Η Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για την ταινία «Στο Δρόμο» του Βάλτερ Σάλες που προβάλλεται αυτή την εβδομάδα στις κινηματογραφικές αίθουσες.

«Στο Δρόμο»

Μια road-movie «στα ανοιχτά» της Αμερικής, υπογεγραμμένη από τον ταλαντούχο βραζιλιάνο σκηνοθέτη Βάλτερ Σάλες, θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι θεατές από αυτήν την εβδομάδα στις αίθουσες.

Ένα μακρύ ταξίδι διαγράφεται με εικόνες, μια περιπλάνηση στα βάθη του εαυτού, μια διαφυγή από τις συμβατικότητες και τους περιορισμούς της συνηθισμένης ζωής, ένας ύμνος στην ελευθερία.

Οι ταξιδιώτες είναι τρεις, και κάποια στιγμή, τέσσερις νέοι που ρίχνονται σε μια περιπέτεια οδική, επισκεπτόμενοι διάφορες πολιτείες της Αμερικής, προς αναζήτηση της ταυτότητάς τους. Η ταινία αποτελεί την κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του Τζακ Κέρουακ, ενός συγγραφέα-θεμελιωτή της γενιάς μπιτ («Beat Generation») που σημάδεψε την αμερικανική λογοτεχνία και επηρέασε πολλούς καλλιτέχνες αργότερα. Η Beat Generation ήταν ένα λογοτεχνικό ρεύμα της δεκαετίας του ’50-’60 στην Αμερική, που πήγαινε κόντρα στο κατεστημένο, έθετε σε αμφισβήτηση τις καθιερωμένες αξίες και προβλημάτιζε με το πνεύμα ελευθερίας και γιορτής (ή εορταστικής ελευθερίας) που το διαπερνούσε. Απαρτιζόταν από λίγους λογοτέχνες, με κυριότερους τον Τζακ Κέρουακ, τον Άλεν Γκίνσμπεργκ και το Γουίλιαμ Μπαρόουζ, μια παρέα ανήσυχων νέων που έψαχναν να βρουν το νόημα της τέχνης (και) της ζωής μακριά από το κυνήγι των υλικών αγαθών που πρότεινε το αμερικανικό όνειρο εκείνη την εποχή.

Και αυτό ακριβώς κάνουν οι νέοι της ταινίας «Στο Δρόμο» ενσαρκώνοντας και τα κύρια πρόσωπα του ομώνυμου βιβλίου. Ο Σαλ Παραντάιζ (Σαμ Ράιλι), ένας αρχάριος συγγραφέας από τη Νέα Υόρκη συναντά το σαγηνευτικό και ελευθέριο Ντιν Μοριάρτι (Γκάρετ Χέντλουντ) και αναπτύσσει μαζί του μια πολύ στενή σχέση φιλίας, μια σχέση που θα καθορίσει στο εξής τη ζωή του.

Στην παρέα προστίθεται και η γοητευτική Μεριλού (Κρίστεν Στιούαρτ), η πρώτη γυναίκα του Ντιν. Και οι τρεις αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τα πάντα και να ξεκινήσουν έναν περίπλου ανά τον κόσμο της Αμερικής, ένα εμπλουτιστικό ταξίδι που θα τους μάθει πολλά πάνω στους άλλους, πάνω στο διαφορετικό και, έτσι, πάνω στον ίδιο τους τον εαυτό. Η προσωπικότητά τους θα ξεδιπλωθεί μέσα από τις ποικίλες εμπειρίες που θα δοκιμάσουν, μέσα από τις δοκιμασίες και τις αλληλεπιδράσεις με τους άλλους ανθρώπους.

Ο Σαλ ταυτίζεται με το πρόσωπο του συγγραφέα Κέρουακ, ενώ πίσω από τον Ντιν κρύβεται το αληθινό πρόσωπο του Νιλ Κασσάντι, του συνοδοιπόρου του συγγραφέα σε αυτό το ταξίδι. Ο Νιλ Κασσάντι υπήρξε μια ανεπανάληπτη μορφή-έμβλημα της beat generation και του ψυχεδελικού κινήματος στη δεκαετία του ’60.

Χάρη σε αυτό το οδοιπορικό, η κάμερα του Βάλτερ Σάλες δράττει την ευκαιρία να συλλάβει πάμπολλες εικόνες αμερικανικών τοπίων που η αισθητική τους τελειότητα παραπέμπει κάποιες φορές σε πίνακες ζωγραφικής. Μετά τα «Ημερολόγια Μοτοσυκλέτας» o σκηνοθέτης ξανασυναντά το διευθυντή φωτογραφίας Eric Gautier, και, μαζί, αποτυπώνουν διάφορες όψεις της αμερικανικής εξοχής, των οποίων οι αποχρώσεις καθορίζονται από τον καιρό, την εποχή ή και την οπτική γωνία των χαρακτήρων. Ο ιμπρεσιονιστής ζωγράφος Μονέ έρχεται αυτόματα στο μυαλό.

Η διαρκής κίνηση είναι πανταχού παρούσα και λειτουργεί ως μοχλός της εξέλιξης. Εκφράζεται με ποικίλους τρόπους. Χαρακτηριστικά είναι, για παράδειγμα, τα κοντινά πλάνα στα πόδια του ταξιδιώτη που «οργώνει» τους δρόμους, κατά την εξερεύνηση του στη ζωή. Επίσης, αξιοσημείωτο είναι το γενικό πλάνο στο οποίο ξετυλίγεται ο άπλετος ορίζοντας χωρίζοντας το κάδρο στη μέση με την πράσινη γη να κατέχει το άλλο μισό. Την ήρεμη ακινησία αυτού του πλάνου έρχεται να διακόψει η εισβολή ενός αμαξιού που με φυσικό τρόπο υποδηλώνει τη συνεχή (μετα)κίνηση και φυγή των ηρώων.

Με ελεύθερο ντεκουπάζ, με μια μουσική που τονίζει τις συγκινήσεις και μια κάμερα κοντά στα πρόσωπα ώστε να συλλαμβάνει τις διαθέσεις και τα αισθήματα, ο βραζιλιάνος σκηνοθέτης προσεγγίζει με κινηματογραφική ματιά το γνωστό έργο του Κέρουακ «Στο Δρόμο» και μας καταπλήσσει.

Οι πρωταγωνιστές αυτού του ταξιδιού είναι γνωστοί και από άλλες ταινίες. Ο Σαμ Ράιλι από το «Control», η Κρίστεν Στιούαρτ από τη Σάγκα «The Twilight», η Κίρστεν Ντανστ από τη «Μοιραία Σχέση», ο Βίγκο Μόρτενσεν από τις «Επικίνδυνες Υποσχέσεις».

Παίζουν: Σαμ Ράιλι, Κρίστεν Στιούαρτ, Κίρστεν Ντανστ, Βίγκο Μόρτενσεν, Έιμι Άνταμς, Άλις Μπράγκα. Η ταινία προβάλλεται από την Odeon.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