Λίγο πριν το πρώτο Tectonics Athens ξεκινήσει το ταξίδι του εντός κι εκτός Στέγης, μιλήσαμε με τον συν-επιμελητή του φεστιβάλ για το ανατρεπτικό μουσικό τριήμερο που μας περιμένει.

O John Cage και ο Γιάννης Αγγελάκας, η παραδοσιακή μουσική και το noise, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η μουσική δωματίου και οι σύγχρονες ηχητικές εγκαταστάσεις, ο Γιάννης Χρήστου και πολλά άλλα «συγκρούονται» για μερικές μέρες στο πρώτο Tectonics Athens, με τον ίδιο τρόπο που συγκρούονται και οι τεκτονικές πλάκες. Αποτέλεσμα; Ένας δυνατός καλλιτεχνικός «σεισμός» που κατεδαφίζει τους ηχητικούς φραγμούς, όπως τους γνωρίζουμε.

Μετά τη Γλασκώβη, τη Νέα Υόρκη, το Όσλο, το Ρέικιαβικ, την Αδελαΐδα και το Τελ Αβίβ, το Tectonics κάνει για πρώτη φορά στάση στην Αθήνα σε μια περίοδο κοινωνικοπολιτικών τριγμών, παρουσιάζοντας στη Στέγη και τη Διπλάρειο Σχολή τους γόνους της «παντρειάς» φαινομενικά αταίριαστων ήχων και πρακτικών. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του ανατρεπτικού Ισραηλινoύ μαέστρου Ιβάν Βολκόφ που ξεκίνησε το 2012 στην Ισλανδία, το μοναδικό χερσαίο σημείο συνάντησης των τεκτονικών πλακών Ευρασίας και Βορείου Αμερικής.

Στο πλαίσιo του Τectonics Athens, σημαντικοί διεθνείς και Έλληνες καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν μια σειρά από έργα και ηχητικές περφόρμανς που περιπλέκουν με τόλμη ετερόκλητα μουσικά είδη, εξερευνώντας έτσι τις κυρίαρχες τάσεις της σύγχρονης μουσικής. Ο Μιχάλης Μοσχούτης, συν-επιμελητής του φεστιβάλ, μάς μιλά για το ριζοσπαστικό μουσικό εγχείρημα που έρχεται εντός κι εκτός Στέγης:

Τι θα ακούσουμε στο Tectonics Athens; Ποια τα όρια που σπάτε και πού αποσκοπεί αυτή η κατάρριψη ηχητικών φραγμών;

Παραδοσιακή μουσική της Καρπάθου να συνομιλεί με σύγχρονες συνθέσεις του Giuliano D’Angiolini, τον Γιάννη Αγγελάκα να ερμηνεύει John Cage, ένα όργανο με χορδές μήκους 25 μέτρων, μια από τις πιο cult φιγούρες της σύγχρονης μουσικής – τον Ghedalia Tazartes, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών να συνεργάζεται με τον διάσημο κιθαρίστα Fred Frith και μεταξύ άλλων να παίζει έργο του Γιάννη Χρήστου που έχει να παιχτεί 32 χρόνια στην Ελλάδα, τους ηλεκτρονικά επεξεργασμένους ήχους του αρχαίου οργάνου Shofar (το οποίο στην ουσία είναι ένα κέρατο κριαριού), πολλούς μουσικούς από τη σκηνή του ελεύθερου αυτοσχεδιασμού, παγκόσμιες πρεμιέρες νέων έργων, ηλεκτρονική μουσική και πολλά άλλα. Σκοπός είναι να φανεί πως, τελικά, όλα αυτά τα διαφορετικά μουσικά είδη τελικά μοιράζονται αρκετά κοινά σημεία.

Τι μπορεί να προσφέρει σε καλλιτέχνες και κοινό αυτή η σύμπραξη ετερόκλητων μουσικών ειδών και πρακτικών αλλά και κουλτούρων;

Καταρχάς, μια σημαντική μετατόπιση. Ως καλλιτέχνες είναι πολύ σημαντικό να αλλάζουμε προσεγγίσεις, να μοιραζόμαστε και να μην αναπαράγουμε συνέχεια την ίδια γλώσσα. Ως κοινό, μας δίνει την ευκαιρία να βιώσουμε κάτι μοναδικό, κάτι που δεν έχει γίνει προηγουμένως και είναι αρκετά πιθανό να μην ξανασυμβεί ποτέ στο μέλλον.

photo: Simon Butterworth

Ο επιμελητής του μουσικού φεστιβάλ Tectonics, Ιλάν Βολκόφ, είναι ιδιαίτερα δραστήριος στη νέα μουσική σκηνή, με διεθνείς διακρίσεις και σπουδαίες συνεργασίες.

