Η Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για την ταινία «Στο μάτι του κυκλώνα» που έχει τη σκηνοθετική υπογραφή του Φρεντ Σκέπισι.

«Στο μάτι του κυκλώνα»

Η χαρισματική ηθοποιός Σάρλοτ Ράμπλινγκ τραβάει για άλλη μια φορά τα φώτα της ράμπας πάνω της, ερμηνεύοντας ένα ρόλο δύσκολο, απαιτητικό και με ποικίλες αποχρώσεις. Οι μεταβάσεις από το τραγικό στο κωμικό ή μάλλον το γελοίο –και το αντίστροφο- είναι συχνές-πυκνές στην ταινία «Στο Μάτι του Κυκλώνα» εκθέτοντας το αδιαμφισβήτητο ταλέντο όχι μόνο της συγκεκριμένης ηθοποιού αλλά και της Τζούντι Ντέιβις (Βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού από την Australian Academy of Cinema and Television Arts Awards), όπως και του Τζέφρι Ρας (Όσκαρ Ερμηνείας για το «Shine»).

Κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του αυστραλού συγγραφέα Πάτρικ Γουάιτ (Νόμπελ Λογοτεχνίας), το φιλμ «Στο Μάτι του Κυκλώνα» σκιαγραφεί τις ανθρώπινες σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί στους κόλπους μιας δυσλειτουργικής οικογένειας του '70, αποτυπώνοντας με αψύ τρόπο τη φθορά του μυαλού και της εξουσίας, τα γεράματα και το βαθμιαίο θάνατο.

Γύρω από το κεντρικό πρόσωπο της Ελίζαμπεθ Χάντερ (Σάρλοτ Ράμπλινγκ) συνωστίζονται ποικίλοι χαρακτήρες δίνοντας αφορμή να αναπτυχθούν δευτερεύουσες ίντριγκες στο σώμα της κύριας πλοκής. Το αποτέλεσμα είναι μια ιδιαίτερη μαύρη κομεντί ηθών πάνω στην απληστία, τις κυριαρχικές τάσεις, την αγάπη, το μίσος και τα δυσδιάκριτα μεταξύ τους όρια. Ο αντίστοιχα αυστραλός σκηνοθέτης Φρεντ Σκέπισι καταφέρνει, με αυτή τη μεταφορά από τη λογοτεχνία στον κινηματογράφο, να αποσπάσει το βραβείο των κριτικών στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μελβούρνης.

Καθώς νιώθει ότι το τέλος πλησιάζει, η γηραιά Ελίζαμπεθ Χάντερ καλεί όλους τους –διασκορπισμένους- απογόνους κοντά της. Τα παιδιά της καταφθάνουν και στέκονται στο προσκέφαλό της ελπίζοντας να αποσπάσουν μια γερή «μερίδα του λέοντος» της οικογενειακής περιουσίας. Παρά το προχωρημένο της ηλικίας και τις δοκιμασίες, η Ελίζαμπεθ συνεχίζει να είναι μια «σιδηρά» κυρία με πυγμή, μια χαρακτηριστική μητριαρχική φιγούρα που βασιλεύει και είναι ακόμη ικανή να επιβάλει τη θέλησή της με αποφασιστικότητα σε όλους όσους την περιστοιχίζουν...

Η δομή της ταινίας θεμελιώνεται πάνω σε συνεχή ρακόρ που συνδέουν απρόσμενα τον παρόντα χρόνο των αφηγούμενων γεγονότων με το μακρινό παρελθόν της ηλικιωμένης. Ο κινηματογραφικός φακός δείχνει να υπακούει στις προσταγές της κυρίας, παρακολουθώντας κάθε της σκέψη, ανάμνηση και συναίσθημα. Το φιλμ «Στο Μάτι του Κυκλώνα» αποτελεί μία από τις λίγες περιπτώσεις όπου τα κινηματογραφικά μέσα, αξιοποιώντας την ιδιότητα της «απανταχού παρουσία» τους, «μπαίνουν» στο μυαλό ενός ετοιμοθάνατου και μετασχηματίζουν σε εικόνες οτιδήποτε αλλόκοτο, λογικό ή και παράλογο εμφανιστεί μέσα σε αυτό. Στην ταινία «Άγριες Φράουλες» του Μπέργκμαν, ένας γέρος αντίστοιχα παρακολουθείται σε κάθε του βήμα, μεταβαίνοντας άμεσα η αφήγηση σε σκηνές της νεότητάς του και εικονοποιώντας τους συνειρμούς του.

Η «επίσκεψη» στο παρελθόν γίνεται και μέσα από τις διάφορες φωτογραφίες και τα γράμματα στα οποία ανατρέχει η δυνατή Ελίζαμπεθ. Περιτριγυρισμένη από τους δικούς της ανθρώπους και θρονιασμένη σε ποικίλα ανάκλιντρα που τονίζουν την ισχυρή προσωπικότητά της, η γερασμένη φιγούρα της υποκύπτει αργά και βαθμιαία στη φθορά του χρόνου. Διάφορα, καλά κρυμμένα μυστικά του παρελθόντος αποκαλύπτονται χωρίς ενδοιασμούς από τα γελοιωδώς μακιγιαρισμένα χείλη της γριάς, αποκορυφώνοντας έτσι τον αναπόφευκτο ξεπεσμό της ανθρώπινης φύσης. Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε αντίθεση με την επί σειρά ετών κυριαρχική παρουσία της μητέρας Ελίζαμπεθ που έχει δημιουργήσει στα παιδιά της ποικίλα απωθημένα ή και μεθόδους άμυνας.

Η Σάρλοτ Ράμπλινγκ υποδύεται με ακρίβεια το κεντρικό πρόσωπο υποκρινόμενη ακόμη και το τρέμουλο των γέρων. Τα βαριά έπιπλα του σπιτιού δε, και ιδιαίτερα του δωματίου της Ελίζαμπεθ, με τις βαριές κουρτίνες και τα μουντά χρώματα, αναδύουν μια αποπνικτική ατμόσφαιρα που αντανακλά εύστοχα τη δυσφορία των γηρατειών και τον ερχομό του τέλους.

Η ταινία «Στο μάτι του κυκλώνα» είναι μια ευχάριστη κομεντί με ένα πολύ καλό κάστινγκ. Τέλος, η φράση «η ζωή είναι αξέχαστες στιγμές με ανιαρή ρουτίνα ενδιάμεσα», που ακούγεται κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της προβολής, αντηχεί στα αυτιά καθώς εγκαταλείπουμε την αίθουσα...

Παίζουν: Σάρλοτ Ράμπλινγκ, Τζούντι Ντέιβις, Τζέφρι Ρας, Αλεξάνδρα Σκέπισι, Μαρία Θεοδωράκη. Η ταινία προβάλλεται από τη Hollywood Entertainment.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