«Τι είναι έτοιμος κανείς να θυσιάσει ώστε να επιβιώσει; Μπορεί κανείς να κάνει παζάρια με το θάνατο; Και όταν το κάνει, πόσο υψηλό είναι το τίμημα»; Αυτό είναι το σχόλιο του βραβευμένου γερμανού συγγραφέα Ρόλαντ Σίμελπφενιχ, στο «χορωδιακό» έργο του «Ιδομενέας» που θα παρουσιαστεί σε πανελλήνια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Αθηνών (20,21,22 Ιουλίου). Η νεαρή σκηνοθέτις Κατερίνα Ευαγγελάτου στην παρθενική της εμφάνιση στο φεστιβάλ, κινητοποιεί ένα πλήθος εκατό ατόμων για τη νέα της φιλόδοξη παραγωγή και εμπιστεύεται σε μια ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών τον βασικό αφηγηματικό άξονα του έργου.

Ένας από αυτούς και ο Ακύλλας Καραζήσης-μια φωνή-σε αυτόν τον ιδιότυπο χορό του  που στοχάζεται ή διαφωνεί, πάνω στα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα, με αφορμή τις διαφορετικές εκδοχές ενός ελληνικού μύθου.

Ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης-με τη συνεπή διαδρομή στο πειραματικό, νεωτερικό θέατρο, σχολιάζει το πώς ο γερμανός συγγραφέας αξιοποιεί το πλούσιο υλικό της ελληνικής μυθολογίας: «Αν δείτε ένα επιστημονικό βιβλίο για την ελληνική μυθολογία, όπως είναι για παράδειγμα το έργο του Ρόμπερτ Γκρέιβς που θεωρείται κλασικό, θα διαπιστώσετε ότι παρατίθενται διαφορετικές παραλλαγές του μύθου.

Σε αυτό το σχήμα βασίζεται και ο Ρόλαντ Σίμελπφενιχ. Αντλεί δηλαδή τον υποτυπώδη μύθο από την Ιλιάδα και από άλλες δύο- τρεις άλλες ιστορικές πηγές, στις οποίες υπάρχουν ήδη οι διαφορετικές παραλλαγές. Τις παίρνει λοιπόν-χωρίς πιστότητα -και φτιάχνει ο ίδιος μια λογοτεχνική εκδοχή. Ο βασικός μύθος στον οποίο στηρίζεται είναι το λιμπρέττο της όπερας του Ιδομενέα του Μότσαρτ».

Ο Ιδομενέας, ο βασιλιάς της Κρήτης, επιστρέφοντας από τον Τρωικό πόλεμο πέφτει σε μια τρομερή φουρτούνα. Υπόσχεται στους θεούς ότι, αν τον γλιτώσουν, θα θυσιάσει το πρώτο ζωντανό πλάσμα που θα συναντήσει, μόλις φτάσει στην πατρίδα του. Όμως ο πρώτος που συναντά είναι ο ίδιος ο γιος του…

«Σε όλες τις παραλλαγές ο Ιδομενέας τάζει κάτι στους θεούς για να γλιτώσει. Στη μια εκδοχή σκοτώνει τον γιο του, σε μια άλλη δεν τον σκοτώνει, σε μια τρίτη τον σκοτώνει ο γιος του, σε μια άλλη δεν γίνεται τίποτα από αυτά κ.τ.λ.» εξηγεί ο Ακύλλας Καραζήσης και στέκεται στην ιδιαίτερη φόρμα του έργου: «Θα μπορούσε να πει κανείς πολλά πράγματα. Αυτό που σπάει το "κλειστό" μιας αφήγησης, οι παραλλαγές μιας ιστορίας, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον γιατί έχει χαρακτηριστικά της πολυδιάσπασης της εποχής μας…

Ο μύθος αποτυπώνει ότι η πραγματικότητα είναι πολυπρισματική. Και στην προκειμένη περίπτωση ξεδιπλώνεται μια ιστορία από πολλές πλευρές. Είναι, για να δώσω ένα παράδειγμα, σαν να πηγαίνετε σε ένα πάρτι και να μιλάτε με τους γνωστούς σας για τη βιογραφία ενός παλιού σας φίλου. Μπορεί στη συζήτηση να υπάρξουν διαφωνίες, πήγε ή δεν πήγε εκεί, έκανε ή δεν έκανε το τάδε πράγμα. Η ζωντάνια αυτού του πράγματος-έτσι ή αλλιώς, αποτυπώνεται διαρκώς και στη ζωή.

Πιστεύω ότι ήδη η αφήγηση μιας ιστορίας έχει κάτι πάρα πολύ δυναμικό, είναι μια κοσμογονία. Η αφήγησή της με πολυπρισματικό τρόπο-αυτό και μόνο- προσδίδει  τεράστια δυναμική. Στον θεατή αυτή η δυναμική, επιδρά πολλαπλά. Όχι μόνο διδακτικά αλλά συχνά και  με έναν τρόπο ανεξήγητο...».

Είναι η δεύτερη φορά που η Κατερίνα Ευαγγελάτου αναμετριέται με τη δραματουργία του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ: πριν τέσσερα χρόνια στο Εθνικό Θέατρο, είχε ανεβάσει τον «Χρυσό δράκο», μια διεισδυτική ματιά στην «κουζίνα» της παγκοσμιοποίησης μέσα από ένα παιχνίδι ρόλων.

