Πολιτική και κινηματογράφος έχουν μια ιδιαίτερη και μακροχρόνια σχέση. Πολλές ταινίες έχουν καταπιαστεί με τα πολιτικά πρόσωπα της Αμερικής, άλλες πιο καλοπροαίρετα, κι άλλες... καθόλου. Ανεξάρτητα από το είδος και ακριβώς επειδή οι αμερικανικές εκλογές βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής, εμείς συγκεντρώσαμε τις καλύτερες.

1. Οι υποψήφιοι. (The Campaign) - 2012

Όταν ο δημοκρατικός Καμ Μπρέιντι, για πολλά χρόνια μέλος του Κογκρέσου διαπράττει μια μεγάλη δημόσια γκάφα πριν τις επερχόμενες εκλογές, ένα ζευγάρι αδίστακτων συμβούλων βάζει απέναντί του ως υποψήφιο με τους Ρεπουμπλικάνους, τον αφελή Μάρτι Χάγκινς για να διεκδικήσει την προτίμηση του εκλογικού σώματος στη Βόρεια Καρολίνα.

Η ταινία κριτικάρει με κωμικό τρόπο το πολιτικό παρασκήνιο. Η μετατροπή του Μάρτι σε υπολογίσιμο αντίπαλο, χάρη στον υπεύθυνο της καμπάνιας του αλλά και η κλιμακούμενη ηθική κατάπτωση των αντιπάλων, που δε διστάζουν πουθενά, μπαίνουν στο στόχαστρο του σκηνοθέτη.

Η ταινία είναι γεμάτη στοιχεία που χλευάζουν την Αμερική του σήμερα για τους πολιτικούς της αλλά και την πολιτική συνείδηση των Αμερικάνων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το σλόγκαν της εκστρατείας του Καμ «Αμερική, Ιησούς, Ελευθερία».

2. Αι ειδοί του Μαρτίου (The Ides of March) - 2011

O κυβερνήτης Michael Morris (George Clooney), φαντάζει το μεγάλο φαβορί, όχι μόνο για το χρίσμα των Δημοκρατικών αλλά και για την προεδρία. Αντιτίθεται ανοικτά στους πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν, είναι κατά της θανατικής ποινής και έχει σύγχρονες φιλολαϊκές απόψεις. Επιπλέον, στο πλευρό του έχει τους καλύτερους, τον διευθυντή της προεκλογικής καμπάνιας, Paul Zara (Philip Seymour Hoffman), καθώς και τον πολλά υποσχόμενο και ιδεαλιστή Stephen Myers (Ryan Gosling). Οι ισορροπίες όμως απειλούνται όταν ο Tom Duffy (Paul Giamatti), διευθυντής της προεκλογικής εκστρατείας του έτερου υποψηφίου Δημοκρατικού, προσεγγίζει τον Myers προτείνοντάς του να αλλάξει στρατόπεδο.

Σκάνδαλα, μυστικές συμφωνίες, υπόγειες συναντήσεις κι εκβιασμοί. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται στον πολιτικό κόσμο. Στην ταινία αυτή, ο πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης George Clooney, επιχειρεί να μας δώσει μια γεύση του τι «παίζεται» πίσω από το λαμπερό προσκήνιο της πολιτικής. Κρυφοκοιτάζοντας λοιπόν πίσω από την κουρτίνα, ανακαλύπτουμε ότι ο «υποψήφιος» είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου, αφού από πίσω του στήνεται ένας ολόκληρος μηχανισμός, μια «αυλή», που ελέγχει και καθοδηγεί τα πάντα.

Ο τίτλος «Αι Ειδοί του Μαρτίου» αναφέρεται στη 15η μέρα του Μαρτίου, όπου δολοφονήθηκε ο Καίσαρας, αλλά και στη μέρα των εκλογών της ταινίας όπου ο υποψήφιος Clooney δολοφονήθηκε πολιτικά. Παρόλο που έμπνευση για το σενάριο αποτέλεσε η καμπάνια του υποψήφιου Δημοκρατικού, Howard Dean το 2004, πολλοί είναι εκείνοι που συσχετίζουν το χαρακτήρα του Clooney με τον Obama, με τον Clooney να αρνείται οποιαδήποτε σχέση. Τα στοιχεία όμως άλλα μαρτυρούν μιας και η αφίσα της κινηματογραφικής καμπάνιας του ηθοποιού είναι εμπνευσμένη από την προεκλογική αφίσα (Hope) του Barack Obama.

