Η παρακμή του Ιούλιου Καίσαρα στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες

ioulios-kaisaras2
ΔΕΥΤΕΡΑ, 03 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2015

Η Ελένη Πετάκη είδε την παράσταση "Ιούλιος Καίσαρας" και μας μεταφέρει εντυπώσεις.

Καταγόταν από οικογένεια πατρικίων, αλλά χωρίς πλούτο ή πολιτική επιρροή. Εξαιρετικός στρατηγός, σημαντικός πολιτικός, νομοθέτης, ρήτορας και συγγραφέας, με πολυτάραχη ιδιωτική ζωή (τρεις γάμους, πολλές μετρέσες,  μια υπόνοια ομοφυλοφιλίας και τον περιβόητο έρωτά του για την Κλεοπάτρα), ο μεγαλομανής Ιούλιος Καίσαρας έφθασε στο ύψιστο αξίωμα και από δημοφιλής Ρωμαίος στρατηλάτης μεταμορφώθηκε σε δικτάτορα, καταλύοντας τη δημοκρατία.

Ο Σαίξπηρ, αντλώντας ιστορικά στοιχεία από τον Πλούταρχο, γράφει το ομώνυμο έργο του, εστιάζοντας στις τελευταίες στιγμές της ζωής του Καίσαρα, όταν γυρνώντας νικητής από την εκστρατεία στη Γαλατία, ο κόσμος πανηγυρίζει και προετοιμάζεται η στέψη του ως βασιλιά. Ωστόσο οι Συγκλητικοί, καλύπτοντας τα ποταπά τους ένστικτα με ιδεολογικά επιχειρήματα που ευαγγελίζονται ότι «υπηρετούν το έθνος», έχοντας πρωτεργάτη τον Κάσσιο και παρασύροντας στα δόλια σχέδιά τους τον τίμιο Βρούτο, αντιτίθενται σ’ αυτή την απόλυτη αποδοχή εξουσίας και προχωρούν ανενδοίαστα στη δολοφονία του. Μετά τον θάνατό του, ο ένθερμος υποστηριχτής του Μάρκος Αντώνιος, με τον δημαγωγικό του επικήδειο, στρέφει τον πάντα εύπιστο, χειραγωγούμενο λαό ενάντια στους συνωμότες και τους εξοντώνει - όλοι τους και ανάμεσά τους ο γεμάτος ενοχές, Βρούτος, για να μην πέσουν στα χέρια των εχθρών τους, αυτοκτονούν.

Την πολιτική τραγωδία του μεγάλου ελισαβετιανού ποιητή διαχειρίζεται με σύγχρονους όρους ο Τσεζάρις Γκραουζίνις. Ο Λιθουανός σκηνοθέτης ξεδιπλώνει τις πτυχές της θεωρώντας ότι «εμπνέει έναν σαρκαστικό στοχασμό πάνω στις μεθόδους της πολιτικής πρακτικής», μιας πρακτικής που παραμένει αρχαϊκή παρά τις τεχνολογικές επιτεύξεις του σημερινού κόσμου, ενώ «η παραμόρφωση της ηθικής» διέπει τις δυτικές κοινωνίες του 21ου αιώνα.
Η παράστασή του ξεκινά με τους καλύτερους οιωνούς. Παρότι δεν κομίζει κάτι καινούργιο και «ξαφνιάζει» ευχάριστα με τα ίχνη χιούμορ που εμπεριέχει, διέπεται από καθαρότητα, δίνοντας προτεραιότητα στο κείμενο του Σαίξπηρ - την εξαιρετική μετάφραση υπογράφει ο Μίνως Βολανάκης και επεξεργάστηκαν δραματουργικά ο ίδιος και η Μάρω Παπαδοπούλου.
Στη συνέχεια, όμως, η σκηνοθεσία φλερτάρει με παρωχημένους νεωτερισμούς, καθώς ένας «Ειδικός» εισβάλλει στη σκηνή παίζοντας τον σκηνοθέτη που δίνει οδηγίες στους ηθοποιούς του. Ο σαρκασμός μετατρέπεται σε πλάκα και οι αλλεπάλληλες αυτοκτονίες στο τέλος γελοιοποιούν το εγχείρημα.
Αξίζει να σημειωθούν οι καλές ερμηνείες των ηθοποιών. Πάνω απ’ όλους ο Κώστας Μπερικόπουλος (Καίσαρας) και ο Γιώργος Γάλλος (Μάρκος Αντώνιος).  
 

Ελένη Πετάση
[email protected]