Δέκα από τα πιο καλοδιατηρημένα και σπουδαία θέατρα του κόσμου, κυρίως της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας, τα οποία μπορούμε να επισκεφθούμε και σήμερα, ακόμη και να παρακολουθήσουμε παραστάσεις σε κάποια από αυτά.

Στην αρχαία Αθήνα, το θέατρο θεωρούνταν ως η πιο σημαντική μορφή τέχνης. Οι παραστάσεις που παρουσιάζονταν στο κοινό, ενσωμάτωναν στοιχεία ποίησης, χορού, μουσικής και θεάτρου. Το θέατρο είχε έντονο θρησκευτικό και μυστηριακό χαρακτήρα κατά τη διαδικασία της γέννησής του, αλλά και έναν εξίσου έντονο κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα κατά την περίοδο της ανάπτυξής του.

Στις μέρες μας, το θέατρο αποτελεί μια «δύναμη» δημιουργικότητας και έμπνευσης σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Σίγουρα οι περισσότεροι θα γνωρίζετε το Broadway στη Νέα Υόρκη, το θέατρο Μπολσόι στη Μόσχα, τη La Scala στο Μιλάνο και την όπερα του Σίδνεϊ.

Υπάρχουν όμως και τα θέατρα του χθες, πολλά από τα οποία μάλιστα βρίσκονται και σήμερα σε αρκετά καλή κατάσταση ή φιλοξενούν ακόμη παραστάσεις.

Η παρακάτω λίστα περιλαμβάνει δέκα από τα πιο καλοδιατηρημένα και σπουδαία θέατρα, κυρίως της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας, τα οποία μπορούμε να επισκεφθούμε ακόμη και σήμερα.

Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, Αθήνα

Χτισμένο στην πλαγιά της νότιας πλευράς της Ακρόπολης των Αθηνών, το Ηρώδειο κατασκευάστηκε το 161 μ.Χ. από τον Ηρώδη Αττικό, στη μνήμη της συζύγου του. Ο προορισμός του οικοδομήματος ήταν κατά κύριο λόγο οι μουσικές εκδηλώσεις και για τον λόγο αυτό ονομάστηκε Ωδείο.

Ο χώρος που προοριζόταν για το κοινό είχε 32 σειρές από μαρμάρινες κερκίδες και η χωρητικότητά του ήταν της τάξης των 5000 περίπου θεατών. Όπως και στα θέατρα της ρωμαϊκής εποχής, η ορχήστρα είχε ημικυκλικό σχήμα. Το σκηνικό οικοδόμημα βρισκόταν υπερυψωμένο στο βάθος της σκηνής και είχε τρεις ορόφους, δύο εκ των οποίων διατηρούνται μέχρι σήμερα σε ύψος 28 μέτρων. Το ωδείο ήταν στεγασμένο με ξύλινη οροφή από ξύλο κέδρου.

Η σημαντικότερη αναστήλωσή του άρχισε τμηματικά μετά τον Β΄ Π.Π., τη δεκαετία του 1950 επί Βασιλέως Παύλου και κατέστη δυνατόν να αποκαλυφθεί όλο το αρχαίο αυτό οικοδόμημα και να βρει τον άλλοτε προορισμό του. Οι θέσεις των θεατών επενδύθηκαν με πεντελικό μάρμαρο και η ορχήστρα με πλάκες από μάρμαρο Υμηττού. Από τα τέλη της ίδιας δεκαετίας το Ωδείο χρησιμοποιείται, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, για πολιτιστικές εκδηλώσεις και από τότε πλειάδα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών έχει εμφανιστεί στον χώρο αυτό.

Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου

Το θέατρο της Επιδαύρου είναι αναμφισβήτητα το πιο διάσημο και το καλύτερα διατηρημένο αρχαίο θέατρο στον κόσμο. Λειτούργησε ως το θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο της Επιδαύρου, μιας πόλης κράτους, μάλλον ήσσονος σημασίας, που ζούσε κάτω από τη σκιά των πιο ισχυρών πόλεων όπως η Κόρινθος, η Σπάρτη και η Αθήνα. Οι ανασκαφές, που ξεκίνησαν το 1880 και ολοκληρώθηκαν μαζί με αποκαταστάσεις τον 20ο αιώνα, αποκάλυψαν το πιο τέλειο δείγμα αρχαίου ελληνικού θεάτρου.

