Τόνος: νόστιμος, αλλά όχι και τόσο… «δίκαιος»

tonos

Μέχρι να φτάσει ο τόνος στο πιάτο μας, περνά από διάφορα στάδια επεξεργασίας, κατά τα οπποία συχνά καταπατώνται τα ανθρώπινα δικαιώματα

ΤΕΤΑΡΤΗ, 03 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2016

Κάθε καλοκαίρι, ο τόνος πρωταγωνιστεί στις πλούσιες σαλάτες μας, τα σάντουιτς και τις μπαγκέτες ή τις μακαρονάδες μας. Στην ελληνική αγορά υπάρχουν πολλές και διαφορετικές κονσέρβες ευρείας κατανάλωσης και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, πιθανόν, όμως, να μην έχετε αναρωτηθεί ποτέ από πού προέρχεται ο τόνος που αγοράζετε, κάτω από ποιες συνθήκες έχει αλιευθεί και τη σχέση που έχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα με την Ταϊλάνδη και την Ελλάδα.

Ο τόνος είναι ένα ψάρι που το προτιμάμε ειδικά το καλοκαίρι, συχνά σε κονσέρβα, προσθέτοντάς το σε σαλάτες, σάντουιτς κ.ο.κ. και απολαμβάνοντας εκτός από τη νοστιμιά και τα οφέλη του, όπως τον υψηλό σίδηρο, την πρωτεΐνη του κ.ο.κ. Δυστυχώς, όμως, ο τρόπος με τον οποίο φτάνει στο πιάτο μας, μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να απέχει από το δίκαιο ή τουλάχιστον έτσι αποκαλύπτεται σε μια περιεκτική αναφορά της έρευνας, στην οποία συμμετείχε η Fair Trade Hellas,για τη βιομηχανία τόνου στην Ταϊλάνδη και την καταπάτηση ορισμένων πάγιων εργασιακών δικαιωμάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα που οφείλουμε να γνωρίζουμε, προκειμένου να κάνουμε συνειδητές αγοραστικές επιλογές.

Τι ακριβώς συμβαίνει με τον τόνο σύμφωνα με την έρευνα;
Η Ταϊλάνδη, είναι μια χώρα υψηλού κινδύνου με συχνές παράνομες δραστηριότητες σε αρκετές βιομηχανίες. Στο πλαίσιο έρευνας από τη φινλανδική οργάνωση FinnWatch και με την υποστήριξη του ευρωπαϊκού προγράμματος Supply Cha!nge, όπου συμμετέχει και η ελληνική Fair Trade Hellas, βελτιώσεις, αλλά και προκλήσεις καταγράφονται στα εργοστάσια επεξεργασίας και παραγωγής τόνου (ΤUM, Unicord) που τροφοδοτούν πληθώρα καταστημάτων τροφίμων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και ελληνικά σούπερ-μάρκετ. Παράλληλα, αυτά τα προϊόντα πωλούνται και στην Ελλάδα ως προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Οι κονσέρβες ευρείας κατανάλωσης που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά από μεγάλες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ, εγείρουν ερωτήματα για το πώς τελικά αλιεύθηκε αυτός ο τόνος που συνοδεύει τις καλοκαιρινές σαλάτες μας, από πού προέρχεται και υπό ποιες συνθήκες έγινε η επεξεργασία και παραγωγή του.

Η δική σας κονσέρβα είναι, άραγε, «δίκαιη»;

Σύμφωνα με την έρευνα πεδίου σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας από 28 χώρες, εντοπίστηκαν τα εξής ευρήματα που καταδεικνύουν αδιαφορία ή ακόμα και εκμετάλλευση στην εφοδιαστική αλυσίδα της βιομηχανίας τόνου:

