Μια ταινία για το τέλος του κόσμου που δεν σε αφήνει να ησυχάσεις.

Δεν είναι πολλές οι ταινίες που καταφέρνουν να σου δημιουργήσουν ένα κόμπο στο στομάχι. Και σίγουρα δεν είναι πολλές αυτές που μπορούν να διατηρήσουν αυτόν τον κόμπο σε όλη την διάρκειά τους. Πόσο μάλλον όταν δεν υπάρχει ιδιαίτερη δράση στην οθόνη.

Αυτή είναι η περίπτωση της τελευταίας ταινίας της της βραβευμένης με Όσκαρ Κάθριν Μπίγκελοου «A House of Dynamite», που είναι διαθέσιμη στην πλατφόρμα του Netflix.

Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι οι Ίντρις Έλμπα και Ρεμπέκα Φέργκιουσον, ενώ τον υπουργό Άμυνας ενσαρκώνει ο Τζάρεντ Χάρις.

Η ταινία ξεκινάει με την παρατήρηση ότι έχει πραγματοποιηθεί εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου που φέρει πυρηνική κεφαλή, του οποίου η Ουάσιγκτον δεν γνωρίζει την προέλευση. Όσα ακολουθούν δομούνται στην ταινία σε τρία μέρη εστιάζοντας κάθε φορά σε διαφορετικά πρόσωπα- και χώρους- που συμμετέχουν στην (ίδια) ενημέρωση της κατάστασης και τη λήψη των σχετικών αποφάσεων.

Η αυτή καθαυτή εξέλιξη των γεγονότων γίνεται γνωστή από την αρχή της ταινίας: ο πύραυλος, τελικά, έχει προορισμό τις ΗΠΑ και απειλεί να εξαφανίσει το Σικάγο.  Τα δεκαοχτώ λεπτά πραγματικού χρόνου μέχρι να γίνει αυτό γίνονται ο φιλμικός χρόνος της ταινίας που επαναλαμβάνει τη δράση από διαφορετικές οπτικές γωνίες, εστιάζοντας μια στους στρατιώτες που έχουν αναλάβει την κατάρριψη του πυραύλου, μια στον Αμερικανό πρόεδρο που καλείται να αποφασίσει αν θα αντιδράσει, και μια στην αξιματικό Ολίβια Γουόκερ στο Situation Room.

Αυτή η δομή και η επανάληψη των σκηνών όχι μόνο δεν στερούν τίποτα από την ταινία αλλά αποτελούν την δύναμή της, στην οποία ωστόσο οφείλει πολλά η άκρως ρεαλιστική προσέγγιση της ιστορίας.

Όσα βλέπουμε δυστυχώς θα μπορούσαν να είναι πραγματικά. Γι΄αυτό και είναι τόσο τρομακτικά. Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται ίχνος υπερβολής, ηρωικές μεγαλοστομίες και διάθεση ηρωισμού, εικόνες καταστροφής και γενικής υστερίας, δράση και περιπέτεια- αν και η κάμερα είναι αρκετά υπερκινητική στην ταινία.

Εκεί στις κλειστές αίθουσες μετρά αντίστροφα ο χρόνος για την πυρηνική καταστροφή. Και το μόνο που χρειάζεσαι για να νιώσεις τον τρόμο ενός τέτοιου γεγονότος είναι οι αντιδράσεις των προσώπων σε αυτές τις αίθουσες, οι συζητήσεις και οι προσπάθειές τους να αποφύγουν τον όλεθρο που από ένα σημείο και μετά μοιάζει όχι μόνο αναπόφευκτος αλλά και μη περιορίσιμος. 

Βέβαια δεν είναι το ζητούμενο να αποδοθεί ρεαλιστικά η όλη ιστορία. Το ζητούμενο είναι πώς φτάσαμε σαν πλανήτης να παίζουμε με τις λεπτές πυρηνικές ισορροπίες. Πώς φτάσαμε να ανεχόμαστε ότι υπάρχει το ενδεχόμενο ενός πυρηνικού επεισοδίου.

Γι’ αυτό και λίγη σημασία έχει ότι, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της Υπηρεσίας Αντιπυραυλικής Άμυνας των ΗΠΑ, που είναι υπεύθυνη για το σύστημα αναχαίτισης, η ταινία θεωρείται «παραπλανητική» και «ανακριβής», παρουσιάζοντας το αμερικανικό αμυντικό σύστημα ως αναποτελεσματικό.

Η ταινία δεν φαίνεται άλλωστε να θέλει να ασκήσει κριτική στο ποιος είναι υπεύθυνος. Ίσως και για αυτό να μην δίνει καμία ένδειξη ως προς το υπόβαθρο του Αμερικανού προέδρου. Περισσότερο φαίνεται να θέλει θίξει το γεγονός ότι υπάρχει ένα μεγάλο απόθεμα πυρηνικών όπλων στον κόσμο για το οποίο δεν μιλάμε ιδιαίτερα και να θέσει ένα προβληματισμό: είναι πραγματικά έτοιμη κάποια κυβέρνηση για να αντιδράσει στο ενδεχόμενο πυρηνικής επίθεσης;

Το ερώτημα ακούγεται εκκωφαντικό σε μια εποχή μάλιστα που όχι μόνο ακούμε για πυρηνικές δοκιμές και απειλές αλλά εντείνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών για όλο και πιο προηγμένα οπλικά συστήματα.  

Παρακολουθώντας την ταινία είναι σαν να βλέπεις ένα περίτεχνο ντοκιμαντέρ που σου κραυγάζει την απελπισία των εμπλεκόμενων, κάνοντάς σε να αναρωτηθείς αν θα μπορούσες να κάνεις εσύ κάτι διαφορετικά στην θέση τους.

Η απάντηση είναι μάλλον πως θα είχε ελάχιστη σημασία καθώς έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο που επιτρέψαμε στον πλανήτη μας να γίνει «ένα σπίτι από δυναμίτη». Ένας να ανάψει το φυτίλι φτάνει για να λαμπαδιάσει το σύμπαν. Και σε αυτή την περίπτωση δεν θα έχουμε νικητές και χαμένους. Μόνο χαμένους. Και τότε οι επιλογές μας θα είναι σαν και των ηρώων της ταινίας: «παράδοση ή αυτοκτονία». Γι’ αυτό και το μετέωρο τέλος της ταινίας. Δεν χρειάζεται να μας δώσει κάποια απάντηση.

Ιωάννα Βαρδαλαχάκη- [email protected]