Με αρχηγό τον Διόνυσο και όπλο τη μουσική, ο Σταμάτης Κραουνάκης ενώνει τις 11 σωζόμενες κωμωδίες του αξεπέραστου και πάντα επίκαιρου Αριστοφάνη, τις φέρνει στο τώρα και μας μιλά για αυτό το εκρηκτικό μείγμα.

Δαφνοστεφανωμένοι από την Ευρώπη, όπου έτυχαν σημαντικής αποδοχής, ο Σταμάτης Κραουνάκης και η Σπείρα Σπείρα, με κορυφαίο τον Μανώλη Μητσιά, ανοίγουν το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου με την παράσταση «Αριστοφάνης τώρα», την Παρασκευή 5 και το Σάββατο 6 Ιουλίου, στις 9.30 το βράδυ.

Με ένα αθώο, μετέωρο χαμόγελο, σαν άναυδος από το πιθανό θαύμα, ο Σταμάτης Κραουνάκης, μέσα από σπαράγματα χορικών, παραβάσεις και τραγούδια, περνά από τη μυσταγωγία στην έκρηξη, από τον αγιασμό στην αποθέωση και μιλά για την παράσταση και για το εθνικό μας προσόν.

Ποια είναι τα συστατικά αυτής της ελληνικής διονυσιακής γιορτής;

Παράπονα της δημοκρατίας, μουσική, αγάπη για την πόλη και τους θεούς, ύμνοι για την Ακρόπολη, οι ποιητές να σχεδιάζουν το πλάνο της ανάπτυξης, γλέντι, τραγούδι, χορός, λυρικά και διονυσιακά τραγούδια και χορικά και από τις 11 κωμωδίες του Αριστοφάνη, με κέντρα την πόλη, τη δημοκρατία και τη διαφθορά.

Πώς στοχεύει στο τώρα το εκρηκτικό μείγμα της ένωσης των έργων του Αριστοφάνη;

Συντάσσεται ένα μείγμα εκρηκτικό, με αισθήματα που κινητοποιούν τον σημερινό θεατή γύρω από τις αξίες και τα προβλήματα. Όπως είναι όλα μέσα στη μουσική και την εικόνα, το μήνυμα διοχετεύεται άμεσα. Νομίζω αυτό ήταν – όπως έδειξε - το βασικό μας όπλο.

Τι υμνεί ο «Αριστοφάνης τώρα» και τι κατακεραυνώνει;

Είναι λίγο δύσκολο να σας το δώσω αναλυτικά, γιατί υπάρχει μια αφήγηση, που βαστάει τον κύκλο της μέρας, από το παράπονο της σελήνης και πώς της φέρονται οι πολίτες, τους μύστες που καλούν σε λειτουργία του Διόνυσου, την προσευχή για το καλό, τη γέννηση του έρωτα, τους όρκους της Λυσιστράτης, την κόντρα αρσενικού θηλυκού, τη φτώχεια, τον πλούτο, τη σπουδή, τους σφήκες που βεμβικίζουν. Σας δίνω έναν στίχο από το φινάλε: «τρεις χιλιάδες χρόνια νάτα τα χαΐρια, τρεις χιλιάδες χρόνια για τα πανηγύρια».

Τι δηλώνει η επιτυχημένη ευρωπαϊκή πορεία της παράστασης;

Ήταν μια νίκη της Ελλάδας σε μια δύσκολη στιγμή. Η κριτική του δύσκολου Άγγλου τα είπε όλα: «θέλεις να πας μαζί τους». Αυτό νομίζω ήταν το πιο σοβαρό. Είπα κάποια στιγμή στο χορικό από τις «Νεφέλες», τη φράση της Μελίνας: «Έχω τα μάρμαρα στη γλώσσα μου» και σηκώθηκαν όρθιοι. Τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο. Ανοίξαμε μια μικρή χαραμάδα και για μας και για τον τόπο, σε μια στιγμή που όλοι μας βρίζανε.

Πιστεύετε ότι ο Αριστοφάνης είχε φανταστεί ποτέ πως τα έργα του θα απευθύνονταν καίρια σε όλες τις εποχές και θα καυτηρίαζαν εύστοχα το κάθε «τώρα»;

Από τα δύο τελευταία του έργα, φαίνεται ότι δεν είχε καμιά ελπίδα πως κάτι θα αλλάξει. Οι «Εκκλησιάζουσες» είναι έργο θανατηφόρο, τα τελειώνει όλα. Ο «Πλούτος» επίσης. Έπειτα, το γεγονός ότι αυτά τα 11 έργα ήταν το καρδιογράφημα της πτώσης μιας μεγάλης εποχής - μάλλον της μεγαλύτερης - δεν είναι τυχαίο. Ήταν σαν να επιφορτίστηκε η κωμωδία με αυτήν την οδυνηρή υποχρέωση.

