Ο εκκεντρικός, καυστικός και ακραία προκλητικός βρετανός κωμικός Σάσα Μπαρόν-Κοέν, δίνει για άλλη μια φορά μια παράσταση «κλόουν» μέσα στην κωμωδία «Ο Δικτάτορας», σατιρίζοντας άφοβα Ανατολή και Δύση, χτυπώντας στην καρδιά της πολιτικής επικαιρότητας.

«Ο δικτάτορας» (The dictator)

Με επιδεικτική εμφάνιση, μέσα σε ένα κοστούμι μεγιστάνα ανατολίτη γεμάτο μετάλλια και πίσω από ένα μούσι (αλά Σαντάμ ΧουσεΪν), ολοφάνερα ψεύτικο λες και βγήκε από τα Καρναβάλια, ο Σάσα Μπαρόν Κοέν με «θάρρος, θράσος και αναίδεια» φτιάχνει μια καρικατούρα διπλής όψης: του συστήματος τόσο των Αράβων όσο και της Αμερικής. Αιφνιδιάζοντας θεατές και δευτερεύοντα πρόσωπα –δηλ. όσους τον περιτριγυρίζουν- με το πληθωρικό του ταμπεραμέντο, «κλέβει την παράσταση», στην κυριολεξία, πρωταγωνιστώντας σε μια σειρά από κωμικά επεισόδια ειρωνικού κάλλους.

Ο Σάσα Μπαρόν Κοέν με το συνεργάτη του Λάρι Τσαρλς φαίνονται αποφασισμένοι με αυτήν την παραγωγή να σπάσουν τα ταμεία: Η ταινία έχει εμπνευστεί από το best seller του Σαντάμ Χουσεϊν "Zabibah And The King" και για τη διαφημιστική της καμπάνια χρησιμοποιήθηκε το όνομα του νεοεκλεγέντος γάλλου προέδρου François Hollande˙ ο Κοέν τον συγχαίρει για την επιτυχία του που «έκανε πέρα» το νάνο Sarkozy! Επίσης ο Κοέν, ως «Βασιλιάς της Πρόκλησης» όπως έχει χαρακτηριστεί, δεν δίστασε να πάει στην τελετή των Όσκαρ στο Χόλλυγουντ, ντυμένος ως δικτάτορας και να περιχύσει πάνω στο κουστούμι ενός ρεπόρτερ το βάζο που περιείχε, όπως ο ίδιος είπε, τις στάχτες του πρώην Δικτάτορα της Βορείου Κορέας Κιμ Τζον Ιλ.

Για ποιο Δικτάτορα όμως μιλάει η ταινία; Αλαντίν, «το όνομα αυτού» και είναι ο αρχηγός μιας φανταστικής χώρας, της Γουαντίγια. Το καθεστώς του, δικτατορικό, θυμίζοντας την πολιτική πραγματικότητα αραβικών κρατών, στηρίζεται σε μια σειρά από αυθαιρεσίες και παρανοϊκές καταστάσεις: δολοφονία των αντιτιθέμενων σε αυτό, απέχθεια για οτιδήποτε δυτικό, τρομοκρατία και μισογυνισμός. Προκειμένου να μην εγκαθιδρυθεί η δημοκρατία στη χώρα του δεν θα διστάσει να φθάσει μέχρι τη Ν. Υόρκη. Εκεί, πέφτει θύμα οργανωμένης απαγωγής από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ωστόσο, θα ξεφύγει και αυτό θα είναι το έναυσμα για να ξεκινήσουν μια σειρά από περιπέτειες για τον «καημένο» Αλαντίν, που μοιάζει σαν να κατέβηκε από άλλον πλανήτη.

Ο Σάσα Μπαρόν Κοέν αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση ηθοποιού που η μέχρι τώρα πορεία του αποδεικνύει ένα ταλέντο και μια ευφυΐα στην ενσάρκωση χαρακτήρων κωμικών, χοντροκομμένων, κακόγουστων και υπερβολικών. Οι μεταμφιέσεις του είναι ευρηματικές: Το 2006 γίνεται γνωστός στο ευρύ κοινό από την ταινία «Borat» όπου παριστάνει το ρεπόρτερ από το Καζακστάν που επισκέπτεται τις Η.Π.Α, προκαλώντας καζακστανούς και μη. Στη συνέχεια, με το «Brüno»(2009) παρουσιάζεται ως δημοσιογράφος ομοφυλόφιλος από την Αυστρία, έτοιμος να τσιγκλήσει κάθε συντηρητική νοοτροπία.

Στο Δικτάτορα εμπλέκει πάλι –όπως και στο «Borat»- αμερικανούς και άραβες, πολιτικούς, εναλλακτικούς, εβραίους και φτιάχνει μια συνταγή με κωμικά ευρήματα ανεκδοτολογικού χαρακτήρα τα οποία, αν και χαλαρά δεμένα, έχουν ως στόχο τη γελοιοποίηση πάσης φύσεως δικτατορίας, φανερής και μη. Ωστόσο, το χιούμορ που εκπέμπεται στηρίζεται σε ένα σωρό από κυνικότητες και φάρσες «γραμμένες στο πόδι», με σκηνοθεσία γραμμική και προβλεπόμενη πλοκή, παραπέμποντας αυτόματα σε TV show ή mainstream κωμωδία. Χωρίς ιδιαίτερα υλικά αφηγηματικής προοπτικής και βάθους, στερούμενη οποιουδήποτε κινηματογραφικού αέρα, η ταινία παραμένει ένα μακρύ σκετς όπου μεγαλουργεί ο Σάσα Μπαρόν Κοέν ως one man show.

Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε, παρά ταύτα, ότι πίσω από τις αγριότητες και τις υπερβολές κρύβεται ένας καλοστημένος καθρέπτης των σύγχρονων δυνάμεων και της κοινωνίας που ο Δικτάτορας τον συνοψίζει έξυπνα στο λόγο που βγάζει προς το τέλος της ταινίας. Οι αναφορές στο λόγο του Τσάρλι Τσάπλιν στο φιλμ The Great Dictator (1940) γίνονται αναπόφευκτα. Οι τραχείς φθόγγοι της αραβικής φωνής ηχούν άτσαλα μέσα στο αμερικανικό περιβάλλον δημιουργώντας μια αντίστιξη ειρωνείας και έντονου σαρκασμού, όπως οι γερμανικές λέξεις του Τσάπλιν. Χωρίς να είναι Great, ο συγκεκριμένος Δικτάτορας είναι μια παρωδία διασκεδαστική που εναρμονίζεται με το κλίμα των αναμενόμενων καλοκαιρινών διακοπών.

Παραγωγή: Αμερικανική Σκηνοθεσία: Λάρι Τσαρλς.Πρωταγωνιστούν: Σάσα Μπάρον Κοέν, Αννα Φάρις, Μπεν Κίνγκσλεϊ. Η ταινία προβάλλεται από την UIP.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