3. Nixon – 1995

Μία βιογραφία του Nixon από τον επίσημο, κατά κάποιο τρόπο, σκηνοθέτη πολιτικών βιογραφιών της Αμερικής, τον Oliver Stone, με πρωταγωνιστή τον Anthony Hopkins στο ρόλο του πολιτικού.

Η ιστορία του Nixon, από την αυστηρή ανατροφή του και την απαρχή της αγάπης του κι ενασχόλησής του με την πολιτική μέχρι την αντιπαλότητά του με τον Kennedy, την ήττα του, την εκλογή του το 1968 και εν τέλει την παραίτηση του κατά τη δεύτερη θητεία του το 1974, λόγω του σκανδάλου Watergate.

Από τις πιο γνωστές και αμφιλεγόμενες ταινίες του Stone, που έχει υπάρξει ψηφοφόρος του Nixon το 1968, λόγω της υπόσχεσης του να σταματήσει τον πόλεμο στο Βιετνάμ, μια υπόσχεση που τελικά δεν τήρησε. Η ταινία συγκέντρωσε αρκετές αρνητικές κριτικές, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ «παρουσιάζεται αλκοολικός και εθισμένος σε χάπια, ενώ παράλληλα συκοφαντείται και εξευτελίζεται ως πολιτική προσωπικότητα». Μάλιστα, οι κόρες του Nixon πρωτοστάτησαν στις συγκεκριμένες καταγγελίες.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στο Hong Kong ο μεταγλωττισμένος τίτλος της ταινίας σημαίνει «Ο μεγάλος ψεύτης», και ότι τα πλάνα της κηδείας στο τέλος είναι αυθεντικά πλάνα αρχείου, προσφιλής τακτική του Stone, στα οποία εντοπίζει κανείς γνωστούς πολιτικούς όπως ο Clinton, ο Bush, ο Reagan και ο Carter.

4. Wag the Dog (ο πρόεδρος, ένα ροζ σκάνδαλο κι ένας πόλεμος) – 1997

Ένας «ειδικός» στη διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων και στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και ένας διάσημος παραγωγός του Hollywood, καλούνται στο Λευκό Οίκο προκειμένου να βοηθήσουν στην καμπάνια του προέδρου ώστε να επανεκλεγεί. Η δυσκολία; Ότι ο πρόεδρος έχει εμπλακεί σε ροζ σκάνδαλο, αφού πιάστηκε στο Οβάλ Γραφείο με μια ανήλικη. Για να πετύχουν το σκοπό τους, οι δύο άντρες «κατασκευάζουν» έναν (ψεύτικο) πόλεμο σε μια μακρινή, άγνωστη στους Αμερικανούς χώρα!

Ο Dustin Hoffman και ο Robert DeNiro πρωταγωνιστούν σε μια ταινία, που ως στόχο έχει να αποδείξει πόσο εύκολη είναι η πολιτική παραπλάνηση και εν τέλει η χειραγώγηση του κοινού. Τη μια στιγμή το ροζ σκάνδαλο κυριαρχεί στα ΜΜΕ, διαμορφώνοντας αρνητική επίδραση στη δημοσιότητα του ισχυρότερου άντρα στον πλανήτη, και ξαφνικά όλα ξεχνιούνται χάρη σε ένα επικοινωνιακό τρικ.

Η κοινή γνώμη δεν έχει... γνώμη, εκτός από αυτήν που άλλοι καθορίζουν για εκείνη, αυτό μοιάζει να είναι το νόημα του Wag the Dog. Η εποχή των μέσων και της –εσκεμμένης ή μη- παραπληροφόρησης προβληματίζει κι εμπνέει τον σκηνοθέτη Barry Levinson (ευρέως γνωστός κι από τις ταινίες Rain Man και Good morning, Vietnam) ήδη από το 1998.

Και σε όλους όσοι, διαβάζοντας τα παραπάνω, σκέφτεστε το πολύκροτο σκάνδαλο Clinton- Lewinsky, ας πούμε ότι πολλές φορές η ζωή μιμείται την τέχνη καθώς το σκάνδαλο «έσκασε» όταν η ταινία ήδη γυριζόταν, αλλά πριν κυκλοφορήσει στους κινηματογράφους, οδηγώντας σε πολλές παρεξηγήσεις.