Ποιο είναι το «χρέος» της κωμωδίας;

Αυτό. Να τα δίνει όλα στεγνά, να ονομάζει το απαίσιο και να το σατιρίζει, να παρασύρει στο γέλιο και να υμνεί το καλό. Είναι σαφώς πολιτική η παράστασή μας, αλλά και πολύ χαρούμενη. Όλα λέγονται με το μετέωρο χαμόγελο ενός πιθανού θαύματος, ακόμα και τα πιο σκληρά, εκτός από μια δυο στιγμές που πονάνε αληθινά. Η σύνδεση με το τώρα γίνεται από τον πρόλογο, πολύ απλά. Πόλεμος, πόνος, πόλεμος, τότε πελοποννησιακός, τώρα οικονομικός. Πάντα ο πόνος είναι ίδιος.

Ποιο είναι το «χρέος» του καλλιτέχνη, ιδιαίτερα σε δύσκολους καιρούς;

Να μπορεί να σταθεί όρθιος, να δημιουργεί και να λέει την αλήθεια. Η δημιουργία είναι η μόνη αντίσταση.

Αν ερχόταν στη σύγχρονη Ελλάδα της κρίσης ένας «από μηχανής θεός», τι θεωρείτε ότι θα έπρεπε να κάνει, για να μας βοηθήσει;

Να αποφασίσει να κάνει το εθνικό μας προσόν: κλίμα, τόπους, προϊόντα, πολιτισμό, παράδοση, το σήμα κατατεθέν μας για εμάς τους ίδιους - που δεν το έχουμε σεβαστεί - και για όλη την υφήλιο που, εν πολλοίς, το σέβεται περισσότερο από ότι εμείς καμιά φορά. Δε μας λείπει τίποτα, εκτός από μια κυβέρνηση που να αγαπάει αληθινά τον τόπο.

Ταυτότητα παράστασης

Στίχοι: Κ.Χ. Μύρης - Λίνα Νικολακοπούλου - Σταμάτης Κραουνάκης, διδασκαλία: Σταμάτης Κραουνάκης, μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης - Άρης Βλάχος - Κώστας Μπαλταζάνης, χορογραφία - κίνηση: Αγγελική Στελλάτου, σκηνικό - κοστούμια: Τάκης Χατούπης (takis), video – art: Dick Straker, μουσική διεύθυνση: Άρης Βλάχος, ήχος P.A: Δημήτρης Μουρλάς, ήχος stage: Κώστας Σωτηρίου, φωτισμοί: Δημήτρης Στίγκας, διεύθυνση παραγωγής: Ελένη Συροπούλου - Γιούλα Αναγνωστοπούλου, προβολή - επικοινωνία: Δέσποινα Κραουνάκη. Μουσικοί: πιάνο: Άρης Βλάχος, σαξόφωνο: Γιάννης Παπαναστασίου, ντραμς - κρουστά: Σπύρος Παναγιωτόπουλος, ηλεκτρική - κλασική κιθάρα: Δημήτρης Σιάμπος, μπουζούκι: Νίκος Κατσίκης. Διανομή: Σταμάτης Κραουνάκης, Κορυφαίος: ο Μανώλης Μητσιάς. Σπείρα Σπείρα: Χρήστος Γεροντίδης, Μπάμπης Γούσιας, Αναστασία Έδεν, Τζέρομ Καλούτα, Σάκης Καραθανάσης, Χρήστος Μουστάκας, Κώστας Μπουγιώτης, Γιώργος Στιβανάκης, Παρθένα Χοροζίδου.

Πληροφορίες: Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, Παλαιά Επίδαυρος, Αργολίδα, 27530 22026, τιμές εισιτηρίων 20 και 25 ευρώ, φοιτητικό – άνω των 65 ετών 10 ευρώ, ανέργων – ΑΜΕΑ 5 ευρώ (περιορισμένος αριθμός θέσεων). Προπώληση εισιτηρίων από τα εκδοτήρια του Φεστιβάλ Αθηνών (Πανεπιστημίου 39 - εντός στοάς Πεσμαζόγλου), Ηρώδειο, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, καταστήματα Public, βιβλιοπωλεία Παπασωτηρίου, τηλεφωνικά στο 210 3272000 και ηλεκτρονικά στο www.greekfestival.gr .

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης