 είχε προταθεί για Όσκαρ και αναφερόταν στην εκτέλεση 22.500 πολωνών αξιωματικών το 1940 από την Σοβιετική Ένωση στο δάσος του Κατίν. Η τελευταία του ταινία με τίτλο «Powidoki» κυκλοφόρησε φέτος και θα διαγωνιστεί στα φετινά Όσκαρ.