5. Milk – 2008

Η ζωή του πολιτικού και ακτιβιστή Harvey Milk, ο αγώνας του για την κατοχύρωση και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, η εκλογή του σε πολιτικό αξίωμα κάνοντάς τον, τον πρώτο ανοιχτά gay πολιτικό της πολιτείας της California, καθώς κι ο πόλεμος που κήρυξε απέναντι στην «Πρωτοβουλία του Briggs» που απαγόρευε σε ομοφυλόφιλους και σε όσους τους υποστήριζαν να δουλεύουν σε δημόσια σχολεία, είναι μερικά από τα κομβικά γεγονότα που πραγματεύεται η ταινία, φτάνοντας μέχρι τη δολοφονία του από τον πολιτικό του αντίπαλο, τον βετεράνο του Βιετνάμ, Dan White.

Ο σκηνοθέτης Gus Van Sant επιχειρεί να εμβαθύνει στο πολιτικό κόσμο, εξερευνώντας «βρώμικες» πτυχές του. Με την πραγματική ιστορία του Milk αποδεικνύει ότι, όταν το πάθος για εξουσία ξεπερνά αυτό για προσφορά, και η πίστη στην πολιτική ιδεολογία γίνεται τυφλός φανατισμός, τα αποτελέσματα μπορούν εύκολα να είναι τραγικά.

6. The Manchurian Candidate (Ο άνθρωπος της Μαντζουρίας) - 2004

Ο Ben Marco είναι πρώην αξιωματικός του αμερικανικού στρατού που αρχίζει να υποψιάζεται πως η ηρωοποίηση του συναδέλφου του, λοχαγού Raymond Shaw, στον πόλεμο του Κόλπου και η στροφή του στην πολιτική με στόχο την προεδρία της χώρας έχουν κάτι το περίεργο.

Οράματα και αναμνήσεις μπερδεύουν τον Marco, ο οποίος πιστεύει ότι ίσως όλο τα τάγμα να έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου ώστε να πιστέψει ότι ο Shaw είναι ήρωας. Όσο προχωράει την αναζήτηση ανακαλύπτει μια καλοσχεδιασμένη πλεκτάνη πίσω από την οποία κρύβεται η μητέρα του Shaw.

Πρόκειται για επανέκδοση του ομώνυμου κλασσικού θρίλερ του 1963, με τους Frank Sinatra και Angela Lansbury, με τις απαραίτητες μετατροπές στο σενάριο, βέβαια, αφού η πρώτη ταινία αναφέρεται στις ψυχροπολεμικές μάχες της Κορέας, ενώ η δεύτερη σε γεγονότα που διαδραματίζονται κατά την πρώτη απόπειρα του Bush να ανατρέψει τον Saddam.

Στη σύγχρονη έκδοση, πρωταγωνιστούν οι Denzel Washington και Meryl Streep. Ακόμα μια ταινία για τη χειραγώγηση του κοινού, με ανατροπές και συνομωσίες, όπως κι ίδια η πολιτική.

7. The Candidate (ο υποψήφιος) -1972

Ο Robert Redford πρωταγωνιστεί σε αυτή την έξυπνη πολιτική κωμωδία. Ο υποψήφιος της Καλιφόρνια Bill McKay είναι βέβαιος ότι δεν έχει καμία ελπίδα να κερδίσει τις εκλογές. Χωρίς καμία εμπειρία στον πολιτικό στίβο και χωρίς το παραμικρό ενδιαφέρον για τη νίκη, δίνει τον «αγώνα» του με μόνα όπλα την ειλικρίνεια και τη χαρισματική του προσωπικότητα.

Η εναλλακτική αυτή προσέγγιση κερδίζει τους ψηφοφόρους, με αποτέλεσμα ο McKay να γίνεται όλο και περισσότερο δημοφιλής. Η αλλαγή αυτή γοητεύει τον Bill McKay σταδιακά θέλοντας τη νίκη, αρχίζει τα παραδοσιακά πολιτικά παιχνίδια.

Τη διαφθορά και τη γλύκα της εξουσίας πραγματεύεται η ταινία, η οποία κέρδισε και Oscar σεναρίου. Ο Jeremy Larner, ο σεναριογράφος, έγραφε τους λόγους του (αληθινού) υποψήφιου Eugene McCarthy, στις εκλογές το 1968.

Ο ρόλος του μάρκετινγκ και της εικόνας στην πορεία ενός πολιτικού είναι βασικά θέματα, που θίγει το «The candidate». Χαρακτηριστικό παράδειγμα που το αποδεικνύει είναι η μικρή προεκλογική εκστρατεία για τον McKay που έγινε στα πλαίσια της προώθησης της ταινίας, που κυκλοφόρησε ένα μήνα πριν τις προκριματικές εκλογές του 1972 στην Καλιφόρνια. Φυλλάδια και αφίσες με το σλόγκαν «McKay: the best way» μοιράστηκαν στην πολιτεία με αποτέλεσμα στις πραγματικές εκλογές ο (μυθοπλαστικός) McKay να πάρει πολλές χειρόγραφες ψήφους.

