Ο Γιώργος Κιμούλης μεταμορφώνεται σε φύση-τιμωρό, ερμηνεύοντας την Μήδεια, στην παράσταση που θα ανοίξει τον κύκλο των φετινών Επιδαυρίων, στις 5 και 6 Ιουλίου, στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Ο ηθοποιός μιλάει στο click@Life για τις διαφορετικές πτυχές της αρχετυπικής μορφής που καλείται να ενσαρκώσει.

Ο Γιώργος Κιμούλης, ως ηθοποιός και σκηνοθέτης, έχει τολμήσει και δοκιμαστεί σε αρκετές αντισυμβατικές παραστάσεις. Φέτος, ακολουθεί το σκηνοθετικό όραμα του Σπύρου Ευαγγελάτου, ενός θεατράνθρωπου που στάθηκε για τον ίδιο πηγή έμπνευσης και αναμετριέται με τον ρόλο της Μήδειας, σε μια παράσταση με αποκλειστικά ανδρική διανομή. Ο Σπύρος Α. Ευαγγελάτος σκηνοθετεί για δεύτερη φορά το έργο, 12 χρόνια μετά την παρουσίασή του από το «Αμφι-Θέατρο» στην Επίδαυρο το 2001, με την αξέχαστη Λήδα Τασοπούλου στον ομώνυμο ρόλο.

Ερμηνεύετε ένα γυναικείο ρόλο, και μπορεί για τους θεατές του αρχαίου δράματος πριν χρόνια αυτό να ήταν κάτι συνηθισμένο, ωστόσο σήμερα πώς μπορεί να λειτουργήσει αυτή η συνθήκη ενός άντρα ηθοποιού που ερμηνεύει ένα γυναικείο ρόλο;

Στην αρχαία ελληνική τραγωδία δεν υπάρχουν ρόλοι με την έννοια που μπορούμε να συναντάμε τους ρόλους σε μια δραματουργία του 20ου αιώνα. Η διαφορά δε βρίσκεται μόνο στο γεγονός ότι παλιά στην αρχαιότητα αυτού τους ρόλους τους έπαιζαν άντρες, βρίσκεται στο ότι αν κανείς προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το ρόλο της Μήδειας ως ένα απλό ρόλο, μικραίνει ουσιαστικά το ίδιο το έργο και το τοποθετεί στο χώρο της ηθογραφίας, όπου μια γυναίκα προδόθηκε από τον άντρα της και σκότωσε τα παιδιά της για να τον εκδικηθεί. Η Μήδεια όμως δε μιλάει για κάτι τέτοιο, είναι μια αρχετυπική μορφή. Άρα δεν κινείται στο επίπεδο γυναικείος ή αντρικός ρόλος.

Πώς προσεγγίζετε εσείς αυτήν την αρχετυπική μορφή; Τι συμβολικές προεκτάσεις πιστεύετε ότι έχει;

Αντιπροσωπεύει την ίδια την έννοια της φύσης. Η Μήδεια έρχεται να τιμωρήσει- κι όχι τόσο να εκδικηθεί- την έπαρση της ανδρικής κυριαρχίας που έσπρωξε τον άνθρωπο σε ένα χώρο αποφυσικοποίησης. Οι άνθρωπος όταν δημιούργησε την πόλη, πίστεψε ότι είναι ένα όν το ποίο μπορεί να δημιουργεί κι όχι απλώς να κατασκευάζει. Αυτή η έπαρση ουσιαστικά τον έσπρωξε ενάντια σε οτιδήποτε το φυσικό.

Η οργή της Μήδειας σε σύγχρονο πλαίσιο πώς θα μπορούσε να αποκρυπτογραφηθεί μέσα από αυτήν την παράσταση;

Αυτό που σας είπα είναι σύγχρονο, μήπως όμως εσείς εννοείτε επίκαιρο; Γιατί ο σκοπός της τέχνης δεν είναι να είναι επίκαιρη, οφείλει να είναι σύγχρονη. Το ζητούμενο είναι ο σύγχρονος άνθρωπος να επαναπροσδιορίσει αξίες, τις σχέσεις του με το σύμπαν και με τους άλλους.

