Mια έφηβη στρέφεται στην πορνεία, στη νέα δουλειά του Φρανσουά Οζόν. Η Δήμητρα Γιαννακού γράφει κριτική για την πολυσυζητημένη ταινία «Νέα και όμορφη» που προβάλλεται αυτή την εβδομάδα από τη Feelgood Entertainment.

«Νέα και όμορφη»

Η νέα ταινία του Φρανσουά Οζόν «Νέα και όμορφη» αναφέρεται στο ζήτημα της εφηβείας και της πορνείας. Μια δεκαεπτάχρονη κοπέλα, νέα και όμορφη, εκδίδεται συστηματικά και μέσα από αυτήν την εφηβική «επανάσταση» προσπαθεί να μυηθεί στα μυστικά της σεξουαλικότητας και να μεταβεί στην ενήλικη ζωή.

Οι teen-agers πάντα απασχολούσαν τον Οζόν, ήδη από την αρχή της καριέρας του. Στην αμέσως προηγούμενη ταινία του «Το Αγόρι Στο Τελευταίο Θρανίο» («Dans la maison» Βραβείο César 2013), ένας έφηβος –νέος, όμορφος και ατίθασος- επιβεβαίωνε την προσωπικότητά του και «ξεχώριζε» μέσα από το χάρισμα του λόγου και της γραφής, φθάνοντας στο σημείο να ασκεί επιρροή στους πάντες, και ιδίως σε ένα φιλόλογο.

Στο «Νέα και Όμορφη», η Ιζαμπέλ (Marina Vacht) εκμεταλλεύεται το χάρισμα της ομορφιάς και τη σαγήνη που ασκεί στους άνδρες για να «κάνει κάτι απαγορευμένο» και να αυτό-επιβεβαιωθεί ως προσωπικότητα αυτόνομη που μπορεί να παίρνει πρωτοβουλίες και να έχει τις δικές της επιλογές.

Αλλάζει, μάλιστα, και το όνομά της σε «Λεά», κάθε φορά που αναλαμβάνει το ρόλο της πόρνης. Η αλλαγή του ονόματος καταδηλώνοντας τη μια «κρυφή» πλευρά της προσωπικότητάς της. Η ιδέα του διπλού, του δίπολου ή και του ειδώλου διατρέχει ξανά τη φιλμική αφήγηση του Οζόν, όπως και την προηγούμενη («Dans la maison»).

Πολλές ακραίες καταστάσεις παρατηρούνται κατά τη λεπτή μετάβαση προς την ενήλικη ζωή, οι νέοι παίρνοντας μια παράξενη ευχαρίστηση μέσα από την παρανομία, τις καταχρήσεις (ναρκωτικά, αλκοόλ) ή την παραβίαση κανόνων. Ο Φρανσουά Οζόν διάλεξε μια άλλη ακρότητα, εκείνη της εκούσιας πορνείας για να καταδείξει, μέσα από την υπερβολή και χωρίς καμιά διάθεση ωραιοποίησης, τη δύσκολη περίοδο της εφηβικής ηλικίας. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας το εργαλείο του σινεμά, θέλησε να φέρει στην επιφάνεια μια φαντασίωση αρκετών γυναικών. Κάτι που επιβεβαιώνει η Σάρλοτ Ράμπλινγκ προς το τέλος της ταινίας, και που ομολόγησε ο ίδιος σε μια συνέντευξη, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις (μεταξύ των οποίων και της Υπουργού Δικαιωμάτων της Γυναίκας, Najat VALLAUD-BELKACEM) και σοκάροντας στις Κάννες όπου έκανε πρεμιέρα η ταινία.

Εμπνευσμένος από το φιλμ «Η Ωραία της Ημέρας» του Μπουνιουέλ και από το «Θεώρημα» του Παζολίνι, ο σκηνοθέτης μέσα από την ταινία του «μιλά» για φαντασιώσεις και για έναν αδηφάγο ερωτισμό, εκθέτοντας έμμεσα βίαια ένστικτα και συνδέοντάς τα με την περίοδο της εφηβείας, κατά την οποία αυτά είναι ιδιαίτερα έκδηλα.

Η Ιζαμπέλ-Λεά του Οζόν εξερευνά τις επιθυμίες και τις φαντασιώσεις της, παίρνοντας μια πρωτόγνωρη ικανοποίηση από την εξουσία που θεωρεί ότι ασκεί, είτε στο ανδρικό φύλο είτε στους γονείς της είτε στους ίδιους τους συνομηλίκους της. Διοχετεύει την πλούσια ενέργεια της σε επαναλαμβανόμενες ερωτικές συνευρέσεις με αρκετά μεγαλύτερους άνδρες, αψηφώντας τον κίνδυνο.

Οι έφηβοι, άπειροι καθώς είναι αψηφούν τον κίνδυνο. Στην εφηβεία οι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι δυνατοί, άτρωτοι και κατά κάποιο τρόπο αθάνατοι ή ότι ο θάνατος είναι πολύ μακριά. Η Λεά του Οζόν παραπέμπει στους νέους που περιγράφει ο Αριστοτέλης στη Ρητορική του («Τα ήθη των νέων»): «[Οι νέοι] έχουν σφοδρές επιθυμίες, […] είναι ευκολόπιστοι επειδή ακόμα δεν τους έχουν εξαπατήσει συχνά [...]και επειδή ρέπουν προς την οργή και προς την ελπίδα, είναι γενναίοι επειδή η μια ιδιότητά τους συντελεί στο να μη φοβούνται, ενώ η άλλη τους δίνει θάρρος».

Το ντεκουπάζ της ταινίας «Νέα και Όμορφη» έχει γίνει με βάση τις τέσσερις εποχές του έτους, με την αφήγηση χωρισμένη σε κεφάλαια, όπως έχει ξαναγίνει και στο «5x2» (2004). Η κάθε εποχή αντανακλά μια συγκεκριμένη κατάσταση της ηρωίδας και συνοδεύεται από ένα διαφορετικό τραγούδι της Φρανσουάζ Αρντί. Οι ήχοι των τραγουδιών της -από ένα αντιπροσωπευτικό για κάθε εποχή-φάση της ζωής της νέας και όμορφης Ιζαμπέλ- ρυθμίζουν την αφήγηση και σημαίνουν, με ένα αέρινο και ποιητικό στυλ, όλη τη θλίψη και απογοήτευση των εφηβικών χρόνων.

Ο σκηνοθέτης δεν δίνει μια εξήγηση για αυτή την παράδοξη συμπεριφορά ενός κοριτσιού χωρίς εμφανή οικογενειακά προβλήματα. Μένει στο θεατή να απαντήσει στο ερώτημα. Μήπως η πραγματικότητα δεν είναι γεμάτη παράδοξα;

Παίζουν: Μαρίνα Βαχτ, Τζεραλντίν Πελάς, Φρεντερίκ Πιερό, Φαντέν Ραβάτ, Γιόχαν Λέϊσεν, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Ναταλί Ρισάρ, Τζετζέ Απαλί, Λούκας Πράιζορ, Λοράν Ντελμπέκ. Η ταινία προβάλλεται από τη Feelgood Entertainment.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