Το ευρύ κοινό γνωρίζει την Σοφία Φιλιππίδου για την κωμική φλέβα της. Όμως η ίδια ξέρει πώς να μετατοπίζεται και σε δραματικά μονοπάτια.

Γι’ αυτό και «διαμελίζει» τις Βάκχες του Ευριπίδη, μαζί με τη νεανική ομάδα «Φοιτητική σκηνή τ3χνη»,  προτείνοντας διαφορετικές εκδοχές και ερμηνείες για χαρακτηριστικά αποσπάσματα της τραγωδίας, έχοντας ως «παρτιτούρα» τη ποιητική μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά.

Η παράστασή της «Ευριπίδη Βάκχες-μια φανταστική ανάγνωση» ανεβαίνει από 1-3 Ιουλίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Την ερχόμενη σεζόν στο Εθνικό Θέατρο, η Σοφία Φιλιππίδου θα ερμηνεύσει τις «Ευτυχισμένες μέρες» του Μπέκετ, με τη σκηνοθετική ματιά του γνωστού θεατρικού συγγραφέα Γιώργου Μανιώτη.

Δεν παρουσιάζετε όλη την τραγωδία αλλά εστιάζετε σε εννέα σημεία της. Τι εξυπηρετεί αυτή η επιλογή στην ανάγνωση που προτείνετε;

Διαλέγω εννέα κομμάτια. Εδώ παίζω κάπως  με τον διαμελισμό που είναι ένα από τα στοιχεία  που αντλώ από το ίδιο έργο.  «Διαμελίζω» λοιπόν  τις Βάκχες παίρνοντας απ’ αυτές τα σπαράγματα εκείνα που χρειάζομαι σήμερα στην συγκεκριμένη  πολιτική, κοινωνική και θεατρική συγκυρία για να φτιάξω (με το έμψυχο υλικό που έχω στα χέρια μου) τους άξονες εκείνους  πάνω στους οποίους θα στήσω το νέο έργο: την παράσταση μας.

Ακολουθώ εδώ περισσότερο το θεατρικό μου  ένστικτο και την πεποίθηση μου πως οι Βάκχες σαν έργο είναι ένα παράλογο, ειρωνικό, αδιέξοδο. Δεν με ενδιαφέρει η συγκίνηση, ούτε το νόημα. Έτσι κι αλλιώς ξέρω πως το νόημα  μόνο απο μια διαδικασία  γνώσης θα μπορούσε να προκύψει. Γνώση που ούτε εγώ ακόμη, ούτε οι ηθοποιοί μου, αλλά ούτε και ο περισσότερος κόσμος την έχει (εξαιρούνται οι ειδήμονες). Τα εφόδια μας  εκτός από το ένστικτο και την θεατρική μου  πείρα (η αγάπη μου για το θέατρο είναι αυτονόητη)  είναι  η φαντασία,  η απορία, η άγνοια των ηθοποιών και όση αγνότητα μας απόμεινε μετά την πανωλεθρία μας.  

Με ποιο τρόπο η μετάφραση του αξέχαστου Γιώργου Χειμωνά συναντά την προβληματική σας για τη συγκεκριμένη τραγωδία;

Διαβάσαμε πολλές μεταφράσεις παλιές και καινούργιες. Φιλολογικές και άλλες πιο πιστές στο αρχαίο κείμενο Ο Γιώργος Χειμωνάς και η δικη του ποιητική νέα πρόταση μετάφρασης μας γοήτευσε και σαν άλλος «Διόνυσος» ...μας «πλάνεψε». Έτσι διαλέξαμε την δική του μετάφραση που είναι αυτή που αγάπησαν περισσότερο οι νέοι φοιτητές της ομάδας. 

Πώς εντάχθηκε ο αυτοσχεδιασμός στο όλο εγχείρημα;

Είμαστε πολλοί και θέλουμε όλοι να συμμετέχουμε στην «μεταμφίεση», στην ανάγνωση, στην θεατρική πράξη. Έτσι ψάξαμε στην διάρκεια των προβών να βρούμε (με γνώμονα την άγνοια της ερμηνείας ενός ρόλου) πώς αντιλαμβανόμαστε σήμερα ο καθένας την  δική του Αγαύη, τον δικό του ξένο θεό Διόνυσο! Ανασύραμε από το συλλογικό  υποσυνείδητο  (αυτοσχεδιάζοντας)  «εκδοχές»  Αγαύης  εκδοχές Διονύσου κ.λ.π.  έχοντας πάντα κατά νου τον  αρχέγονο μηχανισμό που κινεί και δίνει ενέργεια στον  τραγικό  ήρωα: την  εμμονή του προς το πένθος.

