Διπολική διαταραχή: η δημιουργική «κατάρα»

dipoliki-diataraxi-i-dimiourgiki-katara-dimiourgiki-katara

ΤΡΙΤΗ, 25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011

Μπορεί η κατάθλιψη να θεωρείται το «κρυολόγημα της ψυχικής υγείας», αλλά η φράση που έχει γίνει πλέον καθημερινότητα στον τομέα της ψυχικής υγείας, είναι η «διπολική διαταραχή», ίσως επειδή συχνά συνδέεται με τη δημιουργικότητα, τον καλλιτεχνικό οίστρο και το ταλέντο.

Η Διπολική Διαταραχή (γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη) είναι μια ψυχιατρική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από δυο συναισθηματικές διαταραχές, τη μανία και την κατάθλιψη, οι οποίες μπορούν να συμβούν σε ένα φάσμα που διακυμαίνεται από εξαντλητική κατάθλιψη μέχρι και αδιάκοπη μανία. Τα συμπτώματα της καταθλιπτικής φάσης είναι: αίσθημα λύπης, άγχος, τύψεις, οργή, απομόνωση, απελπισία, διαταραχές στον ύπνο και της όρεξης για φαγητό, εξάντληση, απώλεια ενδιαφέροντος για πολλές δραστηριότητες, προβλήματα συγκέντρωσης κ.ά., ενώ η μανία χαρακτηρίζεται συνήθως από έξαρση, υπερκινητικότητα και συναισθηματική διέγερση.

Έχει βρεθεί ότι η ασθένεια αυτή προσβάλλει περίπου το 1-2% του συνολικού πληθυσμού, ενώ λόγω της μεγάλης ποικιλομορφίας της (διαφορετική βαρύτητα, είδος, συχνότητα και διάρκεια των επεισοδίων), συχνά είναι δύσκολο να αναγνωριστεί, ακόμα και από γιατρούς. Αυτός είναι ίσως και ο λόγος για τον οποίο συχνά τα ΜΜΕ και ο κόσμος του θεάματος συχνά επικαλούνται την ασθένεια αυτή σε περιπτώσεις celebrities με αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά ή σε προσωπικότητες που κάνουν κατάχρηση ουσιών. Οι ίδιοι πάλι, άλλες φορές παραδέχονται την κατάσταση που βιώνουν και άλλες φορές την υπαινίσσονται.

Ας δούμε για ποιους διάσημους έχει υπάρξει αναφορά σχετικά με τη Διπολική Διαταραχή:

Britney Spears

Ενώ η 28χρονη πριγκίπισσα της pop μουσικής, αποσιωπά εδώ και καιρό πιθανά προβλήματα στην ψυχική της υγεία, υπάρχουν φήμες για μια πιθανή διάγνωση Διπολικής Διαταραχής, από τότε που οι φωτογραφίες με ξυρισμένα τα μαλλιά της, έκαναν το γύρο του κόσμου, το 2007. Πολλοί ψυχολόγοι και ψυχίατροι στην τηλεόραση –που όμως δεν ήταν γιατροί της- έκαναν εξ αποστάσεως διάγνωση Διπολικής Διαταραχής. Σε πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ του περιοδικού People το 2008, αναφερόταν ότι η Spears «πιθανόν πάσχει από Διπολική Διαταραχή», ενώ ψυχίατρος στη Santa Monica της Καλιφόρνια είπε ότι η συμπεριφορά της τραγουδίστριας υποδεικνύει «κλασική διπολική συμπεριφορά που δηλώνεται μέσω της υπερσεξουαλικότητας, της κακή κρίσης και της παρορμητικότητας». Όποια και αν ήταν πάντως η ψυχική κατάσταση της τραγουδίστριας, τελευταία φαίνεται να έχει βελτιωθεί αισθητά.

Kurt Cobain

Ο τραγουδιστής της grunge, Kurt Cobain, αυτοκτόνησε σε ηλικία 27 ετών, παρά τη μεγάλη επιτυχία του συγκροτήματός του, Nirvana, από το Σιάτλ. Δεδομένου ότι ένα από τα τραγούδια τους είχε τον τίτλο «Lithium», που είναι σταθεροποιητικό διάθεσης και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής, το περιοδικό Time τον συμπεριέλαβε στον κατάλογο του 2002 «μανιακές μεγαλοφυΐες» που συνέβαλαν σημαντικά στη μουσική, την τέχνη, τη λογοτεχνία και οι οποίες μπορεί να έπασχαν από διπολική διαταραχή.

Marilyn Monroe

Πολλά από τα ερωτήματα γύρω από τη ζωή και το θάνατο της ηθοποιού εξακολουθούν να είναι αναπάντητα και πιθανώς να παραμείνουν έτσι. Αλλά το ντοκιμαντέρ του 2001, «Marilyn Monroe: The Final Days» , έριξε λίγο φως στο θέμα σχετικά με τη χρήση ναρκωτικών και την ψυχική της υγεία. «Γνωρίζαμε ότι ήταν ένα μανιοκαταθλιπτικό άτομο», αναφέρει ο γιατρός της, Hyman Engelberg, στην ταινία. «Αυτό σημαίνει ότι πάντα υπήρχαν ψυχολογικά προβλήματα και ότι θα μπορούσε να έχει μεγάλες διακυμάνσεις στη διάθεση της».

