Τρεις αριστουργηματικές ταινίες θα βγουν από αύριο στην οθόνη του Capitol Ζέφυρος, στο πλαίσιο του αφιερώματος στον γερμανικό κινηματογράφο του Μεσοπολέμου, το οποίο και θα διαρκέσει μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου.

Τρεις από τις πιο ριζοσπαστικές και αισθητικά καινοτόμες ταινίες έρχονται να «αφυπνίσουν» το ελληνικό κοινό σε μία εβδομάδα με θεματική τον γερμανικό κινηματογράφο του μεσοπολέμου και εκφραστές του τον Γκεόργκ Βίλχελμ Πάμπστ, δημιουργό των ταινιών «Το κουτί της Πανδώρας» και «Η όπερα της Πεντάρας», και τον Ζλάταν Ντούντοφ, με το αιρετικό αριστούργημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Kuhle Wampe: Σε ποιόν ανήκει ο κόσμος;».

Η πρώτη ταινία που θα προβληθεί είναι η «Συντροφικότητα» του Πάμπστ, το τρίτο μέρος της επονομαζόμενης «σοσιαλιστική τριλογίας» του, την οποία οι κριτικοί χαρακτήρισαν ως μία συγκινητική έκκληση για ειρήνη και διεθνισμό.

«Συντροφικότητα»

Τοποθετημένη χρονικά στη Γερμανία του 1919, τα δύσκολα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, η ταινία βασίζεται σε πραγματικό γεγονός, που συνέβη το 1906 στο Courrieres, στη βόρεια Γαλλία, και που ήταν ένα από τα χειρότερα εργατικά ατυχήματα στην ιστορία..

Η ήττα για τη Γερμανία είναι βαριά, η ανεργία και ο πληθωρισμός καλπάζουν, οι συνθήκες εργασίες έχουν επιδεινωθεί, ενώ περισσότερο από ποτέ δοκιμάζεται η αγάπη για τον συνάνθρωπο, πόσο μάλλον όταν ανήκει σε άλλη εθνικότητα. Οι Γάλλοι, ύστερα από την -ταπεινωτική για τους Γερμανούς- συνθήκη των Βερσαλλιών, θεωρούνται εχθροί περισσότερο από ποτέ.

Μια έκρηξη άνθρακα προκάλεσε το θάνατο 1060 ανθρώπων και, τότε, Γερμανοί ανθρακωρύχοι από την περιοχή της Βεστφαλίας είχαν έρθει στη Γαλλία για να βοηθήσουν στην αποστολή διάσωσης.

Μία ομάδα Γάλλων ανθρακωρύχων είναι παγιδεύεται στα έγκατα της γης, και η μόνη τους ελπίδα για σωτηρία είναι ένα εγκαταλειμμένο τούνελ, που έχει απομείνει από τον πρόσφατο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι Γερμανοί ανθρακωρύχοι που δουλεύουν από την άλλη μεριά των συνόρων, βλέπουν την τραγωδία και αποφασίζουν να μην κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια. Ζητούν από τους εργοδότες τους, να τους αφήσουν να πάνε να βοηθήσουν τους άμοιρους συναδέλφους τους.

Παραμερίζοντας τις εθνικές και πολιτικές διαφορές που χωρίζουν εδώ και καιρό τις δύο χώρες, μια ομάδα Γερμανών ανθρακωρύχων οργανώνει έτσι μια αποστολή διάσωσης. Για πρώτη φορά, μετά τον πόλεμο, καταστρέφεται ένα κομμάτι των συνόρων, και η ομάδα μπαίνει στην άλλη πλευρά και μέσα στο τούνελ, για να βρει τους εγκλωβισμένους Γάλλους συναδέλφους τους.

Οι Γερμανοί εργάτες τώρα θα κάνουν μια τιτάνια προσπάθεια να σώσουν τους γάλλους εργάτες, σε ένα χώρο που και η παραμικρή κίνηση μπορεί να προκαλέσει κατολίσθηση και το οξυγόνο λιγοστεύει.

Η όπερα της πεντάρας

Η όπερα της πεντάρας, είναι η δεύτερη ταινία που θα προβληθεί στο πλαίσιο του αφιερώματος, η οποία μάλιστα κυκλοφόρησε και τον περασμένο Δεκέμβριο στις ελληνικές αίθουσες ως επετειακή επανέκδοση 80 χρόνων.

Πρόκειται για ένα σαρκαστικό σχόλιο περισσότερο επίκαιρο από ποτέ, με την υπογραφή του Μπέρτολντ Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία Γκεόργκ Βίλχελμ Πάμπστ, και υπό τη μουσική υπόκρουση του Κουρτ Βάιλ.

Το έργο αποτελεί ορόσημο του ομιλούντος κινηματογράφου και στην Ελλάδα, αν και πρωτοπαίχτηκε από το θίασο του Νίκου Χατζίσκου το 1962, με τον παραπλανητικό τίτλο «Ρομάντζο της πεντάρας», έγινε γνωστό το χειμώνα του 1975 σε μια θρυλική παράσταση στο θέατρο «Κάππα», σε σκηνοθεσία και διασκευή του Ζυλ Ντασσέν με την Μελίνα Μερκούρη και τον Νίκο Κούρκουλο.

