Η Ελένη Πετάση γράφει κριτική για την παράσταση «Αγαπητή Ελένα» που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου Επί Κολωνώ σε σκηνοθεσία Ελένης Σκότη.

«Η εκπαίδευση είναι δύναμη που γιατρεύει τη ψυχή», πρεσβεύει ο Πλάτων. Ωστόσο το έργο της Ραζουμόβσκαγια θέτει υπό αμφισβήτηση την ευεργετική επιρροή της παιδείας σε όλα τα επίπεδα. Και όχι μόνο. Με αφορμή την «εξέγερση» τεσσάρων μαθητών, που κρατούν σε ομηρία την καθηγήτριά τους και φτάνουν στα άκρα προκειμένου να της αποσπάσουν το κλειδί του δωματίου όπου φυλάσσονται τα γραπτά τους για να τα διορθώσουν και να εξασφαλίσουν την είσοδό τους στο πανεπιστήμιο, βάζει στο μικροσκόπιο τη σύγκρουση ανάμεσα στην παλιά και τη νέα γενιά του τελματωμένου σοβιετικού σοσιαλισμού εν όψει της επερχόμενης περεστρόικα. Το σκληρό κείμενο της Ρωσίδας δραματουργού τοποθετείται απέναντι στις παθογένειες ενός πολιτικού συστήματος μέσα στο οποίο γαλουχήθηκαν και έγιναν υποχείρια του αλλοτριωτικού μηχανισμού του οι νέοι εξοργισμένοι ήρωές της. Με αποτέλεσμα να αγνοούν την ιδεολογική του καταγωγή και να στοχεύουν στην κατάκτηση καπιταλιστικών προνομίων, υιοθετώντας τις βάρβαρες πρακτικές, τον κυνισμό και την κατάχρηση εξουσίας των ευνοουμένων. Στον αντίποδα, ωστόσο, βρίσκεται η δασκάλα που προσκολλημένη στις -έστω και φθαρμένες- αρχές της αρνείται πεισματικά να ενδώσει στους εκβιασμούς τους. Στο τέλος, το άγριο αυτό πεδίο μάχης, που θυμίζει τη ρήση του Σαίξπηρ «Τι τεράστιος στρατός που είναι οι ανθρώπινες επιθυμίες», αφήνει μόνο ηττημένους.

Το «Αγαπητή Ελένα», γραμμένο το ‘80, την περίοδο δηλαδή της αποσύνθεσης της Σοβιετικής Ενωσης, παρότι υπήρξε παραγγελία από το υπουργείο Πολιτισμού, απαγορεύτηκε από τη σοβιετική λογοκρισία και η παρουσίασή του επιτράπηκε το 1987.

Η Ελένη Σκότη, με προφανή διορατικότητα, πρωτοανέβασε το έργο πριν από 14 χρόνια και τώρα, στην ασαφή, μεταβατική εποχή μας, μοιάζει να συγκεντρώνει πολλά στοιχεία για να κεντρίσει το ενδιαφέρον μας.

Η ρεαλιστική σκηνοθεσία της, κουρδίζοντας και ενορχηστρώνοντας την παράσταση με ακρίβεια, υφαίνει έντεχνα τις διακυμάνσεις ενός ψυχολογικού θρίλερ, που οι εντάσεις του κλιμακώνονται σταδιακά μέχρι την τελική έκρηξή τους. Εξαίσια αποτελέσματα είχε -όπως συνηθίζει- η διδασκαλία των ηθοποιών της και ιδιαίτερα των νέων (Γιάννης Λεάκος, Δημήτρης Σαμόλης, Χρήστος Κοντογεώργης και Ηρώ Πεκτέση) οι οποίοι έδωσαν εντυπωσιακά ώριμες ερμηνείες.

Η Αριέττα Μουτούση στο ρόλο της έντιμης, ιδεαλίστριας δασκάλας υπερτονίζει στην αρχή την «αφέλειά» της. Στη συνέχεια, όμως, όταν μπαίνει στα βαθιά νερά, αποκτά κύρος και έλεγχο των υποκριτικών της μέσων.

Ελένη Πετάση - [email protected]