Sinead O'Connor

Η pop σταρ της δεκαετίας του ογδόντα και του ενενήντα, γνωστή για το ξυρισμένο της κεφάλι, έχει μιλήσει ανοιχτά για την ψυχική της ασθένεια στο «Oprah Winfrey Show» το 2007. Είπε ότι είχε διαγνωστεί ως διπολική στην ηλικία των 37, μετά από την προσπάθειά της να αυτοκτονήσει στα 33 της χρόνια. Η Ο 'Connor είναι σήμερα 43 και είπε ότι παίρνει αντικαταθλιπτικά και σταθεροποιητικά διάθεσης. «Οτιδήποτε, αποτελεί βελτίωση, όταν έχεις φτάσει στην απομόνωση», είπε στη Winfrey, αλλά «αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τα «πάνω» και τα «κάτω»».

Vincent van Gogh

Ο ιδιαίτερα δημοφιλής Ολλανδός ζωγράφος, υπέφερε από απίστευτα σκαμπανεβάσματα στη διάθεσή του, καθ’ όλη την προσπάθειά του να «παλέψει» με την ψυχική του ασθένεια. Κατά τη διάρκεια ζωής του, η έννοια της διπολικής διαταραχής δεν ήταν γνωστή, αλλά σήμερα τα συμπτώματα είναι σαφώς αναγνωρίσιμα. «Όταν η υγεία του και το αλκοόλ, τον έφερναν στα «πάνω» του, ζωγράφιζε με αυτοπεποίθηση και ενέργεια που ισοδυναμούσε σχεδόν με μανία», έγραψε κριτικός τέχνης στην Washington Post, το 1998. «Όταν ήταν στα «κάτω» του, ουσιαστικά παρέλυε, από αμφιβολία και φόβο».

Carrie Fisher

Η 54χρονη ηθοποιός Fisher, γνωστή για το ρόλο της ως πριγκίπισσα Leia στην τριλογία Star Wars, συνάντησε πολλές δυσκολίες στη ζωή της -και όχι μόνο πάνω στο Millennium Falcon. Μετά από χρόνια «πάλης» με την μανία και την κατάθλιψη, η Fisher διαγνώστηκε με διπολική διαταραχή όταν ήταν 28 ετών. Η Fisher δήλωσε το 2002 στη USA Today, ότι έχει τώρα μια φυσιολογική ζωή και ότι η συμπεριφορά της είναι πολύ πιο προβλέψιμη, χάρη στη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει. Αλλά δεν ήταν πάντα τόσο εύκολο. «Έκοψα τελείως τα μακριά μαλλιά μου, έκανα τατουάζ και ήθελε να προσηλυτιστώ στον Ιουδαϊσμό», είπε σχετικά με το πιο πρόσφατο μανιακό επεισόδιό της.

Emily Dickinson

Το έργο της εσωστρεφούς ποιήτριας, ήταν συχνά σκοτεινό και ζοφερό. Αν και είναι αδύνατο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν η ψυχική της κατάσταση τότε, ορίζεται ως διπολική διαταραχή σήμερα, μια μελέτη του 2001 στο American Journal of Psychiatry που εξέτασε τις διακυμάνσεις της παραγωγικότητας της Dickinson, δείχνει ότι μπορεί να ήταν έτσι.

Ο γιατρός της, είχε διαγνώσει «νευρική κατάπτωση», η οποία, σύμφωνα με τον συγγραφέα της μελέτης, ψυχίατρο John F. McDermott, «χαρακτηριζόταν από άγχος και κατάθλιψη». Στην εποχή της Dickinson, οι γιατροί δεν είχαν εντοπίσει ακόμη τη διπολική διαταραχή, αλλά ο δρ. McDermott, σημείωσε ότι η γραφή της Dickinson «δε χαρακτηριζόταν από ασυνέπειες», που αποτελούν σύμπτωμα της διαταραχής.

Virginia Woolf

Το σκοτεινό ημερολόγιο και οι επιστολές της Woolf, η οποία υπέστη τέσσερις μεγάλες «καταρρεύσεις», πριν αυτοκτονήσει με πνιγμό σε ηλικία 59 ετών, έχουν πείσει πολλούς μελετητές ότι η συγγραφέας πρέπει να έπασχε από είχε μανιοκατάθλιψη. Σύμφωνα με ένα άρθρο του 2004 από την ψυχολόγο Katherine Dalsimer, «οι ταλαντεύσεις στη διάθεση, από σοβαρή κατάθλιψη, σε ενθουσιασμό και μανιακά επεισόδια ψύχωσης» της Γουλφ, θα διαγιγνώσκονταν σήμερα ως διπολική διαταραχή.

Linda Hamilton

Σε συνέντευξή της το 2004, η 54χρονη ηθοποιός του Terminator, αποκάλυψε ότι ζει πάσχοντας από διπολική διαταραχή για περισσότερα από 20 χρόνια. Της διαγνώστηκε μετά από 10 χρόνια «εκπληκτικά λαμπρής» μανίας και κατάθλιψης που την έκανε να νιώθει ότι βρίσκεται σε ένα τεράστιο αδιέξοδο. Η Hamilton αποφάσισε να μιλήσει σχετικά με το πρόβλημά της, 10 χρόνια μετά τη διάγνωσή του, όταν είχε πλέον τον έλεγχο. «Η ποιότητα της ζωής μου είναι πιο εντυπωσιακή από ό,τι θα μπορούσα να έχω φανταστεί σε αυτά τα 20 χρόνια που αγωνίζομαι με την ασθένεια», είπε.