Το δεύτερο μέρος της δημοφιλούς παραγωγής του Λαρς Φον Τρίερ «Nymphomaniac» καταφθάνει ακόμη πιο σοκαριστικό, τραγελαφικό και σκοτεινό θολώνοντας τα όρια μεταξύ χονδρής φαρσοκωμωδίας και δράματος.

Στο στόχαστρο η ανθρώπινη ψυχή, εκτεθειμένη σε μια εξονυχιστική ανάλυση και επίδειξη των πιο απόκρυφων και αποκρουστικών πλευρών της. Και πράγματι, ο Τρίερ εκτός από υπέρ-προκλητικός γίνεται και αποκρουστικός στο «Nymphomaniac 2».

Εξάλλου, πότε δεν ήταν ο στόχος του να γίνει αρεστός στο κοινό. Όταν κυκλοφόρησε το 1984 η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του «Το Στοιχείο του Εγκλήματος», είχε δηλώσει: «Ελπίζω με όλη μου την καρδιά να θεωρηθεί αυτό το φιλμ ανήθικο […] Δεν με ενδιαφέρει το να ευχαριστήσω τους ανθρώπους, αυτό που θέλω είναι να πάρουν θέση». Από τότε εξακολουθεί να κάνει το ίδιο μέχρι σήμερα με διάφορες παραλλαγές κατά την εξελικτική του πορεία.

Ανθρώπινα πάθη, διαστροφή, παιδοφιλία, ανελέητη βία, εκδικητικότητα και ένα υποδόριο μήνυμα ότι ο κάθε άνθρωπος είναι ένας λύκος για τον άλλο, έτοιμος να τον κατασπαράξει, εγγράφονται μέσα στην αναπαράσταση αυτού του δεύτερου μέρους, υπογραμμίζοντας χλευαστικά την απέραντη μοναξιά της ανθρώπινης ύπαρξης.

Διάφορα απωθημένα βγαίνουν στην επιφάνεια, με το ανεκπλήρωτο να βασανίζει τη (βρώμικη) ανθρώπινη ψυχή -χαρακτηριστικές οι αναφορές πάνω στους παιδόφιλους- και το αίσθημα της ενοχής να την καταδυναστεύει καταδικάζοντάς τη σε ένα συνεχές μαρτύριο.

Οι τραγικές περιπέτειες της νυμφομανούς περσόνας της ιστορίας συνεχίζονται στο «Nymphomaniac 2» και ξεκινούν από το σημείο όπου είχε τελειώσει το προηγούμενο. Όμως, ο σκηνοθέτης μας εκπλήσσει για ακόμη μία φορά, πηγαίνοντας αντίθετα στις προσμονές του κοινού το οποίο ίσως φανταζόταν από το διαφημιστικό σποτ ότι έχει να μας διηγηθεί την εκπλήρωση των φαντασιώσεων μιας σεξομανούς.

Ακολουθώντας την ίδια μυθιστορηματική δομή, με κεφάλαια, αφηγητές και ανεπαίσθητα flash-backs, αυτή τη φορά εκτίθεται το μαρτύριο μιας γυναίκας που ψάχνει απεγνωσμένα να βρει την ευχαρίστηση και τη σεξουαλική ικανοποίηση, η απώλεια της οποίας την οδηγεί σε «μονοπάτια» δύσβατα, εξαιρετικά επικίνδυνα και οδυνηρά, αποκόπτοντας τη βαθμιαία από την κοινωνία και παρασύροντάς τη σε ένα Γολγοθά μαρτυρίου, που φέρει μια νότα από τα Πάθη του Χριστού.

Αλύπητο μαστίγωμα και απομόνωση από κάθε κοινωνικό πλαίσιο διακρίνουν την ζωή της Joe, η οποία απαρνούμενη ακόμη και την οικογένειά της, θα οδηγηθεί σε μια μύηση (εξ)ευτελισμού της σάρκας, πιασμένη στα γρανάζια μιας αρρωστημένης πορείας πόνου, βασανιστηρίων και αυτοτιμωρίας.

Μέσα από τα διάφορα ανεκδοτολογικά περιστατικά υποδούλωσης και ξεπεσμού του σώματος, θα λέγαμε ότι ο Τρίερ παίρνει μια ευχαρίστηση εμπρός στις «πληγές που ανοίγει», στήνοντας ταυτόχρονα ένα πορτραίτο του εαυτού του˙ η νοσηρότητα της αφήγησης αντανακλώντας σαν μέσα σε καθρέπτη –όπως και μέσα στη διήγηση- την τρέλα και παράνοια του δημιουργού της.

Η αντιπαράθεση του ανθρώπου με τον ίδιο του τον εαυτό αλλά και με τον Θεό, η αμφισβήτηση του τελευταίου, η αδυναμία ουσιαστικής επικοινωνίας με τους άλλους και η μοναξιά που συνοδεύει την ανθρώπινη μοίρα είναι στοιχεία που πραγματεύεται ο δανός σκηνοθέτης, ως κληρονόμος μιας μακράς παράδοσης βορειο-ευρωπαϊκού σινεμά.

Μόνο που αυτή τη φορά, «τραβά το σχοινί» υπερβολικά και με έναν αλλοπρόσαλλο ρυθμό απογοητεύει. Ωστόσο, αξίζει να δείτε αυτούς τους πειραματισμούς του Τρίερ.

Σκηνοθεσία: Λαρς Φον Τρίερ. Παίζουν: Σαρλότ Γκένσμπουργκ, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Σία Λαμπεφ, Γουίλεμ Νταφόε, Τζέιμι Μπελ, Ούμα Θέρμαν, Στέισι Μάρτιν. H ταινία «Nymphomaniac» (Part 2) προβάλλεται από τη Seven Films.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