Ο εξειδικευμένος κλάδος της βιολογίας, είναι ο νέος παίκτης για τη βιομηχανία καλλυντικών που υπόσχεται να φέρει επανάσταση στην αντιγήρανση. Oι skingurus εξηγούν.

Εδώ και αιώνες, «αρμόδια» για την περιποίηση, την προστασία της επιδερμίδας ή τη θεραπεία της, ήταν η χημεία, αρχικά μόνο της φύσης, αργότερα και των εργαστηρίων. Το μυστικό των καλλυντικών, από τις αλοιφές και τις πομάδες της αρχαιότητας, ως τις hi tech φόρμουλες των τελευταίων δεκαετιών, δεν είναι άλλο από τα δραστικά τους συστατικά, τα οποία όταν περιέχονται στις σωστές αναλογίες, βελτιώνουν την όψη ή την κατάσταση της επιδερμίδας. Εδώ και λίγα χρόνια όμως, μετά τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και την αποκρυπτογράφηση του DNA, η βιολογία και τα…παρακλάδια της, έχουν πάρει τη σκυτάλη. Οι ειδικοί θεωρούν ότι η Γενετική, η Πρωτεομική και η Επιγενετική είναι η «ΑγίαΤριάδα» της κοσμητολογίας του μέλλοντος γιατί με τις πληροφορίες που παρέχουν πάνω στη συμπεριφορά των γονιδίων και των πρωτεϊνών των κυττάρων, πολύ σύντομα θα αλλάξει ο τρόπος που φροντίζουμε την επιδερμίδα μας- θα καθορίζεται όχι από τον τύπο της αλλά από το lifestyle μας- , τα καλλυντικά θα προσφέρουν ορατά αποτελέσματα, όχι σε μήνες αλλά σε μέρες και, το σημαντικότερο, θα μπορούμε να ελέγχουμε και να αναστρέφουμε τη διαδικασία της γήρανσης. Για το τελευταίο, τον πρώτο λόγο έχει η επιγενετική.

DNA, διακόπτες και άλλα...

Μπορεί να μην είναι τόσο γνωστή όσο η επιστήμη της γενετικής, δεν είναι όμως ακριβώς καινούργια. Ο όρος επιγενετική επινοήθηκε τη δεκαετία του '40 από τον βρετανό βιολόγο C.H. Waddington για να περιγράψει αρχικά τις αλλαγές στην έκφραση των γονιδίων που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του εμβρύου. Στα χρόνια που πέρασαν, ο όρος κατέληξε να χρησιμοποιείται για οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει την έκφραση των γονιδίων, όπως για παράδειγμα, το εξωτερικό περιβάλλον. Σήμερα, οι επιγενετιστές ασχολούνται με τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου επιγονιδιώματος. Τι είναι αυτό; Ένα δίκτυο φυσικοχημικών…διακοπτών (κάθε ομάδα κυττάρων έχει τους δικούς της), που ενεργοποιούν και απενεργοποιούν γονίδια, ανάλογα με τις ανάγκες του κυττάρου και τα επαναπρογραμματίζουν, χωρίς να επηρεάζεται η αλληλουχία του DNA. Το επιγονιδίωμα λειτουργεί ουσιαστικά ως ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στο περιβάλλον και το κύτταρο.

Τμήματά του τροποποιούνται στη διάρκεια της ζωής μας, ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες και το lifestyle μας (π.χ. οι ατμοσφαιρικοί ρύποι, η διατροφή, το κάπνισμα, η έκθεση στον ήλιο), αλλάζοντας την έκφραση των γονιδίων. Οι αλλαγές αυτές είτε προστατεύουν το κύτταρο είτε οδηγούν σε ασθένειες.

Πριν συνεχίσουμε, καλό είναι να εξηγήσουμε ότι η έκφραση των γονιδίων για την οποία μιλάμε γίνεται αποκλειστικά μέσω των πρωτεϊνών –φανταστείτε τις σαν ένα είδος…κυβερνητικού εκπροσώπου. Τα γονίδια είναι «βουβά», δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να δημιουργούν πρωτεΐνες. Αυτές οι 250.000 ως 1.000.000 πρωτεΐνες που υπολογίζεται ότι υπάρχουν στο σώμα μας, ορίζουν τη λειτουργία των κυττάρων και την μεταξύ τους επικοινωνία και είναι αυτές που μεταφέρουν μηνύματα από τα κύτταρα προς τα γονίδια.

Η επιγενετική «φροντίζει» την επιδερμίδα

Η θεωρία των…διακοπτών, όπως ήταν φυσικό, κίνησε το ενδιαφέρον της βιομηχανίας καλλυντικών. Επιστήμονες Έρευνας και Ανάπτυξης μεγάλων εταιριών καλλυντικών όπως η Lancôme, η Estée Lauder ή η Clinique, με βάση τα νέα δεδομένα που έρχονται διαρκώς στο φως, εστίασαν στους εξωτερικούς επιγενετικούς παράγοντες (στρες, ρύπανση, UVακτινοβολία κλπ) που συνδέονται με το φαινόμενο της γήρανσης της επιδερμίδας. Όπως φαίνεται, η γήρανση είναι ένα επιγενετικό φαινόμενο, που εμφανίζεται όταν οι διακόπτες αρχίζουν να ενεργοποιούν τα λάθος γονίδια και να απενεργοποιούν τα σωστά.

Υπάρχουν, για παράδειγμα, 200 γονίδια που συμμετέχουν στην αντιοξειδωτική και 400 στην αντιφλεγμονώδη προστασία της επιδερμίδας, 700 στην ενυδάτωσή της και 40 γονίδια με ενεργό ρόλο στη σύνθεση κολλαγόνου. Όταν η έκφραση των γονιδίων αυτών μειώνεται ή αλλάζει, η επιδερμίδα γερνά. Κάνοντας λοιπόν ειδικά τεστ, μελετούν τους μηχανισμούς και τον διαφορετικό τρόπο έκφρασης των γονιδίων -μέσω των πρωτεϊνών- στη νεανική και την ώριμη επιδερμίδα και στη συνέχεια αναζητούν ενεργά συστατικά τα οποία μπορούν ενδεχομένως να επέμβουν στους διακόπτες για να αντιστρέψουν τις επιγενετικές αλλαγές ή να τις επιβραδύνουν. Μέχρι σήμερα, οι έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένα αντιοξειδωτικά ένζυμα, πεπτίδια, φυτικά εκχυλίσματα και πρωτεΐνες το κατορθώνουν. Τελικός στόχος τους είναι, όπως λένε χαρακτηριστικά, να βρουν με ποιο τρόπο θα πείσουν τα γηρασμένα γονίδια να συμπεριφέρονται σαν νεανικά και πώς θα εμποδίσουν τα νεαρά γονίδια να γεράσουν. Και τότε θα μπορούν να αναπτύξουν εξατομικευμένες αντιγηραντικές φόρμουλες που θα βασίζονται στο lifestyle μας, αν καπνίζουμε, αν κοιμόμαστε πολύ ή λίγο, αν γυμναζόμαστε, αν τρώμε σωστά….

Πηγή: www.skingurus.gr