Έχει 55 σειρές εδωλίων, που χωρίζονται σε δώδεκα κερκίδες στο κάτω διάζωμα και είκοσι δύο στην επάνω, με χωρητικότητα πάνω από 20.000 θεατές. Η θρυλική ακουστική του θεάτρου, ερευνάται εδώ και χρόνια από τους ειδικούς. Μερικές θεωρίες θεωρούν ότι οι γύρω άνεμοι συμβάλλουν στην καλή ακουστική, ενώ άλλες λένε ότι το μυστικό βρίσκεται στο σχεδιασμό των καθισμάτων. Καμία όμως θεωρία δεν έχει πλήρως αποδειχθεί, ακόμα και μετά από δεκαετίες έρευνας.

Το ρωμαϊκό θέατρο της Orange, Γαλλία

Κτίστηκε αρχικά από τον αυτοκράτορα Αύγουστο τον 1ο αι. μ.Χ. και έκλεισε με επίσημο διάταγμα το 391 μ.Χ., λόγω της αντίθεσης της χριστιανικής Εκκλησίας σε αυτό που θεωρούσε απολίτιστο θέαμα.

Μετά από αυτό, το θέατρο εγκαταλείφθηκε εντελώς, λεηλατήθηκε από τους «βαρβάρους» και χρησιμοποιήθηκε ως αμυντικό μέρος κατά το Μεσαίωνα, ενώ κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών πολέμων του 16ου αιώνα, έγινε ένα καταφύγιο για τους κατοίκους. Το αρχαίο θέατρο αποκαταστάθηκε τον 19ο αι. και σήμερα φιλοξενεί το θερινό φεστιβάλ όπερας Chorégies d’Orange.

Το αρχαίο θέατρο του Διονύσου, Αθήνα

Το θέατρο του Διονύσου, που βρίσκεται στη σκιά της Ακρόπολης, πιστεύεται ότι είναι το αρχαιότερο θέατρο στον κόσμο. Κατά την κλασική εποχή, διάφορες παραστάσεις δράματος φιλοξενούνταν εδώ κατά τη διάρκεια των Μεγάλων Διονυσίων, μιας από τις σημαντικότερες θρησκευτικές γιορτές της πόλης.

Πιστεύεται ότι κατασκευάστηκε από τους απογόνους του τυράννου Πεισίστρατου και έχει υποστεί πολλές μεταγενέστερες τροποποιήσεις και επεκτάσεις, πράγμα που σημαίνει ότι η αρχιτεκτονική του εξέλιξη παραμένει ένα μυστήριο. Ό,τι έχει μείνει σήμερα, προέρχεται από την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο του θεάτρου, με λίγες μόνο σειρές εδωλίων που χρονολογούνται από την κλασική ελληνική περίοδο, ενώ καταβάλλεται προσπάθεια για την αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου με τη χρήση κομματιών της αρχικής κορινθιακής πέτρας, που είναι διάσπαρτα σε όλη την περιοχή.

Το θέατρο της Μέριδα, Ισπανία

Η Μέριδα διαθέτει αρκετά αξιόλογα κτήρια, αλλά το θέατρο είναι αναμφίβολα το πιο σημαντικό για την πόλη και ίσως για όλη την Ιβηρική Χερσόνησο κι ένα άριστο παράδειγμα κλασικού ρωμαϊκού θεάτρου. Διαθέτει τρία οριζόντια τμήματα καθισμάτων, τα οποία αντιστοιχούν στην κοινωνική τάξη των θεατών. Εκτιμάται ότι η χωρητικότητα του θεάτρου ήταν περίπου πεντέμισι χιλιάδες θεατές.

Στους μετέπειτα αιώνες, το θέατρο υπέστη αρκετές αποκαταστάσεις και απέκτησε νέα αρχιτεκτονικά στοιχεία και διακοσμήσεις. Η δομή αποκαταστάθηκε και πάλι στη δεκαετία του 1970 και έχει παραμείνει σε αυτή την κατάσταση από τότε. Φιλοξενεί και σήμερα παραστάσεις, στο πλαίσιο του ετησίου φεστιβάλ κλασικού θεάτρου.

Το ελληνικό θέατρο της Ταορμίνα, Σικελία

Η Ταορμίνα ήταν μια ελληνική αποικία στην ανατολική ακτή του νησιού της Σικελίας. Το θέατρο χτίστηκε από τους Έλληνες τον 2ο αι. π.Χ. και προσφέρει καταπληκτική θέα (είναι γνωστό ότι οι αρχαίοι Έλληνες επέλεγαν με προσοχή την τοποθεσία των θεάτρων τους) προς όλα τα όμορφα μέρη στην περιοχή: την Αίτνα, τα κρυστάλλινα καθαρά νερά της Μεσογείου κ.τ.λ.

