Εκατό χρόνια πολιτιστικής ιστορίας τυλίχθηκαν στις φλόγες, χωρίς ωστόσο να καταστραφούν ολοκληρωτικά, με δύο από τους σημαντικότερους κινηματογράφους της Αθήνας, το «Αττικόν» και το «Άστυ» να αντικρίζουν σήμερα τα ...αποκαϊδια τους.

Σύμφωνα με το ΑΜΠΕ, η υπεύθυνη του κινηματογράφου «Αττικόν», Γιούλη Τσακαλάκη δήλωσε ότι «οι αίθουσες των κινηματογράφων «Αττικόν» και «Απόλλων» δεν κάηκαν και μόνο η είσοδος έχει υποστεί ζημιές», ενώ σύμφωνα με τους ιδιοκτήτες του, ο κινηματογράφος Άστυ έχει υποστεί μόνο εξωτερικές ζημιές.

Ωστόσο, πρόκειται για δύο πολιτιστικά μνημεία, τα οποία χτίστηκαν ως θέατρα, λειτούργησαν ως σημεία πολιτισμού, έδρασαν ως «στρατηγεία» για να στεγάσουν τα γραφεία του ΕΑΜ αλλά και ως χώροι βασανιστηρίων. Οι ιστορικοί κινηματογράφοι Αστυ και Αττικόν, δεν θυμίζουν τίποτα πλέον από τα χρόνια της παλιάς τους αίγλης.

Επιβλητικά σημεία αναφοράς της νεότερης πολιτικής και πολιτιστικής Ελλάδας μέχρι χθες, και από σήμερα το πρωί μισοκαμμένα ντουβάρια, απλησίαστα για το κοινό λόγω…μνημονίου.

«Αττικόν» ο αιωνόβιος κινηματογράφος

Ο κινηματογράφος «Αττικόν» οικοδομήθηκε, σύμφωνα με το Αρχείο Νεοτέρων μνημείων, μεταξύ του 1870 και 1881, υπό τις αρχιτεκτονικές οδηγίες του γερμανού Έρνστ Τσίλερ και για λογαριασμό του τραπεζίτη Σταμάτιου Δεκόζη Βούρου, από τη Χίο.

Από το 1891 στεγάζονταν εκεί το φαρμακείο του Σ. Βαλτή, το κουρείο του Λ. Μουσίου και το εμπορικό κατάστημα «ειδών Κίνας» του Π. Γεωργιάδη, ενώ το 1914 φιλοξενήθηκε για ένα διάστημα και το νεοσύστατο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.

Τη χρονιά εκείνη αλλάζει …γραμμή πλεύσης και το κτήριο της οδού Σταδίου, ανοίγει ως θέατρο για το κοινό, λειτουργία που θα διαρκέσει 6 ολόκληρα χρόνια. Παράλληλα από το 1916, ωστόσο, ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο του Αλέξανδρου Νικολούδη, θα μετατρέψει το κτήριο και σε κινηματογράφο.

Αυτή είναι και η ιδέα που θα σηματοδοτήσει την απαρχή της «κινηματογραφικής Αθήνας». Λίγο αργότερα «ανοίγει» και η άλλη ιστορική αίθουσα, με το όνομα «Απόλλων», και έτσι γεννάται σιγά σιγά, η ιστορία ενός πολιτιστικού μνημείου, ανυπολόγιστης αξίας. Από το 1929 και έπειτα ο «Αττικον» λειτούργησε υπό τη διεύθυνση της Σκούρας Φιλμ, της κινηματογραφικής δυναστείας των αδελφών Σκούρα, και ήταν εκείνη ακριβώς τη χρονιά, στις 22 Οκτωβρίου συγκεκριμένα, οπότε και προβάλλεται η πρώτη ταινία με ήχο, «Fox Movietone Follies» του Ντέηβιντ Μπάτλερ.

Ακόμη και στα κατοχικά χρόνια, δεν σταμάτησε να λειτουργεί ως κινηματογράφος αλλά όπως ήταν λογικό υπό γερμανικές διαταγές, για να προβάλλει ταινίες για την ψυχαγωγία των γερμανικών στρατευμάτων. Εκείνη την εποχή το «Αττικόν» μετονομάζεται σε SoldatenKino Victoria και το Απόλλων σε Kino Apollo.

Στην αίθουσα Απόλλων μάλιστα εγκαταστάθηκε και γερμανικός ψηφιακός προτζέκτορας, κάτι που κατέστησε την αίθουσα, πρώτη στην Ελλάδα και από τις πρώτες στην Ευρώπη που πραγματοποιούσε προβολές με τον Nec Digital Projector 2K.

Φωτογραφία ΑΠΕ

Υπήρξε η παλαιότερα αίθουσα της Αθήνας, και στην αιωνόβια ζωή της κατάφερε να φιλοξενήσει, μεγάλα ονόματα της διεθνούς κινηματογραφικής σκηνής και σπουδαία φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, Νύχτες Πρεμιέρας, το Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου αλλά και το Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου του Γαλλικού Ινστιτούτου.

Η αίθουσα του «Απόλλων», από την έναρξη λειτουργίας της, αποτελούσε πρότυπο, καθώς ήταν η πρώτη κινηματογραφική αίθουσα στην Ελλάδα το 1960, μαζί με το «Αττικόν», που λειτούργησε με στερεοφωνικό ήχο.

«Άστυ»: Από τα χέρια του ΕΑΜ στην τύχη της ΕΛ.ΑΣ

Τραγική αλλά …καλύτερη τύχη είχε η αίθουσα του Άστυ, η οποία αν και τυλίχθηκε στις φλόγες, οι κυριότερες ζημιές εστιάζονται στην είσοδο του κινηματογράφου.

Η ιστορία του κινηματογράφου Άστυ ξεκινάει την περίοδο1934-1938. Ένα από τα σπουδαιότερα ιστορικά μνημεία του κέντρου της Αθήνας, ξεκίνησε και συνέχισε να λειτουργεί αδιάκοπα ως κινηματογράφος. Το παράδοξο ήταν ότι ακόμη και κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, όπου το υπόγειο του κτηρίου στέγαζε τον χώρο βασανιστηρίων και φυλάκισης των αγωνιστών, η αίθουσα λειτουργούσε για κινηματογραφικές προβολές…προς τέρψη φυσικά του γερμανικού στρατεύματος.

Φωτογραφία ΑΠΕ

Το κτίριο που στεγάζει τον Αστυ στην οδό Κοραή, κάποτε στέγαζε τα γραφεία του ΕΑΜ και όπως ήταν αναμενόμενο, στα χρόνια του εμφυλίου υπολειτουργούσε. Ωστόσο, το 1952 εγκαταστάθηκαν εκεί οι κινηματογραφικές επιχειρήσεις Κοσμίδης και Σία Α.E και στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, ο κινηματογράφος μεσουρανούσε πλέον με λαμπερές πρεμιέρες και δεξιώσεις με προσκεκλημένους Έλληνες και ξένους πρωταγωνιστές.

Μέχρι το 1975 στον κινηματογράφο Άστυ διοργανώνονταν οι κυριακάτικες πρωινές προβολές της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, ενώ συχνά γίνονταν και εβδομάδες κινηματογράφου αφιερωμένες σε κάποια ξένη χώρα.

Η τελευταία ανακαίνιση του χώρου έγινε το 2008, διατηρώντας ωστόσο την ιστορική λάμψη του κτηρίου.