Ο Ελβετός Ολιβιέ Ζισουά προσδίδει νέα κινηματογραφική ζωή στους στίχους και τα κείμενα Ελλήνων διανοουμένων που εκτοπίστηκαν στη Μακρόνησο.

«Σαν πέτρινα λιοντάρια στην μπασιά της νύχτας-ποιητικές μνήμες της Μακρονήσου»

Ανάμεσα στους εξόριστους υπήρχαν πολλοί συγγραφείς και ποιητές όπως ο Γιάννης Ρίτσος και ο Τάσος Λειβαδίτης που αποτύπωσαν στο έργο τους την εμπειρία του εγκλεισμού. Αργά πλάνα τρέβελινγκ οδηγούν το θεατή σε ένα ταξίδι μνήμης μέσα στα ερείπια των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, ενώ φωτογραφικά αρχεία και ηχητικά ντοκουμέντα «συνομιλούν» με τα ποιητικά κείμενα.

Στο σημείωμά του ο σκηνοθέτης της ταινίας υπογραμμίζει: «Οι ποιητές συνήθως γράφουν για να υμνήσουν τη φύση, να εκφράσουν ερωτικά αισθήματα ή ακόμα την οδύνη της ύπαρξης. Σπάνιοι είναι εκείνοι που δημιούργησαν ποιητικό έργο πίσω από συρματοπλέγματα, κάτω από βασανιστήρια. Οι ποιητές της Μακρονήσου έκαναν να αναδυθεί από τα κείμενά τους μια φωνή αντίστασης, ένας πίδακας ζωτικής δύναμης. Τα ποιητικά χρονικά της ζωής των πολιτικών εξόριστων πάνω στο νησί αφηγούνται τον τρόμο και την επιβίωση μέσα σε αυτό το βάρβαρο εργαστήριο που στόχο είχε τον «πνευματικό επαναπρογραμματισμό» των αντιστεκόμενων κομμουνιστών.

Όταν, κατά λογοτεχνική τύχη, διάβασα τα ποιήματα αυτά, «είδα» εικόνες ενός φρικτού παρελθόντος, τις οποίες θέλησα να φέρω αντιμέτωπες με εικόνες του παρόντος: αυτές των ερειπίων των στρατοπέδων της Μακρονήσου. Θέλησα να ψάξω στους σωρούς από πέτρα και σκυρόδεμα για αποτυπώματα των όσων συνέβησαν, να τα αντιπαραθέσω στα ουρλιαχτά των μεγαφώνων που μετέδιδαν εθνικιστικά συνθήματα, να τα τοποθετήσω δίπλα στις φωτογραφίες των εξόριστων. Μια ταινία μνήμης που μάχεται ενάντια στη λήθη, σήμερα που αποτρόπαιες εθνικιστικές εξάρσεις αναδύονται ξανά στην Ελλάδα…

Τα ποιητικά αυτά κείμενα που γράφτηκαν πίσω από τα συρματοπλέγματα της απομόνωσης παραβάλλονται με τις εικόνες ερειπίων που «επιβιώνουν» στο νησί. Κινηματογραφημένες συμμετρικά σε πλάνα τράβελινγκ και πανοραμίκ 360°, αυτές οι εικόνες ερειπίων ξετυλίγουν ένα χώρο που υπνωτίζει και επιχειρεί να θέσει σε λειτουργία τη φαντασία, μεταξύ παρουσίας και απουσίας, μνήμης και λήθης.

Η σύζευξη ανάμεσα στην ακρόαση της ποίησης και τη σχεδόν «παράλογη» κινηματογραφική προσοχή που δίνεται στα πέτρινα ερείπια επιδιώκει να ξυπνήσει τα αποτυπώματα της Ιστορίας που εμπεριέχονται στις πέτρες». Η πρεμιέρα της ταινίας θα πραγματοποιηθεί σήμερα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (είσοδος μόνο με προσκλήσεις) και θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό, παρουσία του σκηνοθέτη και άλλων ομιλητών. Επίσης, τις προβολές της ταινίας την Παρασκευή 19 Απριλίου στις 20.00 και το Σάββατο 20 Απριλίου στις 20.00 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, θα προλογίσει ο σκηνοθέτης Ολιβιέ Ζισουά, ο οποίος και θα έχει ανοιχτή συζήτηση με τους θεατές αμέσως μετά την προβολή.

Σκηνοθεσία, φωτογραφία, μοντάζ: Ολιβιέ Ζισουά. Λογοτεχνική έρευνα, βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Γιώτη. Καλλιτεχνική συνεργασία: Κορίν Μορί. Ιστορικός σύμβουλος: Στρατής Μπουρνάζος. Με τις φωνές των: Τάσος Ράπτης, Κώστας Βασαρδάνης, Γιάννος Περλέγκας, Μάνος Βακούσης, Περικλής Μουστάκης, Ζαν-Κλοντ Ντοφέν. Παραγωγή: AMIP, Prince Film. Συμπαραγωγή: Radio Télévision Suisse (RTS), Περίπλους, Les Films du Mélangeur.