Το θέατρο ανακαινίστηκε και επεκτάθηκε από τους Ρωμαίους και σήμερα είναι ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία θέατρα στη Σικελία, ουσιαστικά δεύτερο μετά από αυτό στις Συρακούσες. Σήμερα, φιλοξενεί το Taormina Arte, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου, Θεάτρου και Φεστιβάλ Χορού της πόλης.

Το ρωμαϊκό θέατρο στο Αμμάν, Ιορδανία

Το πιο εντυπωσιακό μνημείο της Ιορδανίας, είναι ίσως το θέατρο, που χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αντωνίνου Πίου και είχε χωρητικότητα 6.000 θεατών. Το θέατρο διαθέτει 3 διαζώματα και η αναστήλωσή του ξεκίνησε το 1957.

Μπροστά στο θέατρο υπήρχε κιονοστοιχία κορινθιακού ρυθµού και αρχαία λιθόστρωτη οδός, της οποίας τµήµα έχει αποκατασταθεί.

Το θέατρο των Δελφών

Οι Δελφοί, ήταν μία από τις σημαντικότερες περιοχές στην αρχαία Ελλάδα, όπου βρισκόταν το ιερό και το μαντείο του Απόλλωνα. Σήμερα στους Δελφούς σώζονται μεταξύ άλλων, ο Ναός του Απόλλωνα, το στάδιο, ο θησαυρός των Αθηναίων (μικρός ναός) και το θέατρο.

Το αρχαίο θέατρο των Δελφών ήταν χτισμένο σε έναν λόφο, προσφέροντας στους θεατές μια άποψη του συνόλου του ιερού και του εντυπωσιακού τοπίου που το περιβάλλει. Αρχικά χτίστηκε τον 4ο αι. π.Χ., και μπορούσε να φιλοξενήσει πέντε χιλιάδες θεατές. Αν και αναστηλώθηκε, το θέατρο βρίσκεται σε κακή κατάσταση. Το κοίλο έχει υποχωρήσει, οι ασβεστολιθικοί όγκοι έχουν ρωγμές και πολλά από τα αρχιτεκτονικά του μέρη, παραμένουν διάσπαρτα σε όλη την περιοχή.

Το ρωμαϊκό Θέατρο στη Μπόσρα, Συρία

Η Μπόσρα είναι μια αρχαία πόλη που βρίσκεται στη σύγχρονη Συρία, ακριβώς νότια της Δαμασκού. Είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις στη Γη, που αναφέρεται από τον 14ο αι. π.Χ. από Αιγυπτιακά ιερογλυφικά. Η πόλη κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 106 μ.Χ. και έγινε πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αραβίας.

Το Θέατρο της Μπόσρα χτίστηκε αμέσως μετά και μπορούσε να φιλοξενήσει μέχρι 15.000 άτομα. Επειδή γύρω από το θέατρο χτίστηκε ένα φρούριο, τώρα παραμένει ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ρωμαϊκά θέατρα στον κόσμο. Έχει καταπληκτική ακουστική, ένα τριώροφο ψηλό προσκήνιο και 35 σειρές καθισμάτων.

Το θέατρο της Σίδης, Τουρκία

Τα ερείπια του ρωμαϊκού θεάτρου στη Σίδη -τα οποία εξακολουθούν να είναι σε αρκετά καλή κατάσταση- περιλαμβάνουν έναν ναό, την πύλη της πόλης και ένα μεγάλο θέατρο, χωρητικότητας περίπου 15.000 ατόμων. Η Σίδη είναι ένα δημοφιλές θέρετρο στη μεσογειακή ακτή της νότιας Τουρκίας. Η πόλη ιδρύθηκε από Έλληνες αποίκους τον 7ο αι. π.Χ., και ήταν ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά κέντρα της περιοχής. Το 25 π.Χ., η Σίδη έγινε μέρος της ρωμαϊκής επαρχίας της Γαλατίας και άκμασε λόγω του εμπορίου του ελαιολάδου και των δούλων. Το θέατρο αποτέλεσε κύριο πολιτιστικό σημείο της πόλης για πολλά χρόνια και προσέλκυε αξιόλογους ανθρώπους από όλη την περιοχή της Μεσογείου.

Τα ερείπια του θεάτρου αργότερα χρησιμοποιήθηκαν για αγώνες μονομάχων και ακόμη, κατά τη διάρκεια ανάπτυξης του Χριστιανισμού, ως εκκλησία.