Η Ελένη Πετάση είδε "Το δάνειο" και μοιράζεται εντυπώσεις μαζί μας.

Το χιούμορ, όπως λέει ο Οκτάβιο Πας στο βιβλίο δοκιμίων του «Το τόξο και η Λύρα», είναι η μεγάλη επινόηση του σύγχρονου πνεύματος, «...μια έμμεση κριτική της πραγματικότητας και των αξιών της...». Αρκεί να μην εκτροχιάζεται σε ακραία μονοπάτια.

Για τον Καταλανό, πολιτικοποιημένο Τζόρντι Γκαλθεράν («Μέθοδος Γκρόνχολμ») η χρηματοπιστωτική κρίση, οι τακτικές του τραπεζικού συστήματος και η δανειοδότηση, που αποτελούν μέρος της ζοφερής πραγματικότητας, είναι το πρόσχημα για την ανάλαφρη αλλά έξυπνη και καλογραμμένη κωμωδία του. Και όχι μόνο δεν ξεφεύγει από το μέτρο αλλά με ιδιαίτερη βιρτουοζιτέ διαχειρίζεται την απίθανη πλοκή της, εκμαιεύοντας, δίχως λαϊκισμό και φτήνιες, το αβίαστο γέλιο του κοινού. Στο «Δάνειο», οι τράπεζες στη δύσκολη εποχή που διανύουμε δεν σκορπούν αλόγιστα τα χρήματά τους όπως γινόταν παλιότερα οδηγώντας τους δανειολήπτες στο σημερινό αδιέξοδό τους.

Κατ’ επέκταση, ο μισοκακόμοιρος ήρωας του έργου, που δεν διαθέτει την παραμικρή εγγύηση πέρα από τον λόγο της τιμής του, βρίσκεται μπροστά στην άρνηση του τραπεζίτη (Μιχάλης Οικονόμου) να του χορηγήσει έστω και τα 3.000 ευρώ που έχει ανάγκη.

Απελπισμένος πια ο Αντόνιο (Γιάννης Σαρακατσάνης) φτάνει στα άκρα και απειλεί τον τελευταίο πως αν δεν του δώσει το δάνειο θα κοιμηθεί με τη γυναίκα του και μάλιστα με τη θέλησή της. «Γιατί έχω το χάρισμα», όπως επισημαίνει στην εξωφρενική όσο και σουρεαλιστική του δήλωση.

Αυτό το υποτιθέμενο «χάρισμα» που σαγηνεύει τις γυναίκες οδηγεί, με τις εύστροφες επεμβάσεις του συγγραφέα, σε έναν κατακλυσμό απρόβλεπτων γεγονότων, εξουθενώνοντας τον εξουσιαστή και μετατρέποντάς τον σε εξουσιαζόμενο.

Θα μου πείτε, πόσο μπορεί ένα τέτοιο εύρημα να κρατήσει την προσοχή του θεατή έως το τέλος; Και όμως το σπινθηροβόλο γράψιμο του Γκαλθεράν με τους αφοπλιστικά αστείους διαλόγους ξεφεύγει από τις ανούσιες φάρσες των εμπορικών θεαμάτων και μέσα από την ελαφρότητά του προσφέρει διασκέδαση, ενώ σε δεύτερο επίπεδο λειτουργεί και ως σεισμογράφος της ανθρώπινης κατάστασης.

Η έξοχα ρυθμισμένη σκηνοθεσία των Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου - Παντελή Δεντάκη αναδεικνύει στο έπακρο τις αρετές του κειμένου. Εύστοχα είναι επίσης τα εμβόλιμα σατιρικά τραγούδια (σε δήθεν ισπανικά όπου η μόνη αναγνωρίσιμη λέξη είναι Podemos) του Φοίβου Δεληβοριά, παιγμένα και ερμηνευμένα ζωντανά από τα δύο πρόσωπα του έργου, και το γελοίο, κιτς κοστούμι του τραπεζίτη από τη Μαγδαληνή Αυγερινού.

Η επιτυχία της παράστασης φυσικά ανήκει κυρίως στους δύο ταλαντούχους ηθοποιούς που, με απόλυτη σοβαρότητα και χωρίς την παραμικρή υπερβολή, καταφέρνουν να μας παρασύρουν αβίαστα στον κόσμο της κωμωδίας και να μας προσφέρουν δύο απολαυστικές ώρες.

Ελένη Πετάση
[email protected]