Θα ερμηνεύσετε τη Μήδεια φορώντας μάσκα. Τι προκλήσεις δημιουργεί για εσάς το στοιχείο της μάσκας;

Στα μεγάλα θέατρα, ουσιαστικά το γυμνό πρόσωπο και οι εκφράσεις του δεν είναι ευδιάκριτες, απλώς ο ηθοποιός πολλές φορές έχει τη φαντασίωση ότι το πρόσωπό του φαίνεται και αυτό καθορίζει και πολλές φορές και τον ήχο του και την κίνηση του σώματός του. Τώρα με τη μάσκα η φαντασίωση αυτή δεν υπάρχει. Άρα ουσιαστικά ορθώς προσπαθούμε να δώσουμε όλη την προσοχή μας στην κατασκευή μιας κινησιολογικής συμπεριφοράς, μιας ηχητικής συμπεριφοράς που αρμόζει στην κάθε στιγμή για να εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του προσώπου που ομιλεί.

Πώς αναπτύχτηκε η συνεργασία σας με το Σπύρο Ευαγγελάτο, δεδομένου ότι κι εσείς είστε ένας ηθοποιός και σκηνοθέτης με πολύ συγκεκριμένη άποψη επάνω στο θέατρο. Τι ήταν αυτό που σας συγκίνησε στην δική του οπτική;

Πιστεύω ότι η σκηνοθεσία, τουλάχιστον για την αρχαία ελληνική δραματουργία, ολοκληρώθηκε και τελείωσε με τον Σπύρο Ευαγγελάτο. Εάν μπορούμε να πούμε ότι έγιναν κάποιες στροφές, κάποιες αλλαγές στην ανάγνωση της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας και κωμωδίας από τον Ροντήρη στον Κουν και στον Σολωμό, η τέταρτη- και κατά τη γνώμη μου- τελευταία στροφή ανάγνωσης στην αρχαία ελληνική δραματουργία είναι ο Σπύρος Ευαγγελάτος. Αυτή τη στιγμή συνεργάζομαι και σκηνοθετούμαι από τον άνθρωπο που διαμόρφωσε αυτό το οποίο τώρα βλέπουμε στις περισσότερές μας παραστάσεις. Την ίδια στιγμή συνυπάρχει και το προσωπικό στοιχείο. Αποφάσισα να γίνω ηθοποιός στα 18 μου βλέποντας, εντελώς τυχαία, δύο παραστάσεις του Σπύρου Ευαγγελάτου. Δεν είχα δει θέατρο ξανά στη ζωή μου μέχρι τα 17 μου χρόνια. Δεν επαίρομαι για αυτό, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Κι όταν είδα εκείνες τις παραστάσεις, είπα εγώ αυτό θέλω να κάνω.

Ποιες ήταν αυτές οι παραστάσεις;

Ο «Κάσπαρ» του Πέτερ Χάντκε και η «Πείνα και η Δίψα» του Ιονέσκο. Επομένως, συνεργάζομαι κατά κάποιο τρόπο με την έμπνευσή μου.

Μια που είναι η θηλυκή ματιά στα πράγματα που αντιπροσωπεύει η Μήδεια και την έχουμε ξεχάσει, εσάς τι σας έχει προσφέρει η έρευνά σας πάνω σε αυτό το χαρακτήρα. ξαφνικά νιώσατε ότι κι εσείς είχατε ανάγκη αυτήν τη γυναικεία ματιά;