Εκτός από τη σκηνοθετική ευθύνη της παράστασης, έχετε αναλάβει να ερμηνεύσετε και έναν από τους ρόλους. Με ποιο γνώμονα τον επιλέξατε και ποια πρόκληση καλείστε να φέρετε εις πέρας με αυτή την ερμηνεία;

Δεν «ερμηνεύω»  ένα ρόλο αλλά περισσότερους του ενός. Αναγιγνώσκω Διόνυσο,  χορό, Αγαύη και «διευθύνω» επί σκηνής το «συμφωνικό»  έργο μας. Η πρόκληση είναι οι Βάκχες οι ίδιες,  το πάθος μου με το θέατρο και την πειραματική σκηνοθεσία,  ο μύθος... και μια φωνή από μέσα μου, που μού λέει πως αυτή την στιγμή πρέπει να πληρώσω την τιμή του  δικού μου «πένθους» .

Ανεβάζετε την παράσταση με μια ομάδα νέων. Πώς λειτούργησε η συνεργασία σας;

Οι νέοι είναι όλοι φοιτητές που αγαπούν με κάποιο τρόπο το θέατρο. Η συνεργασία μας λειτούργησε άλλοτε με αγάπη, άλλοτε θυμό, άλλοτε με πειθώ...αλλα πάντα με την γνώση (και εξ αιτίας της πείρας μου με τις ομάδες)  πως κανένα έργο δεν είναι εύκολο να γίνει και πως καθημερινά δοκιμάζονται οι σχέσεις των ανθρώπων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, επειδή κάνω φοιτητικό πειραματικό θέατρο δεκαπέντε  αδιάλειπτα χρόνια, μεγάλο ρόλο παίζει και η παιδαγωγική εκτός από την γοητεία και την εμπιστοσύνη.

Το κοινό σας είχε συνηθίσει σε κωμικούς ρόλους, αλλά τώρα τελευταία μετατοπίζεστε σε πιο δραματικούς τόνους. Πώς προέκυψε αυτή η αλλαγή;

Η αλλαγή πρόεκυψε από τα πράγματα και την ζωή. Θεωρώ πως αγάπησα την κωμωδία, την  κατάκτησα  και την υποστήριξα με σθένος αυταπάρνηση και αλήθεια. Ανέδειξα την σοβαρότητα της  και υπερασπίστηκα με πάθος τις δυσκολίες της. Επένδυσα στο δραματικό στοιχείο, που πιστεύω πως υπάρχει στον πυρήνα της και οδηγήθηκα μέσα από επίπονο και κουραστικό δρόμο, στην άλλη μεγάλη  πηγή του θεάτρου, που είναι το Δράμα και βέβαια η ελληνική τραγωδία, που μελετώ πάντα παράλληλα. 

Ποια είναι η πιο ανησυχητική πτυχή της πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνουμε;

Το πιο ανησυχητικό είναι πως κάποιοι ετοιμάζονται ήδη να κάνουν, με μαεστρία και χωρίς ντροπή, το «νέο»,  ίδιο με το παλιό, «κόλπο».

Πώς εξελίσσονται οι πρόβες για τη συνεργασία σας με τον  Γιώργο Μανιώτη,  για τις «Ευτυχισμένες Μέρες» του Μπέκετ;

Πάρα πολύ καλά.Ο Γιώργος Μανιώτης είναι ένας άνθρωπος των γραμμάτων και του θεάτρου  μας που εκτιμώ και τον αγαπώ και ως προσωπικότητα!  Αυτός είχε και την ιδέα να κάνουμε αυτό το έργο που το σκεφτόμουν για αργότερα...Εκείνος μού το  πρότεινε γιατί έχει μια θαυμάσια ιδέα για το ανέβασμα του  και πιστεύει πως είμαι η ενδεδειγμένη για αυτή του την άποψη!  Είμαι σίγουρη πως η συνεργασία μας θα είναι ευτυχής. Μόλις παρέλαβα και την τριπλή μετάφραση του έργου στα αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά και τον άλλο μήνα αρχίζω και την μετάφραση.

Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς. Σύνθεση - σκηνοθεσία: Σοφία Φιλιππίδου. Επιμέλεια κοστουμιών: Μαντώ Ψυχουντάκη. Ακούγεται το «Τζαμάρα Αρβανίτικο» του Αλέξη Ζούμπα. Παίζουν: Δημήτρης Γαρεφαλάκης, Μαρία Γασπαράκη, Ολυμπία Γκογκέ, Κάλλια Γερακιανάκη, Σπύρος Δούρος, Δήμητρα Ζήνα, Δέσποινα Κλαράκη, Ορέστης Μαυρόπουλος, Χριστόφορος Μαλιγιάννης, Σάνια Μαγκλίτσα, Ξενοφών Μυσιρλάκης, Ιωάννα Πετάση, Κατερίνα Πεσταματζόγλου, Αντώνης Τσουρανάκης και Σοφία Φιλιππίδου. Τραγούδι: Ρένα Ρασούλη.

Πληροφορίες: «Ευριπίδη Βάκχες-μια φανταστική ανάγνωση» 1-3 Ιουλίου, ώρα 21:30.. Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Πειραιώς 206, Ταύρος, Αθήνα 177 78,  τηλ. 210 3418 550,  φαξ.  210 3418 570. Ιστοσελίδα:  www.mcf.gr Αίθουσα: Ειδικά διαμορφωμένος υπόγειος χώρος. Τιμή εισιτηρίων: 10 ευρώ.

Mάνια Στάικου