Η νέα ταινία του Πέτρου Σεβαστίκογλου αναφέρεται στο ζήτημα των αφρικανών μεταναστών στην Αθήνα.

«Αttractive Illusion» («Ελκυστική Ψευδαίσθηση»)

Η «Ελκυστική Ψευδαίσθηση» του τίτλου είναι μια δήλωση ότι η χώρα των ονείρων των μεταναστών δεν υπάρχει αλλά αποτελεί μια ψευδαίσθηση. Ελκύει μεν με το παρουσιαστικό μιας χώρας ελεύθερης, δημοκρατικής και προοδευτικής, συνιστά μια ψευδαίσθηση όμως από την άλλη, αν λάβουμε υπόψη μας όσα καταγράφει με την κάμερά του ο σκηνοθέτης.

Το νέο φιλμ «Attractive Illusion-Ελκυστική Ψευδαίσθηση» φωτίζει τη φρικιαστική πραγματικότητα με την οποία έρχονται αντιμέτωποι οι αφρικανοί μετανάστες όταν καταφθάνουν στην Ελλάδα.

Γυρισμένο μέσα σε 15 μέρες και με την υποστήριξη της Ενότητας της Νιγηριανής Κοινότητας στην Ελλάδα, αποτελεί μια μαρτυρία και μια προειδοποίηση απευθυνόμενη σε όσους έχουν «μείνει πίσω» και θέλουν να φύγουν, κρούοντας τον κώδωνα κινδύνου για τις δυσκολίες επιβίωσης που τους περιμένουν.

Η ταινία στηρίζεται σε βιογραφικά στοιχεία, όπως και πολλές άλλες του είδους που μιλούν για το ζήτημα της μετανάστευσης (για παράδειγμα το «America America» του Ελίας Καζάν).

Η αφήγηση ξεκινά με πλάνα από το ταξίδι κάποιων νέων αφρικανών που έχουν ως προορισμό την Ελλάδα. Μια εύθυμη διάθεση κυριαρχεί, γεμάτη αισιοδοξία και ελπίδα για το καινούριο. Οι ήχοι των κρουστών που ενσωματώνονται σε αυτά τα πλάνα μαζί με τα χρώματα και τις κινήσεις της κάμερας έρχονται να υπογραμμίσουν το αφρικανικό ταπεραμέντο και την άγνοια του νεοφερμένου. Στη συνέχεια, ο Πέτρος Σεβαστίκογλου περιγράφει όλη την πορεία εγκατάστασης των αφρικανών γυναικών και ανδρών καθώς και την προσπάθειά ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία.

Η κάμερα εισχωρεί μέσα στον προσωπικό τους χώρο, στα διαμερίσματα όπου κατοικούν, αποτυπώνοντας τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους, τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, καταγράφει τις συζητήσεις τους, μαγνητοσκοπεί τα όνειρά τους...

Κάποια στιγμή επικεντρώνεται στη «μοίρα» των γυναικών, παρακολουθώντας ένα πρόσωπο ως αντιπροσωπευτικό, μια αφρικανή νεαρή. Ψάχνοντας απεγνωσμένα να βρει δουλειά, συναντά τυχαία μια συμπατριώτισσά της, όμορφη και ελκυστική, η οποία έχει γίνει πόρνη. Άθελά της εμπλέκεται και αυτή στο κύκλωμα της πορνείας από το οποίο δεν υπάρχει διέξοδος, όπως μας το φανερώνει και η «Ελκυστική Ψευδαίσθηση».

Χαρακτηριστικό είναι ότι η ταινία υιοθετεί ένα αντικειμενικό βλέμμα δείχνοντας εκ των έσω όλη τη διαφθορά και τη σαπίλα ενός συστήματος εκμετάλλευσης των αφρικανών γυναικών, σύστημα στο οποίο συμμετέχουν και οι ίδιοι οι αφρικανοί. Δεν γίνεται δηλ. διαχωρισμός μεταξύ κακών Ελλήνων και καλών μεταναστών αλλά ο Σεβαστίκογλου στηριζόμενος στις πραγματικές ιστορίες των ίδιων των προσώπων συνέθεσε ένα σενάριο αντιπροσωπευτικό της κατάστασης που αντιμετωπίζουν. Οι πρωταγωνιστές είναι αποκλειστικά μετανάστες οι οποίοι αφηγούνται με εικόνες, τώρα, τις ιστορίες τους.

Από αυτήν την οπτική γωνία, το φιλμ αποτελεί μια μυθοπλασία ανάμεικτη με στοιχεία ντοκιμαντέρ, μια από τις περιπτώσεις όπου ο κινηματογράφος παίζει το ρόλο ενός ντοκουμέντου. Mια από τις σπάνιες φορές, επίσης, που μια κινηματογραφική δημιουργία εγγίζει το «cinéma-vérité» (Jean Rouch, Dziga Vertov), όπου ο αυτοσχεδιασμός και η κάμερα συνεργάζονται για να αποκαλύψουν αλήθειες, για να προβληματίσουν με την ωμή πραγματικότητα που βγάζουν στην επιφάνεια.

Το σύντομο διάστημα μέσα στο οποίο γυρίστηκε η ταινία και ο αυθορμητισμός μιας αφήγησης που αποδίδει τον παλμό μιας σύγχρονης πραγματικότητας δικαιολογούν τυχόν ελλείψεις στην κατασκευή ή τη δομή της. Αξιοσημείωτα είναι τα χρώματα που επέλεξε ο σκηνοθέτης για να ενδύσει κάποιες σκηνές. Σε αρκετές, το κόκκινο κυριαρχεί και συνδυάζεται συχνά με το κίτρινο ή το πορτοκαλί.

Από την παλέτα αυτών των χρωμάτων δημιουργείται μια ατμόσφαιρα υποβλητική, αντιπροσωπευτική της αφρικανικής κουλτούρας ή και των σκοτεινών θεμάτων που θίγει η ταινία. Κατά τον Καντίνσκυ, «το κόκκινο είναι το χρώμα που δεν έχει όρια, κατεξοχήν θερμό, επιδρά στον εσωτερικό κόσμο σαν ένα χρώμα που ξεχειλίζει από μια ζωή έντονη και φλογερή [..] Το χρώμα όσο πιο έντονο είναι, προσδίδει μεγαλύτερη αξία και ήχο στο σχήμα...»

Παίζουν: Tmc, J. Linus. M. Ohilebo, P.I.O Austyeno, D. Nusakhare, S. Ohilebo.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