Ένα σχόλιο για τη μοναξιά και μια κάμερα που εκμεταλλεύεται τη γεωμετρία του χώρου.

Αφιερωμένη στη μοναξιά του σύγχρονου εργαζόμενου ανθρώπου και στο ίδιο το εργασιακό περιβάλλον είναι η ταινία «Στους Διαδρόμους» (In den Gängen) η οποία απέσπασε το βραβείο σεναρίου στο Διεθνές Φεστιβάλ της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.

Σκηνοθετημένη από το Γερμανό Thomas Stuber η ταινία αποτελεί ένα δράμα με γλυκόπικρες δόσεις που εκτυλίσσεται σε ένα εξαιρετικά οικείο σε όλους περιβάλλον, τους διαδρόμους ενός σούπερ μάρκετ. Η εργασία αναμφισβήτητα δεσμεύει τον περισσότερο χρόνο μας, ή έστω ένα μεγάλο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής, και σε αυτό το κομμάτι επικεντρώνεται ο Stuber ακολουθώντας τους ήρωές του σχεδόν μονάχα στον χώρο εργασίας τους.

Έτσι ο σκηνοθέτης τοποθετεί την ιστορία του σε ένα σούπερ μάρκετ χονδρικής πώλησης, εστιάζονας στη νυχτερινή βάρδια και τρεις εργαζόμενους που βιώνουν με διαφορετικό τρόπο τη δική τους μοναξιά. Ο καθένας τους αποτελεί ένα κεφάλαιο στη συνολική μοναξιά που περιγράφει η ταινία.

Η ιστορία ξεκινάει με τη δοκιμαστική περίοδο του Christian (Franz Rogowski) ο οποίος έχει μόλις προσληφθεί και εκπαιδεύεται από το συνάδελφό του Bruno (Peter Kurth).  Εξαιρετικά λιγομίλητος (χρειάζεται αρκετός κινηματογραφικός χρόνος για να ακούσουμε τη φωνή του σε ολόκληρη πρόταση), κοινωνικά  αδέξιος και με «δύσκολο« παρελθόν, ο Christian  με κινήσεις που επαναλαμβάνει κάθε μέρα κρύβει τα τατουάζ του, φτιάχνεται στον καθρέφτη που γράφει πάνω του «Έτσι σας βλέπει ο πελάτης» και ξεκινάει τη βάρδια του. Γενικά προσπαθεί πολύ να μάθει τη δουλειά και τους κώδικες των παλιών, αναπτύσσει μια φιλική σχέση με τον Bruno και ερωτεύεται τη Marion (Sandra Hüller) από το τμήμα με τα γλυκά. Στη Marion, η οποία αντιμετωπίζει συζυγικά προβλήματα, αφιερώνεται το δεύτερο μέρος της ταινίας, ενώ στον Bruno και τη νοσταλγία του για το παρελθόν το τρίτο.

Και οι τρεις βιώνουν διαφορετικού είδους μοναξιά την οποία κατά κάποιο τρόπο καταπολεμούν όταν μπαίνουν στον χώρο του σούπερ μάρκετ και τη μονότονη καθημερινότητά τους. Εκεί ίσως και να εκδηλώνουν ένα διαφορετικό χαρακτήρα από αυτόν που έχουν στην υπόλοιπη ζωή τους. Έχουν όμως ζωή έξω από τη δουλειά; Αυτή η θλιβερή και επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα είναι η ζωή τους, ίσως και η φυλακή τους- τα πιο χαρούμενα πλάνα, όπως για παράδειγμα στο διάλειμμα, μαρτυρούν αυτή τη φυλακή. Στους διαδρόμους που κλείνονται για να τακτοποιήσουν τα ράφια χωράει η κατάθλιψη και η απελπισία, χωράει όμως και ο έρωτας, το χιούμορ, ίσως κάνα όνειρο, και σίγουρα ο…ωκεανός.

Ο Stuber, κλείνοντας τους ήρωές του συνεχώς στο σούπερ μάρκετ, δημιουργεί ένα καταθλιπτικό σκηνικό, το οποίο, ωστόσο, αποθεώνει με τις λήψεις του καθώς εκμεταλλεύεται εξαιρετικά την αρχιτεκτονική και τη διαρρύθμιση του χώρου- ακόμη και τις λίγες σκηνές εκτός σούπερ μάρκετ τις τραβάει σε χώρους με ορισμένη γεωμετρία. Τραβώντας από πάνω, με ευρυγώνιες λήψεις με τους ήρωες σε πρώτο πλάνο, κάνοντας travelling στους διαδρόμους, τοποθετώντας την κάμερα μέσα στα ράφια, ο σκηνοθέτης συνθέτει τα γεμάτα κάδρα του με τα υλικά του σούπερ μάρκετ, πότε παραμορφώνοντάς τα και πότε αφήνοντας το φως ή το σκοτάδι να τα «ντύσουν».

Ο χώρος είναι σημαντικός για τον σκηνοθέτη γιατί οι ήρωές του άλλοτε πνίγονται μέσα σε αυτόν και άλλοτε αναπνέουν δημιουργώντας έτσι μια χωροταξική αίσθηση της μοναξιάς τους. Παρόλο όμως που επενδύει πολύ σωστά στις λειτουργίες του χώρου και της επανάληψης, παρασύρεται κάποιες φορές από τη φλύαρη αφήγηση (φλύαρη μόνο σε εικόνα γιατί ο λόγος είναι περιορισμένος) σε μια ιστορία που θα μπορούσε να ειπωθεί και σε λιγότερο χρόνο. Τουλάχιστον δεν μαυρίζει την ψυχή μας σε όλη αυτή τη διάρκεια και φροντίζει να αποφορτίζει το κλίμα όταν κρίνεται απαραίτητο- και ειδικά στο τέλος. 

ΙΩΑΝΝΑ ΒΑΡΔΑΛΑΧΑΚΗ / [email protected]