Ανατροπές, προκλητικές εμφανίσεις, συγκρούσεις και σκάνδαλα αποτελούν μέρος της μυθολογίας του φεστιβάλ των Καννών. Ένα γρήγορο φλας μπακ στην ανάλαφρη πλευρά της διοργάνωσης που σφράγισε το χάρτη του ευρωπαϊκού σινεμά.

Κρουαζέτ: Φοίνικες, κομψά ξενοδοχεία και η ελπίδα ότι στον θρυλικό περίπατο της πόλης των Καννών, μπορεί να συναντήσει κανείς κάποιους από τους ημίθεους του σινεμά ή τις φιλόδοξες στάρλετ, έφεραν στο επίκεντρο της τουριστικής βιομηχανίας αυτή την μικρή, ηλιόλουστη πόλη της Μεσογείου που έχτισε τη φήμη της χάρη στο θρυλικό κινηματογραφικό φεστιβάλ.

Ανατροπές: Το Φεστιβάλ των Καννών έθεσε νέους κανόνες στο κινηματογραφικό παιχνίδι. Οι γάλλοι θέλησαν να ιδρύσουν 1939 το δικό τους φεστιβάλ ως αντίδραση στην αντίπαλη Μόστρα της Βενετίας που είχε αρχίσει να δέχεται τις επιρροές του φασισμού. Το 1938 στο φεστιβάλ της Βενετίας, κόντρα στην κριτική επιτροπή και τους συμμετέχοντες, η θρυλική ταινία του Ζαν Ρενουάρ «Le grande Illusion» απορρίφθηκε προς χάρη της γερμανικής, προπαγανδιστικής ταινίας «Οlympia» με θέμα τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Βερολίνο από τη ναζιστική Γερμανία.

Το ζήτημα είχε πάρει τότε μεγάλες διαστάσεις με τα μέλη της κριτικής επιτροπής που αποτελούνταν κυρίως από Βρετανούς και Αμερικανούς να παραιτούνται εις ένδειξη διαμαρτυρίας. Το φεστιβάλ των Καννών είχε οριστεί για την 1η Σεπτεμβρίου του 1939 αλλά αναβλήθηκε, καθώς ξέσπασε ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Επίσημα άνοιξε τις πύλες του το 1946, ενώ το θρυλικό βραβείο του ο Χρυσός Φοίνικας, έκανε την εμφάνισή του το 1955.

Νέοι (και επαναστάτες): Το 1968 και ενώ ο Γαλλικός Μάης «πυρπολεί» τις πολιτικές εξελίξεις, μια ομάδα σκηνοθετών διακόπτει το φεστιβάλ για να διαμαρτυρηθεί για την αποπομπή του προέδρου της Γαλλικής ταινιοθήκης και τάσσεται με το μέρος των εξεγερμένων φοιτητών και εργατών. Ανάμεσά τους βρίσκονται ο Λουίς Μαλ και ο Ρομάν Πολάνσκι. Από όλη αυτή την περιπέτεια προέκυψε τελικά με πρωτοβουλία του Πιερ Ανρί Ντελό ο θεσμός του Δεκαπενθήμερου των Σκηνοθετών, που κατά καιρούς μας έχει συστήσει αξιόλογους, νέους δημιουργούς.

Νέα ταλέντα γένους θηλυκού: Το φεστιβάλ άρχισε να ανοίγει δειλά τις πόρτες της διοργάνωσης στο «ωραίο φύλο» το 1957 όταν η Ντολόρες ντελ Ρίο είδε να την περιμένει μια θέση στην κριτική επιτροπή. Τη σκυτάλη της «πρωτιάς» πήρε η Ολίβια ντε Χάβιλαντ όταν έγινε η πρώτη πρόεδρος της επιτροπής. Η Τζέιν Κάμπιον ήταν η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτις που τιμήθηκε με το Χρυσό Φοίνικα το 1993 για το εξαιρετικό της φιλμ «Μαθήματα πιάνου».

Ερωτισμός: Αρχές της δεκαετίας του ’50 οι προκλητικές γυναικείες εμφανίσεις από νεαρές στάρλετ στην παραλία των Καννών αρχίζουν να προσελκύουν τα φλας των φωτογράφων. Η αρχή έγινε με τη στάρλετ Σιμόν Σίλβα, η οποία φωτογραφήθηκε topless δίπλα στον Ρόμπερτ Μίτσαμ. Ο θρύλος αναφέρει ότι δύο φωτογράφοι έσπασαν χέρια και πόδια προσπαθώντας να απαθανατίσουν τη σκηνή.

Η Μπριζίτ Μπαρντό επίσης, προκάλεσε τις ορδές των paparazzi με τα προκλητικά μπικίνι της. Έκθαμβος ο Κερκ Ντάγκλας, είχε δηλώσει μπροστά στη θέα του μαγιώ της Μπε Μπε: «δεν ήξερα ότι υπήρχαν και αυτά…». Έκτοτε ένας ολόκληρος στρατός από ανερχόμενες, ημίγυμνες στάρλετ «παίζουν» με το φωτογραφικό φακό, προσδίδοντας μια διαφορετική ατμόσφαιρα στην Κρουαζέτ…Ακόμη και σταρ όπως η Μαντόνα δεν δίστασαν να ακολουθήσουν την «παράδοση» της πρόκλησης: το 1991 άφησε εποχή στην πρεμιέρα της ταινίας της «Στο κρεβάτι με τη Μαντόνα», εμφανιζόμενη με τα εσώρουχά της.

Σκάνδαλα: Δεν λείπουν οι στιγμές έντασης, αφού το κοινό στο φεστιβάλ είναι ιδιαίτερα ζωντανό: δεν υπάρχει χειρότερος εφιάλτης για έναν σκηνοθέτη από τις ομαδικές αποχωρήσεις θεατών ή τα έντονα γιουχαϊσματα. Σε δύσκολη θέση έχουν έρθει ακόμη και καταξιωμένοι σκηνοθέτες: ο Ζαν Λικ Γκοντάρ αποδοκιμάστηκε έντονα όταν προβλήθηκε η ταινία του «Detective», ενώ ανάλογες αντιδράσεις συνάντησαν ο Ρομπέρ Μπρεσόν, ο Μπέλα Ταρ και ο βραβευμένος Μορίς Πιαλά.

Βεβαίως υπάρχουν και σκηνοθέτες που έχουν δοκιμάσει κατά καιρούς τις αντοχές των θεατών προσφέροντας ένα κοκτέιλ άγριου ερωτισμού και βίας: στις πιο πρόσφατες χαρακτηριστικές περιπτώσεις συμπεριλαμβάνονται ο Γκασπάρ Νοέ το 2003 («Μη αναστρέψιμος»), με την ακραία ρεαλιστική σκηνή του βιασμού της Μόνικα Μπελούτσι και ο Λαρς φον Τρίερ με τον «Αντίχριστο» που προκάλεσε τις οργισμένες διαμαρτυρίες του κοινού. Στην πρόκληση «επένδυσε» φέτος για το σκηνοθετικό της ντεμπούτο και η Τζούλια Λι με το «Sleeping beauty». Η ταινία είχε την υποστήριξη της Τζέιν Κάμπιον, ενώ οι ωμές, ρεαλιστικές σκηνές με τις περιπέτειες της νεαρής ηρωίδας που πραγματοποιεί φαντασιώσεις ώριμων ανδρών, δίχασαν κοινό και κριτικούς.

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