Παρακολουθούσα την δουλειά του Ιλάν Βολκόφ εδώ και πολλά χρόνια και δεν θα μπορούσα να φανταστώ ποτέ ότι θα είχαμε μια τόσο στενή συνεργασία. Νιώθω πολύ τυχερός και μέσα στον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχω έρθει σε επαφή με δουλειά πολλών καλλιτεχνών που δεν γνώριζα. Ο Βολκόφ, πέρα από σημαντικός μαέστρος, είναι ένας μεγάλος οραματιστής και μέσα από τις πρωτοβουλίες έχουν προκύψει πολλά μοναδικά έργα και συμπράξεις. 

To Tectonics έχει ήδη φιλοξενηθεί σε πόλεις που τολμούν τον πειραματισμό, όπως το Τελ Αβίβ και η Νέα Υόρκη, μεταξύ άλλων. Φέτος, σε αυτόν τον «χάρτη» μπήκε και η Αθήνα. Πώς έγινε η επιλογή;

Το να γίνει και στην Αθήνα ήταν κυρίως μια δική μου πρωτοβουλία που βρήκε σύμφωνο τον Ιλάν Βολκόφ και τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Το Tectonics πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά στο Ρέικιαβικ, το μοναδικό χερσαίο σημείο συνάντησης των τεκτονικών πλακών Ευρασίας και Βόρειας Αμερικής. Η Αθήνα ως τόπος βιώνει σταθερά κυριολεκτικούς και μεταφορικούς τεκτονικούς τριγμούς. Το να πραγματοποιηθεί το Tectonics και στην Ελλάδα που συγχρόνως έχει και μεγάλη παράδοση στην ανάμειξη διαφορετικών μουσικών τάσεων, φάνηκε σε όλους μια πολύ καλή ιδέα.

Πώς βλέπετε την Ελλάδα σε επίπεδο καλλιτεχνικής παραγωγής και πειραματισμού;

Στην Ελλάδα γίνονται πολλά και πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Πολλές φορές απλά λείπει η στήριξη που θα μπορούσε πραγματικά να εκτινάξει κάποια πρότζεκτς.

photo: The Vranas

Έχω την αίσθηση ότι το κοινό εξοικειώνεται όλο και περισσότερο με το διαφορετικό στη μουσική. Είναι πάντα μια πρόκληση το να μπορέσουμε να απευθυνθούμε σε ένα ευρύτερο κοινό, αλλά νομίζω ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Στο Tectonics Athens θα κάνετε την πρώτη επίσημη εμφάνισή σας ως ντουέτο με την Δανάη Στεφάνου. Τι θα ακούσουμε στη μικρή Σκηνή της Στέγης;

Η Δανάη παίζει μέσα στο πιάνο, δηλαδή πάνω στις χορδές του πιάνου αντί για τα πλήκτρα. Με τα χέρια της αλλά και με διάφορα αντικείμενα δημιουργεί μέσα στο πιάνο τους πιο απίθανους και συχνά απόκοσμους ήχους. Παράλληλα, εγώ αντιμετωπίζω την κιθάρα ως ηχογόνο αντικείμενο και, αντίστοιχα με τη Δανάη, χωρίς ηλεκτρονική επεξεργασία. Παράγω ήχους που δε θυμίζουν αυτούς που συνήθως ακούμε από μια κλασική κιθάρα. Οι εμφανίσεις μας και οι ηχογραφήσεις μας βασίζονται στον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.

Τι σας προσφέρει η διαδικασία της σύνθεσης; Τοποθετείστε κάθε φορά μέσα από τη δημιουργία;

Σίγουρα είναι ένα σύνολο καταστάσεων και συνθηκών που μας οδηγούν κάθε φορά στο να δημιουργήσουμε κάτι. Δεν δρούμε σε κενό αέρος και κάθε ηχητική πράξη-δημιουργία και καλλιτεχνική επιλογή είναι και μια τοποθέτηση σε διάφορα θέματα.

Με τι άλλο ασχολείστε πέρα από τη σύνθεση;

Μέσω της δισκογραφικής Holotype Editions, εκδίδω δίσκους, διοργανώνω και επιμελούμαι μουσικά φεστιβάλ και ασχολούμαι με την εκπαίδευση.

Τη μέρα μετά το Tectonics ανεβαίνω με την γυναίκα μου στον Παρνασσό για ένα μήνα για διάφορες μουσικές και εικαστικές δράσεις στο πλαίσιο μιας παιδικής κατασκήνωσης. Παράλληλα, ετοιμάζω τις επόμενες εκδόσεις της Holotype Editions. Η πρώτη αποτελείται από δύο έργα του σπουδαίου Έλληνα συνθέτη και παιδαγωγού Στέφανου Βασιλειάδη - μια ακυκλοφόρητη ηχογράφηση από το 1976 του Εν Πυρί και ένα εντελώς άγνωστο έργο που είχε γράψει για της Βάκχες της Ζουζού Νικολούδη το 1974.

To Τectonics Athens πραγματοποιείται από τις 16 έως τις 18 Ιουνίου στη Διπλάρειο Σχολή και στο κτίριο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών (Κεντρική και Μικρή Σκηνή). Αναλυτικές πληροφορίες για το πλούσιο πρόγραμμά του θα βρείτε εδώ.

ΣΟΦΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ / [email protected]