Ο γνωστός σκηνοθέτης ταινιών πολιτικού περιεχομένου και κοινωνικού προβληματισμού Κώστας Γαβράς σκηνοθετεί αυτή τη φορά μια ταινία για το χρήμα και την παντοδυναμία του.

«Το Κεφάλαιο»

«Το Κεφάλαιο» λέγεται η νέα του ταινία με την οποία ασκεί μια δριμύτατη κριτική στον αποχαλινωμένο καπιταλισμό της σύγχρονης εποχής και στον κυνικά σκληρό κόσμο της οικονομίας.

Όπως το «Ζ», η «Ομολογία», το «Αμήν» ή ο «Αγνοούμενος» και η νέα αυτή ταινία του Γαβρά έρχεται να στηλιτεύσει μια πραγματικότητα γεμάτη κυνισμό, αμοραλισμό και σκληρές στρατηγικές καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Φανερά επίκαιρος, εμπνέεται από το ομώνυμο βιβλίο του Στεφάν Οσμόντ, ενός πρώην τροτσκιστή και παλιού ανώτερου διοικητικού τραπεζικού στελέχους.

Με ωμό τρόπο το βιβλίο καταδικάζει τις διάφορες μορφές καπιταλισμού και ο τίτλος του παραπέμπει στο βιβλίο με τον αντίστοιχο τίτλο του Καρλ Μαρξ. «Και στις δύο περιπτώσεις, (στο «Κεφάλαιο» του Μαρξ και του Οσμόντ) γίνεται λόγος για το χρήμα και τη συσσώρευσή του, δηλ. το κεφάλαιο», όπως είπε ο σκηνοθέτης.

Μέσα από την ιστορία ενός ανερχόμενου τραπεζίτη, που ανεβαίνει στην εξουσία χάρη σε ένα τυχαίο περιστατικό, ο σκηνοθέτης βρίσκει αφορμή για να καταγγείλει τις ανεπανόρθωτες βλάβες, που προξενεί το κυνήγι του χρήματος και η ακόρεστη επιθυμία αύξησής του «πατώντας επί πτωμάτων».

Ο Μαρκ Τουρνέιγ (Γκαντ Ελμαλέχ) είναι ένα νεαρό σχετικά τραπεζικό στέλεχος, ανήσυχα φιλόδοξο, που δεν διστάζει να θυσιάσει την οικογένεια και τις αξίες του προκειμένου να ανέλθει επαγγελματικά και να κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερα λεφτά.

Με εξειδίκευση στην προληπτική διαχείριση, όταν γίνεται πρόεδρος μιας μεγάλης γαλλικής τράπεζας θα αλλάξει ριζικά τους κανόνες (ψευτο)δεοντολογίας της και θα προσπαθήσει να «εκσυγχρονίσει» την επιχείρηση, παίρνοντας μεγάλα ρίσκα και ερχόμενος σε συναλλαγή με άλλους «καρχαρίες» της οικονομίας…

Θα φθάσει μάλιστα και στη λήψη της απόφασης απόλυσης ενός μεγάλου αριθμού εργαζομένων για να μεγιστοποιήσει τα κεφάλαια και την ανταγωνιστικότητα της εταιρίας του.

Αποφεύγοντας να μπει σε τεχνικές λεπτομέρειες, που προφανώς θα κούραζαν το θεατή, ο Κώστας Γαβράς εκθέτει το σύγχρονο οικονομικό σύστημα με απλό τρόπο σαν ένα παιχνίδι, στο οποίο όσοι παίρνουν μέρος διακατέχονται από έναν αρρωστημένο ηδονισμό αύξησης κερδών και εξουσίας.

Παρακολουθούμε το Μαρκ Τουρνέιγ να έρχεται αντιμέτωπος με όσους επιδιώκουν «να του τη φέρουν» και να εξελίσσεται μέσα σε καταστάσεις άλλοτε τραγελαφικές και άλλοτε φορτισμένες με λίγο σασπένς. Αν και γνωρίζει καλά τις καταστροφικές προεκτάσεις των ενεργειών του, ωστόσο συνεχίζει ακάθεκτος γιατί δείχνει να υποκινείται από μια αόρατη δίψα για βασιλεία.

«Ο πρωταγωνιστής μένει μέσα στην πραγματικότητα παρόλο που έχει συνείδηση της πραγματικότητας», όπως είπε ο σκηνοθέτης. Ο Κώστας Γαβράς πριν γυρίσει «Το Κεφάλαιο» έκανε μια έρευνα στο σύγχρονο κόσμο της οικονομίας, ήλθε σε επαφή με τραπεζίτες και προσπάθησε να κατανοήσει τον τρόπο σκέψης τους.

Ο Γκαντ Ελμαλέχ, που υποδύεται το κεντρικό πρόσωπο είναι ένας χιουμορίστας ηθοποιός, γνωστός από διάφορες κωμωδίες μεγάλης θεαματικότητας. Ο Κώστας Γαβράς, ωστόσο, δεν διστάζει να του προτείνει αυτό το ρόλο, όπως είχε εμπιστευτεί στο παρελθόν στο μεγάλο κωμικό Τζακ Λέμον να ενσαρκώσει έναν τραγικό ρόλο στην ταινία «Ο Αγνοούμενος». Ο Γκαντ Ελμαλέχ αδράττει την ευκαιρία και αποδεικνύει τις ικανότητές του στην ερμηνεία δραματικών προσώπων.

Με απλή σκηνοθεσία, χωρίς ιδιαίτερες κινήσεις της κάμερας ή αλλαγή οπτικών γωνιών, ο σκηνοθέτης καταθέτει ένα ντοκουμέντο πάνω στη σύγχρονη εποχή και την κρίση της, η οποία έχει διαβρώσει τα πάντα. Ακόμη και τα παιδιά, μέσα στο φιλμ, παίζουν απομονωμένα, κλεισμένα στο virtual κόσμο των video-games που έχουν «κάνει μόδα» οι εταιρίες κερδίζοντας εκατομμύρια.

Όλα τα παραπάνω συσσωρεύονται στην περίφημη και προκλητική φράση με την οποία κλείνει η ταινία: «Μαζεύουμε χρήματα από τους φτωχούς γιατί είναι πιο πολλοί και τα δίνουμε στους πλούσιους».

Παίζουν: Γκαντ Ελμαλέχ, Γκάμπριελ Μπερν, Νατάσα Ρενιέ, Σεσίλ Σαλέτ, Ιπολίτ Ζιραρντό. Η ταινία προβάλλεται από την Odeon.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