Η αρχική μορφή του έργου γράφτηκε μόλις ένα χρόνο πριν το Κραχ του 1929, και αποτελούσε μία διασκευασμένη καυστική ματιά της πρωτότυπης «Όπερας του Ζητιάνου» του Τζων Γκαίυ, του 1728.

Διατηρώντας το αρχικό σατυρικό και πανέξυπνο ύφος, ο Μπρεχτ κατάφερε να σατιρίσει με αιχμηρό και ιδιαίτερο τρόπο την αστική υποκρισία.

Φυσικά όλο αυτό δεν θα μπορούσε να μην μεταφερθεί στον «νεογέννητο» τότε κινηματογράφο και κάπως έτσι το 1931 ο Γκεόργκ Βίλχελμ Πάμπστ ανέλαβε την σκηνοθεσία και μεταφορά του έργου στην μεγάλη οθόνη.

Ως είθισται βέβαια γυρίστηκε σε δύο εκδοχές, την γερμανική και τη γαλλική και ογδόντα χρόνια μετά, το έργο παραμένει επίκαιρο, σαρκαστικό και αποτελεί ένα δριμύ «κατηγορώ» στο καπιταλιστικό σύστημα, που εκμεταλλεύεται ακόμη και τους πιο αδύναμους κρίκους της κοινωνίας σε κάθε εποχή, δηλαδή τους ανέργους και την ανάγκη τους για δουλειά.

Το απαγορευμένο «Kuhle Wampe»

Τρίτη και τελευταία ταινία του αφιερώματος είναι το «Kuhle Wampe: Σε ποιόν ανήκει ο κόσμος;». Πρόκειται για το προκλητικότερο, ρεαλιστικό κινηματογραφικό δείγμα του Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία Ζλάταν Ντούντοφ, το οποίο ακολουθώντας τις …προσταγές των καιρών, απαγορεύτηκε η προβολή του αμέσως.

Αποκατεστημένο και σε ψηφιακή μορφή πλέον, το καινοτόμο και πρωτοποριακό αριστούργημα της έβδομης τέχνης, είναι διαθέσιμο στο ελληνικό κοινό.

Η υπόθεση τοποθετείται στη Γερμανία, στις αρχές της δεκαετία του ’30.

Σε μια περίοδο παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η Γερμανία είναι από τις χώρες που βιώνουν πιο έντονα τις σκληρές συνέπειές της. Εκατομμύρια άνεργοι, άθλιες συνθήκες εργασίας, δημιουργία τεράστιων παραγκουπόλεων, φτώχεια, πείνα, απελπισία, καμιά ελπίδα για το μέλλον.

Ωστόσο, ίσως υπάρχει τρόπος να σωθεί ο κόσμος, μέσα από την ενωμένη δύναμη των εργατών και την αντίστασή τους στην σκληρή εκμετάλλευσή τους από τους λίγους, για τους οποίους φαίνεται να φτιάχτηκε ο κόσμος.

Πρωταγωνίστρια της ιστορίας η Άννι, μια νεαρή εργάτρια, που πασχίζει μαζί με την οικογένειά της να επιβιώσουν στις πιο απάνθρωπες συνθήκες. Ο αδελφός της, ύστερα από μήνες απελπιστικής ανεργίας, βουτά στο κενό και αυτοκτονεί.

Η ίδια και η οικογένειά της αδυνατούν να πληρώσουν το ενοίκιο του μίζερου διαμερίσματός τους και βρίσκονται στο δρόμο με έξωση. Χωρίς στέγη, με τα πράγματα φορτωμένα σε ένα φορτηγάκι, αποφασίζουν να πάνε στο Kuhle Wampe, έναν καταυλισμό, μια ώρα έξω από το Βερολίνο.

Εκεί, έχουν βρει καταφύγιο μεγάλες μάζες φτωχών, ανέργων, ανθρώπων χωρίς στον ήλιο μοίρα. Μέσα σε αυτές τις καταστάσεις, η Άννι μένει έγκυος από τον αρραβωνιαστικό της, Φριτς, αλλά ο επικείμενος γάμος δεν πρόκειται να γίνει.

Ο Φριτς πνίγεται με την προοπτική ενός γάμου αλλά και με την βαθύτερη φτώχεια που θα προξενήσει ο ερχομός ενός παιδιού. Η Άννι, ύστερα από αυτό, μετακομίζει σε μια φίλη της στο Βερολίνο και αρχίζει να συμμετέχει ενεργά στο νεανικό Εργατικό Κίνημα.

Και σε μια διαδρομή με το τρένο, η Άννι μαζί με μια ομάδα του κινήματος, θα λογομαχήσουν με μερικούς ευκατάστατους συνταξιδιώτες τους.

Πληροφορίες: Πέμπτη ως Τετάρτη: «Συντροφικότητα», ώρα προβολής: 6 μ.μ, «Η όπερα της πεντάρας», ώρα προβολής: 8 μ.μ, «Kuhle Wampe - Σε ποιόν ανήκει ο κόσμος» ώρα προβολής: 10 μ.μ, καθημερινά θα προβάλλονται και οι τρεις ταινίες με ενιαίο εισιτήριο 8 ευρώ, Capitol Ζέφυρος, Ιουλιανού και 3ης Σεπτεμβρίου (εμπ. κέντρο Athenian Capitol, 3oς όροφος), ΗΣΑΠ Βικτώρια, Τηλ.: 2103462677. Οι ταινίες προβάλλονται από τη New Star.