  • H TUM, η μεγαλύτερη βιομηχανία επεξεργασίας ψαριού στην Ασία απασχολεί περίπου 8.500 ανθρώπους. Οι μισοί είναι ταϊλανδοί πολίτες και οι υπόλοιποι είναι διακινούμενοι εργαζόμενοι από τη Μιανμάρ και την Καμπότζη.
  • Η Unicord, στο εργοστάσιο Unicord 2 απασχολεί 4.000 εργαζόμενους, 80 τις εκατό από τη Μιανμάρ και την Καμπότζη.
  • Οι εργαζόμενοι εργάζονται έξι μέρες την εβδομάδα, οχτώ ώρες την ημέρα με εθελοντικές υπερωρίες, δύο ώρες κάθε μέρα. Παρόλα αυτά εργαζόμενοι σε συγκεκριμένα πόστα δηλώνουν ότι πιέζονται να δουλέψουν υπερωρίες υποχρεωτικά, αντιμετωπίζοντας προβλήματα από τους προϊσταμένους τους.
  • Το ημερομίσθιό τους ισοδυναμεί με τον κατώτατο μισθό και είναι 300-301 Μπατ (8€) και η αποζημίωση για τις υπερωρίες είναι 56,25 Μπατ (1,5€) την ώρα.
  • Όλοι οι εργαζόμενοι έχουν κοινωνική ασφάλιση, αλλά οι κακές συνθήκες στα νοσοκομεία εγείρουν κριτική· η ιατρική φροντίδα είναι το λιγότερο ελλιπής και οι εργαζόμενοι υποχρεώνονται να καταφεύγουν σε κλινικές που χρεώνουν τους ασθενείς προκειμένου να αποφύγουν τα «νοσοκομεία παρακεταμόλης», όπως τα ονομάζουν.
  • Διακρίσεις παρατηρούνται μεταξύ των εργαζόμενων από την Ταϊλάνδη και εκείνων από τη Μιανμάρ, με πολύ λιγότερη ανοχή και με χρήση ανορθόδοξων μεθόδων τιμωρίας, με αλλαγή σε δυσάρεστο πόστο και ευκολότερη απόλυση για λάθη για τα οποία οι Ταϊλανδοί παίρνουν απλώς προειδοποίηση.
  • Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα είναι ότι εκατοντάδες εργαζόμενοι από τη Μιανμάρ επωμίζονται όλο το κόστος – που φτάνει τα 9.796 Μπατ (266€) για τη διαδικασία εύρεσης εργασίας στην Ταϊλάνδη καταβάλλοντας ποικίλα ποσά για να καταφέρουν να εργαστούν στο εργοστάσιο Unicord 2.
  • Οι εργαζόμενοι στα εργοστάσια της TUM και της Unicord ζουν μια απλή ζωή με λίγες ανέσεις. Διαμένουν σε μικρά δωμάτια που μοιράζονται με πολλούς άλλους. Για να μπορούν να στέλνουν χρήματα πίσω στις οικογένειές τους οι μετακινούμενοι εργαζόμενοι προσπαθούν να δουλεύουν υπερωρίες, συχνά χωρίς να έχουν κάποιον ουσιαστικό ελεύθερο χρόνο.
  • Η εμπορία ψαράδων είναι επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα στην Ταϊλάνδη. Οι συνθήκες εργασίας στα αλιευτικά σκάφη είναι συχνά πολύ άσχημες. Οι ψαράδες δουλεύουν πολλές ώρες, επτά μέρες την εβδομάδα. Ζουν σε περιορισμένα καταλύματα, αντιμετωπίζουν ελλείψεις πόσιμου νερού και πρέπει να δουλεύουν ακόμη και όταν είναι κουρασμένοι ή άρρωστοι. Όσοι δεν είναι αποδοτικοί μπορεί να αντιμετωπίσουν σοβαρούς ξυλοδαρμούς ή άλλες μορφές σωματικής κακοποίησης, άρνηση ιατρικής φροντίδας και στις χειρότερες περιπτώσεις ακρωτηριασμό ή θάνατο.

Η στενή συνεργασία και ο διάλογος μεταξύ των εργοστασίων, των λιανοπωλητών και των τοπικών οργανώσεων εκπροσώπησης των εργαζόμενων είναι απαραίτητη

Για να ξεπεραστούν τα προβλήματα των διακρίσεων, των προσλήψεων, της ποιότητας ζωής και της αδύναμης διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζόμενων, απαιτείται στενή συνεργασία και διάλογος μεταξύ των εργοστασίων, των λιανοπωλητών και των τοπικών οργανώσεων εκπροσώπησης των εργαζόμενων. Μέσω ελέγχων και μόνο είναι δύσκολο να επιτευχθούν οι απαραίτητες αλλαγές. Και αν όλα αυτά φαντάζουν μακρινά, ως καταναλωτές φτάνει να αναρωτηθούμε από πού προέρχεται ο τόνος που αγοράζουμε, αν έχει αλιευθεί με σεβασμό στους ψαράδες και αν έχουν τηρηθεί τα εργασιακά δικαιώματα στην ευρύτερη εφοδιαστική αλυσίδα.

Σίγουρα στη διατροφή μας παίζει ρόλο η ποιότητα του τροφίμου και τα οφέλη του για την υγεία μας. Όταν, όμως, μπορούμε να συνδυάσουμε αυτό με τη διεκδίκηση δίκαιων προϊόντων στην αγορά, τότε οι επιλογές μας θα κάνουν καλό όχι μόνο σε εμάς, αλλά και σε όσους εργάζονται για αυτά, όπως και σε όλο τον πλανήτη. Σκεφτείτε το!

Ενημερωθείτε και βελτιώστε τις αγοραστικές σας συνήθειες
Στην ιστοσελίδα www.supplychainge.org μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για τις διάφορες μάρκες των σούπερ μάρκετ και τον τρόπο που παράγονται. Επισκεφθείτε τις εκδηλώσεις, αναλάβετε δράση και υποστηρίξτε τα υπομνήματα για να γίνουν τα προϊόντα με την επωνυμία των σούπερ μάρκετ πιο δίκαια και βιώσιμα.

Μάθετε, επίσης, τι συμβαίνει με το παγωτό, με το χυμό πορτοκαλιού, αλλά και με τη σοκολάτα.