Υπνωτιστής, υπνωτίζω, υπνωτικά χάπια..το φαινόμενο της ύπνωσης κλίνεται σε όλες τις πτώσεις και τους αριθμούς μέσα στο καθηλωτικό ψυχολογικό θρίλερ του σουηδού Λας Χάλστρουμ.

Ο Υπνωτιστής

«Ο Υπνωτιστής» είναι μια ταινία τρόμου, που δύναται να αιχμαλωτίσει το κοινό της μέσα στην περιρρέουσα υπνωτική ατμόσφαιρα που προτείνει. Αποτελεί το πρώτο θρίλερ του Λας Χάλστρουμ και βασίζεται στο ομώνυμο μπεστ σέλερ του Λαρς Κέπλερ (ψευδώνυμο πίσω από το οποίο κρύβεται ένα ζευγάρι συγγραφέων). Κεντρικό πρόσωπο -όπως και αρκετών άλλων «noir» μυθιστορημάτων- είναι ένας ντεντέκτιβ-αστυνομικός, μοναχικός, περιπλανώμενος και χωρίς οικογένεια. Ο Λας Χάλστρουμ, μετά από είκοσι πέντε περίπου χρόνια, αποφασίζει να γυρίσει ταινία στη μητρική του γλώσσα, με πεδίο δράσης τη χώρα του.

Η ταινία τρόμου εγγράφεται μέσα στο χιονοσκέπαστο παγερό περιβάλλον της Στοκχόλμης. Ένα ντεκόρ υποβλητικό και μυστήριο που κοκαλώνει τις αισθήσεις κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά, καθώς θα παρακολουθούμε τα επαίσχυντα εγκλήματα που λαμβάνουν εκεί χώρα. «Ο Υπνωτιστής» είναι ένα ψυχρό αστυνομικό θρίλερ, με τον τρόμο να μεταδίδεται μέσα από τις απρόσμενες αντιδράσεις των προσώπων, μέσα από βίαιες στιχομυθίες, από μυστήρια βλέμματα και κοφτερές λεπτομέρειες κοντινών πλάνων που «τραβάνε» βίαια το θεατή σε ένα σύμπαν κατάθλιψης και παράνοιας.

Σκοτεινοί χαρακτήρες, πνιγμένοι μέσα στο στρόβιλο μιας γκρίζας καθημερινότητας, γεμάτοι ανικανοποίητες επιθυμίες και απωθημένα, κάποια στιγμή εκρήγνυνται και με οδηγό την παραφροσύνη καταλήγουν σε φρικιαστικές πράξεις.

Χαρακτηριστικό είναι ότι αυτές οι πράξεις δεν αποτελούν μόνο τμήμα της fiction της συγκεκριμένης ταινίας αλλά παρατηρούνται και στην πραγματική ζωή. Στοιχείο που τις καθιστά ακόμη πιο τρομακτικές.

Η κοινωνία της Στοκχόλμης και των προαστίων της αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία υφαίνεται η πλοκή του «Υπνωτιστή». Εκτός από τον αστυνομικό, ο θεατής «έχει να κάνει» και με την προσωπική ζωή ενός ιδιάζοντα γιατρού-υπνωτιστή από τον οποίο παίρνει και το όνομά του το έργο. Η σκιαγράφηση της καθημερινότητας και του χαρακτήρα αυτού του προσώπου μοιάζει πλασμένη καθ’ εικόνα του γκρίζου, μονότονου και μουντού περιβάλλοντος του μέρους όπου αναπτύσσεται η ιστορία.

Γίνεται σαφές ότι ο σκηνοθέτης δε διαλέγει τον «εύκολο δρόμο» με το συνηθισμένο στερεότυπο «έγκλημα-αιτία-ανακάλυψη του δολοφόνου» αλλά δίνει προτεραιότητα στην έκθεση της ψυχολογίας των χαρακτήρων του.

Ένα ομαδικό φονικό γίνεται μέσα σε ένα σπίτι, αφού πρώτα σκοτωθεί ο πατέρας της οικογένειας σε ένα γυμναστήριο. Στον τόπο του εγκλήματος, ένας νεαρός ανακτά τις αισθήσεις του και σώζεται έπειτα από περίθαλψη στο νοσοκομείο. Ο αστυνομικός Joona (Tobias Zillacus) προσπαθεί να πάρει πληροφορίες από τον επιζώντα αλλά αυτό αποδεικνύεται αδύνατο καθώς η κατάσταση του αρρώστου είναι σοβαρή. Από την άλλη, είναι ο μόνος μάρτυρας που μπορεί να καθοδηγήσει την έρευνα ανεύρεσης του ενόχου.

Για αυτό το λόγο, προτρέχουν στη συμβολή του υπνωτισμού προκειμένου να έρθει η αλήθεια στο φως. Ένας γιατρός, ο Erik Maria Bark (Mikael Persbrandt) γνωρίζει καλά τη μέθοδο απόσπασης πληροφοριών μέσω της ύπνωσης. Παρά τις αρχικές του αντιρρήσεις, θα πειστεί να βοηθήσει την αστυνομία με την τέχνη του. Η ζωή του, όμως, στη συνέχεια παίρνει άλλη τροπή.

Η τελευταία σεκάνς της ταινίας είναι από τις πιο εντυπωσιακές ψυχολογικών θρίλερ, καθώς συμπυκνώνει όλο το απεχθές και το υποχθόνιο χαρακτήρων που ζουν μέσα στην παραφροσύνη. Το υποχθόνιο αναπαρίσταται, όχι μόνο μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά: εκτός από τον αλλόφρονα εγκληματία, τα πρόσωπα έχουν να αντιμετωπίσουν και τα στοιχεία της φύσης˙ μια παγωμένη λίμνη που άπληστα καταβροχθίζει όσους ξεπερνάνε το μέτρο και χάνουν τα λογικά τους.

Το ζενερίκ, τέλος, με φόντο τις αεροφωτογραφίες της Στοκχόλμης τονίζει το βάρος του κακού που παρακολουθήσαμε. Μια τεχνική που παραπέμπει σε παλαιότερες ταινίες, όπως στο «Ψυχώ» του Χίτσκοκ.

Ο Λας Χάλστρουμ, έπειτα από τη γνωστή κωμωδία «Ψαρεύοντας Σολομούς στην Υεμένη» και άλλες ελαφρές ή ευχάριστες ταινίες («Chocolat»), φτιάχνει ένα δυνατό θρίλερ, λεπτοδουλεμένο, με ένα σασπένς και μια ωμότητα σκανδιναβικής φύσης.

Σκηνοθεσία: Lasse Hallström. Παίζουν: Tobias Zillacus, Mikael Persbrandt, Lena Olin, Helena af Sandeberg, Jonatan Bokman, Oscar Pettersson, Anna Azcarate. Η ταινία προβάλλεται από την Odeon.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