Δεν είναι μόνο αυτό. Η Μήδεια στη συνέχεια αναφέρεται για την αιώνια σύγκρουση μεταξύ της ανατολικής σκέψεις και της λογοκεντρικής σκέψης του δυτικού πολιτισμού, αναφέρεται επίσης για την έννοια της ξενότητας, η Μήδεια είναι μια ξένη. Και ο αρχαίος ελληνικός λόγος βοηθά στο να κατανοήσουμε έστω και αν το έχουμε ξεχάσει ότι ο ξένος βγαίνει από τη λέξη «ξοινός», «κοινός». Άρα κοινή είναι η γη για όλους μας. Αλλά δε με ενδιαφέρει πάλι η επικαιροποίηση εμένα, γιατί, αν κάνουμε επίκαιρη την τέχνη, απλώς τη μικραίνουμε. Η επικαιρότητα έχει σχέση με τα γεγονότα και τη δημοσιογραφία. Δεν το λέω υποτιμητικά, απλώς είναι κάτι άλλο. Αυτό λοιπόν που συνολικά θέλω να πω, είναι ότι οι σκέψεις αυτές δεν δημιουργήθηκαν τώρα με την ανάλυση, την εργασία ή τη δουλειά πάνω σε αυτό το έργο: πρώτον γιατί τη Μήδεια την έκανα εγώ πριν 3 χρόνια και ήταν μία ιδέα που τελικά δεν μπόρεσε να επιτευχθεί. Δεύτερον, γιατί όταν αποφασίζεις να ερμηνεύσεις ή να σκηνοθετήσεις ένα κλασικό έργο δεν είναι κάτι το οποίο το προσεγγίζεις τη στιγμή της απόφασής σου. Το έχεις μελετήσει, το έχεις διαβάσει, το έχεις σχολιάσει, το έχεις αναλύσει, έχεις σκύψει πάνω σε αυτό πάρα πολλά χρόνια πριν. Άρα δεν μπορώ να απαντήσω τι είναι αυτό το οποίο αυτήν τη στιγμή έχει δώσει σε μένα η ανάλυσή μου και η προσέγγισή μου στη Μήδεια.

Είναι λοιπόν μια απόφαση δική σας, η οποία έχει ωριμάσει μετά από χρόνια και βρήκε και τις κατάλληλες συνθήκες.

Σε όλα τα κλασικά έργα γίνεται αυτό. Ο ηθοποιός δεν ασχολείται με το ρόλο που παίζει, μόνο την περίοδο που παίζει. Και στη διάρκεια των υπόλοιπων ημερών μελετάει, διαβάζει, ασχολείται, κάνει σχέδια, βλέπει έργα. Η δουλειά που κάνει ο ηθοποιός έξω από τη σκηνή είναι πιο σημαντική από τη δουλειά που κάνει πάνω στη σκηνή. Αυτό που κάνει πάνω στη σκηνή αφορά τη σχέση του με το θεατή. Η σχέση του με τον εαυτό του και το ίδιο το γνωστικό αντικείμενο της τέχνης του τελικά διαμορφώνεται εκτός σκηνής.

Το καλοκαίρι γυρίζετε την Ελλάδα με τις περιοδείες των παραστάσεων. Το κοινό που συναντάτε τα τελευταία χρόνια έχει διαφορετικές αντιδράσεις; Έχει ωριμάσει ή το αντίθετο;

Δεν υπάρχει κοινό, υπάρχει κάθε θεατής χωριστά. Ζούμε πλέον σε μια χώρα όπου οι άνθρωποι δεν είναι απομονωμένοι, άρα δεν μπορεί να πει κανείς ότι ο θεατής της Κοζάνης, της Βέροιας είναι διαφορετικός από αυτόν της Αθήνας. Αλλά όπως είπα και πριν η τέχνη δεν μιλάει στους πολλούς, ούτε και στους λίγους, αλλά στον καθένα χωριστά. Άρα δεν μπορώ να μιλήσω για το αν υπάρχουν αλλαγές γιατί δεν το βλέπω έτσι. Επί 18 συναπτά έτη κάνω περιοδεία στην Ελλάδα κάθε καλοκαίρι. Έχω κάνει επιτυχίες, έχω κάνει αποτυχίες. Ποτέ δε δείχνω ότι είναι δουλειές που απλώς κυνηγούν το κέρδος. Αυτό το οποίο λέμε και κατηγορούμε συχνά, ότι ζούμε σε μια χώρα ομφαλοκεντρική, που όλα συμβαίνουν στην Αθήνα, θέλω να μη σταματά σε μια δήλωση που κατηγορεί αλλά να προχωρά σε πράξεις. Η δική μου δουλειά είναι αυτή και δεν παρουσιάζω τη δουλειά μου μόνο στην Αθήνα, βγαίνω κάθε καλοκαίρι και περιοδεύω σε όλη τη χώρα.