Ο Ρόλαντ Σίμελπφενιχ θεωρούμε δεν είναι ένα οικείο όνομα στους Έλληνες θεατές. Όμως ο Ακύλλας Καραζήσης διαφωνεί ζωηρά: «Ο Ρόλαντ Σίμελπφενιχ, δεν είναι άγνωστος στο ελληνικό κοινό. Στο Αμόρε τη δεκαετία του ’90 είχαν ανέβει δύο έργα του, το «Push Up» και η «Αραβική νύχτα», με μεγάλη επιτυχία και αρκετό κόσμο στις παραστάσεις. Έχουν ανέβει τουλάχιστον τέσσερα έργα του πριν τον Ιδομενέα. Γενικά, δεν μού αρέσουν τα σύγχρονα έργα-ούτε τα ελληνικά, ούτε τα ξένα. Το λέω κάπως αφοριστικά αλλά δεν μου αρέσει να κρύβομαι. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις και χαίρομαι που  ο Ρόλαντ  Σίμελπφενιχ, αποτελεί μια εξαίρεση για τη γερμανική δραματουργία, όπως και ο Γιον Φόσσε στη Νορβηγία».

Στην παράσταση της Κατερίνας Ευαγγελάτου ο Ακύλλας Καραζήσης αισθάνεται ότι βρίσκεται σε γνώριμο έδαφος: «Δουλεύω σε θέατρο συνόλου από την εποχή του Αμόρε. Για μένα το περίεργο δεν είναι το θέατρο συνόλου αλλά το θέατρο της μονάδας. Και οι παραστάσεις που σκηνοθετώ πάντα έτσι είναι και στις δραματικές σχολές αυτό διδάσκω. Πιστεύω ότι το θέατρο είναι μια ομαδική αφήγηση, δεν μου αρέσουν οι πρωταγωνιστές, ούτε οι ντίβες» υπογραμμίζει.

Η Κατερίνα Ευαγγελάτου.

Η Κατερίνα Ευαγγελάτου ανήκει σε μια νέα γενιά καλλιτεχνών που βρίσκει για πρώτη φορά βήμα στο Φεστιβάλ Αθηνών. Όμως ο Ακύλλας Καραζήσης δεν της «χαρίζεται» λόγω της ηλικίας της. «Προσπαθώ να συνεργάζομαι με σκηνοθέτες με τους οποίους συνεννοούμαι αισθητικά-και ας το θέσουμε κάπως καταχρηστικά-ιδεολογικά. Η Κατερίνα ανήκει σε αυτούς με τους οποίους μπορώ να συνεννοηθώ,  είναι νέα, εξαιρετικά δυναμική…Όμως αποφεύγω να χαρακτηρίζω τους συνεργάτες μου, θεωρώ ότι είναι κάπως σαν να  κάνω κουτσομπολιό.

Δούλεψα με την Κατερίνα, όπως έχω συνεργαστεί και με τον Γιάννη Χουβαρδά,  τον Δημήτρη τον Τάρλοου, τον Μιχαήλ Μαρμαρινό... Το αν είναι κάποιος μεγάλος ή νέος δεν με αφορά. Δεν με ενδιαφέρει το θέμα της ηλικίας αλλά τι έχει να πει κάποιος».

Ο Ακύλλας Καραζήσης θα πάρει τη δική του θέση ανάμεσα τους εννέα βασικούς αφηγητές-οι οποίοι- παρουσία των εκατό ατόμων που πλαισιώνουν την παράσταση-θα μιλήσουν για το φόβο του θανάτου, την ενοχή και την αγάπη με αφετηρία έναν σκληρό μύθο για την επιβίωση.

Μετάφραση: Έφη Ρευματά. Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου. Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη. Κοστούμια: Ιωάννα Κουρμπέλα. Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης. Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης. Ηχητικός Σχεδιασμός: Κώστας Μιχόπουλος. Βοηθός σκηνοθέτη: Έφη Ρευματά. Βοηθός σκηνογράφου: Δάφνη Αηδόνη. Εκτέλεση παραγωγής: Highway Productions – Γιώργος Λυκιαρδόπουλος. Οργάνωση παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα.

Παίζουν οι ηθοποιοί (με αλφαβητική σειρά): Λευτέρης Βενιάδης, Παντελής Δεντάκης, Κλήμης Εμπέογλου, Ακύλλας Καραζήσης, Σοφία Κόκκαλη, Ηρώ Μπέζου, Αμαλία Νίνου, Γιάννης Νταλιάνης, Αλεξάνδρα Παντελάκη. Συμμετέχει πλήθος 100 ατόμων.
Πληροφορίες: «Ιδομενέας», 20, 21, 22 Ιουλίου στο Φεστιβάλ Αθηνών, Πειραιώς 260. Τιμές εισιτηρίων: 20 ευρώ, 15 ευρώ φοιτητικό, ΑΜΕΑ 5 ευρώ. Διάρκεια παράστασης:80 λεπτά.

Μάνια Στάικου