«Το πάθος της Ζαν ντ' Αρκ» ανανεωμένο στους κινηματογράφους

to-pathos-tis-zan-nt-ark
ΠΕΜΠΤΗ, 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2025

Του Carl Theodor Dreyer από τις 10 Ιουλίου σε Restoration 4K Re-Issue Release.

Ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα της βωβής εποχής και του παγκόσμιου κινηματογράφου, «Το πάθος της Ζαν ντ' Αρκ» του Carl Theodor Dreyer, επιστρέφει στη μεγάλη οθόνη, σε Restoration 4K Re-Issue Release. H υπέρτατη ερμηνεία της Falconetti, η αισθητική και ψυχολογική ένταση της ταινίας τα στοιχεία που κάνουν το The Passion of Joan of Arc αξεπέραστο στο παγκόσμιο σινεμά.

Βασισμένο τα αυθεντικά πρακτικά της δίκης της Jeanne d’ Arc.

«Ίσως είναι η σπουδαιότερη ερμηνεία που καταγράφηκε ποτέ στην ιστορία του κινηματογράφου.» - Pauline Kael

«Δεν μπορείς να γνωρίσεις την ιστορία του βωβού κινηματογράφου αν δεν γνωρίσεις το πρόσωπο της Μαρίας Φαλκονετί… Να δεις τη Φαλκονετί είναι να κοιτάξεις μέσα σε μάτια που δεν θα σε αφήσουν ποτέ.» - Roger Ebert

«Αντιμετωπίζουμε ένα από τα πιο συγκλονιστικά επιτεύγματα του κινηματογράφου… Είμαστε εμείς η Ζαν ντ’ Αρκ.» - Cinema from the Spectrum

Η εκδοχή βασίζεται στη σχεδόν πλήρη, αποκατεστημένη κόπια του 1928, που βρέθηκε το 1981, και περιλαμβάνει σχεδόν όλο το αρχικό υλικό χωρίς τις περικοπές και τις επεμβάσεις που υπήρχαν σε προηγούμενες εκδόσεις.

Ηθοποιοί: Renée Jeanne Falconetti – Jeanne d’Arc, Eugène Silvain – Bishop Pierre Cauchon, André Berley – Jean d’Estivet, Maurice Schutz – Nicholas Loyseleur, Antonin Artaud – Jean Massieu, Gilbert Dalleu – Canon de Courcelles.

Γυρισμένη το 1928, η ταινία αποτελεί μοναδικό επίτευγμα στην ιστορία του σινεμά, τόσο σε μορφολογικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Η ερμηνεία της Renée Jeanne Falconetti στον ρόλο της Ζαν ντ’ Αρκ θεωρείται μία από τις πιο καθηλωτικές ερμηνείες όλων των εποχών, απαθανατισμένη μέσα από τα εξπρεσιονιστικά κοντινά πλάνα του Dreyer. Χωρίς μουσική υπόκρουση (στην αυθεντική της κόπια) και με πλήρη αφαίρεση σκηνικού ρεαλισμού, η ταινία εστιάζει αποκλειστικά στα βασανισμένα πρόσωπα και τα μάτια: ένα δοξαστικό του ανθρώπινου πόνου και της πίστης.

Ο Δανός δημιουργός, με απόλυτη αυστηρότητα και ασκητική αισθητική, καταγράφει την τελευταία δίκη της Ζαν ντ’ Αρκ μέσα από αυθεντικά πρακτικά, υψώνοντας μια πνευματική εμπειρία με σχεδόν μυστικιστική ένταση.

Το πρόσωπο του μαρτυρίου

Η Ζαν ντ’ Αρκ του Dreyer και η μεταφυσική του σινεμά

Η ταινία Το Πάθος της Ζαν ντ’ Αρκ του Carl Theodor Dreyer δεν είναι απλώς μια σπουδή πάνω στο ιστορικό πρόσωπο της Ιωάννας της Λωραίνης, ούτε μια «αναπαράσταση» της δίκης και του μαρτυρίου της. Είναι μια από τις πιο ριζοσπαστικές και συνταρακτικές δημιουργίες στην ιστορία του κινηματογράφου· μια υπαρξιακή εμπειρία που εκτυλίσσεται μέσα από το πρόσωπο, τον χρόνο και την πίστη.

Η ταινία βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στα αυθεντικά πρακτικά της δίκης της Ζαν ντ’ Αρκ, όμως το επίτευγμα του Dreyer δεν έγκειται στην ιστορική ακρίβεια, αλλά στη μετάπλαση του ιστορικού δράματος σε μια οπτικοακουστική λειτουργία, σχεδόν μυστικιστική. Η κάμερα —ασυνήθιστα ελεύθερη για την εποχή— κινείται ανάμεσα στα πρόσωπα των ιεροεξεταστών και του θύματος, απογυμνώνοντας κάθε ψευδαίσθηση ισορροπίας: η Ζαν είναι μονίμως υποταγμένη, σε χαμηλή γωνία λήψης, παγιδευμένη στο βλέμμα του θεού και των ανθρώπων.

Η Renée Jeanne Falconetti, στο μοναδικό της κινηματογραφικό ρόλο, δεν υποδύεται απλώς τη Ζαν· γίνεται η Ζαν. Το πρόσωπό της —γυμνό, ανεπιτήδευτο, απογυμνωμένο από μακιγιάζ— γίνεται τόπος βασάνου, πίστης, πνευματικής αγωνίας. Σε έναν κινηματογράφο που προερχόταν από τη θεατρική υπερβολή,

Η ερμηνεία της Falconetti φαντάζει σήμερα όχι απλώς σύγχρονη, αλλά σχεδόν μεταφυσική: ένα «ιερό πρόσωπο» σε διαρκή πάλη ανάμεσα στην πνευματική δύναμη και τη σωματική κατάρρευση.

Ο Dreyer, με την υποστήριξη του κορυφαίου διευθυντή φωτογραφίας Rudolph Maté, επιλέγει μια σχεδόν «βωβή» αισθητική ασκητικής λιτότητας. Τα σκηνικά είναι λευκά, άδεια, χωρίς χρονικά ή τοπικά σημεία αναφοράς. Η ταινία φιλμάρεται σε συνεχή κοντινά πλάνα, απορρίπτοντας το συμβατικό μοντάζ της εποχής και επενδύοντας σε ρυθμικές, υπνωτικές ακολουθίες εσωτερικής έντασης.

Σε μια εποχή όπου ο κινηματογράφος εξερευνούσε τις δυνατότητες της αφήγησης και του ήχου, ο Dreyer στράφηκε προς την «καθαρότητα» της εικόνας και την ηθική της πίστης. Η ταινία δεν προσπαθεί να μας συγκινήσει — προσπαθεί να μας καλέσει σε αυτοσυνείδηση. Ο θάνατος της Ζαν, δεν είναι το τέλος· είναι η αρχή μιας λυτρωτικής συνειδητοποίησης για τον θεατή, ότι η πίστη, η αντίσταση και η μοναξιά απέναντι στην εξουσία είναι θεμελιώδεις συνθήκες του ανθρώπινου είναι.

Το Πάθος της Ζαν ντ’ Αρκ δεν είναι μόνο ένα από τα κορυφαία έργα του βωβού κινηματογράφου. Είναι μια από τις ελάχιστες ταινίες που αγγίζουν τα όρια του ιερού· ένας κινηματογράφος που μετατρέπει το μαρτύριο σε αποκάλυψη και το ανθρώπινο πρόσωπο σε εικόνα θείας αλήθειας.