Ταυτότητα της παράστασης: Μετάφραση Κ. Χ. Μύρης. Σκηνοθεσία: Σπύρος Α. Ευαγγελάτος. Παραγωγός: Kώστας Μπάλλας Σύμπραξη: Θεοφάνης Γ. Κιρκινέζος. Σκηνικά: Γιώργος Πάτσας. Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ. Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος. Μουσική διδασκαλία: Γιάννης Αναστασόπουλος. Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστιάννα Μαντζουράνη.

Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Κιμούλης, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Τάσος Νούσιας, Μάνος Βακούσης, Νικόλας Παπαγιάννης, Νίκος Αναστασόπουλος, Δημήτρης Παπανικολάου. Κορυφαίοι- Χορός: Τάσος Αλατζάς, Νίκος Αναστασόπουλος, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Χάρης Γρηγορόπουλος, Δημήτρης Καραβιώτης, Σταύρος Καραγιάννης, Δημήτρης Καραμπέτσης, Δημήτρης Μόσχος, Δημήτρης Μυλωνάς, Δημήτρης Παπανικολάου, Παντελής Φλατσούσης, Γεράσιμος Σκαφίδας.

Πληροφορίες: 5 και 6 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, ώρα 21:00. Τιμές εισιτηρίων: VIP: 45 ευρώ. Ανάλογα με τη ζώνη οι τιμές διαμορφώνονται ως εξής: 35 ευρώ, 25, ευρώ (φοιτητικό 15 ευρώ), 10 ευρώ (5 ευρώ φοιτητικό, ανέργων, ΑΜΕΑ).

Στη συνέχεια η παράσταση θα περιοδεύσει σε όλη την Ελλάδα. Για τον μήνα Ιούλιο, το πρόγραμμα της περιοδείας έχει ως εξής: 8 Ιουλίου, Ηλιούπολη, Θέατρο Άλσους (21:15). 10 Ιουλίου Βύρωνας, Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη (21:15). 11 Ιουλίου, Αθήνα, Θέατρο Αττικού Άλσους. 12 Ιουλίου Σαλαμίνα, Ευριπίδειο Θέατρο Σαλαμίνας. 13 Ιουλίου, Λαύριο, Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. 15 και 16 Ιουλίου Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους. 17 Ιουλίου Βέροια, Θέατρο Άλσους Μελίνα Μερκούρη. 18 Ιουλίου, Λάρισα, Κηποθέατρο Αλκαζάρ. 19 Ιουλίου, Βόλος, Δημοτικό Θέατρο Βόλου. 20 Ιουλίου, Νεμέα, 4ο Φεστιβάλ, Θέατρο Αρχαίων Κλεωνών. 24 Ιουλίου, Κέρκυρα θέατρο Μον Ρεπό. 25 Ιουλίου Γιάννενα, Υπαίθριο Θέατρο ΕΗΜ Φρόντζος. 26 Ιουλίου αρχαίο θέατρο Οινιάδων. 27 Ιουλίου, Ήλιδα, αρχαίο θέατρο Ήλιδας. 28 Ιουλίου Ξυλόκαστρο, Ανοιχτό Θέατρο Βασίλης Γεωργιάδης. 29 Ιουλίου Άργος, αρχαίο θέατρο Άργους. 31 Ιουλίου, Αλεξανδρούπολη, θέατρο Πάρκου Εγνατία.

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