8. W. -2008

Μία κινηματογραφική βιογραφία του George W. Bush, από τον μετρ του είδους, Oliver Stone. Η αφήγηση ξενικά από τα ξέγνοιαστα χρόνια του Bush στο κολέγιο, και συνεχίζει με τη στρατιωτική του θητεία, την περίοδο που ήταν κυβερνήτης στο Texas, την πρώτη του τετραετία ως Πρόεδρος των ΗΠΑ και φτάνει μέχρι τον προεκλογικό του αγώνα για τη δεύτερη τετραετία του.

Ο Bush είναι από τους πιο αμφιλεγόμενους και αντιπαθείς προέδρους της σύγχρονης Αμερικής. Ο Stone, συμφοιτητής του πρώην προέδρου στο πανεπιστήμιο Yale, στην τάξη του 1968 επιχειρεί να ρίξει λίγο φως στα παρασκήνια, όχι της πολιτικής και του μηχανισμού της, αλλά της ζωής ενός ανθρώπου, που βρέθηκε στο λάθος αξίωμα τη λάθος στιγμή. Παρουσιάζεται μια πιο ανθρώπινη πλευρά των πολιτικών, που πολλές φορές οδηγούνται σε επιπόλαιες επιλογές, όχι λόγω δίψας για εξουσία αλλά επειδή αντιμετωπίζουν ανασφάλειες και κόμπλεξ. Δεν ξέρουμε πραγματικά τι είναι χειρότερο.

9. Primary Colors (όλες οι γυναίκες του Προέδρου)- 1998

Ο νεαρός Henry Burton, μέρος του κύκλου του πολιτικού Jack Stanton, παρακολουθεί τον προεκλογικό αγώνα του τελευταίου, εντυπωσιασμένος από τη φιλικότητα και την επικοινωνία του Stanton με τον κόσμο. Όλα όμως αλλάζουν όταν ένα ερωτικό σκάνδαλο βγαίνει στην επιφάνεια.

Πολιτική και ερωτικά σκάνδαλα φαίνεται να είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Τη σχέση αυτή παρουσιάζει η ταινία, με πρωταγωνιστές μεγάλα ονόματα του Hollywood: John Travolta, Emma Thompson, Billy Bob Thorton και Kathy Bates.

Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του δημοσιογράφου Joe Klein, που κάλυπτε την προεκλογική καμπάνια του Clinton to 1992, η ταινία προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις, μιας και οι αναφορές στον πρόεδρο του κόμματος των Δημοκρατικών είναι εμφανείς. Πολέμιοι της ταινίας βλέπουν τον Travolta να μιμείται απλά τον Clinton ενώ άλλοι βρίσκουν την ισορροπία στο ότι η σύζυγος του Stanton, την οποία υποδύεται η Thompson, δεν έχει κανένα κοινό στοιχείο με την, τότε πρώτη κυρία, Hilary Clinton.

10. Frost/ Nixon- 2008

Η τηλεοπτική συνέντευξη του ανερχόμενου βρετανού δημιοσιογράφου, που επιθυμεί να «φτιάξει» όνομα στις ΗΠΑ με τον ντροπιασμένο, μετά το σκάνδαλο Watergate, Nixon, ο οποίος ευελπιστεί να καθαρίσει το δικό του, είναι το θέμα της ταινίας.

Η σχέση μεταξύ της πολιτικής και της δημοσιογραφίας είναι ένα θέμα που έχει αναλυθεί αρκετά αλλά όχι υπερβολικά στον κινηματογράφο. Τα πρόσωπα του Frost/ Nixon εκφράζουν αυτήν την προβληματική, κατά κάποιο τρόπο, αλλά και αναγκαία σχέση.

Ο ένας είναι δημοσιογράφος των ταμπλόιντ, που βλέπει τη συνέντευξη με τον Nixon ως το εισιτήριό του για πιο αξιόλογη καριέρα και ο άλλος, ο παραιτημένος από το αξίωμά του, Nixon που θέλει να χρησιμοποιήσει το νεαρό άπειρο δημοσιογράφο για να δώσει το δικό του ρυθμό στη συνέντευξη.

Ο ένας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τον άλλο για το προσωπικό του όφελος. Τα υπόγεια παιχνίδια είναι πάλι παρόντα και η πολιτική δείχνει ακόμα μια φορά το σκληρό της πρόσωπο.

φωτογραφίες: www.imdb.com

ΝΑΝΤΙΑ ΚΑΚΛΗ