Εκατομμύρια νέοι διαβάζουν με θρησκευτική ευλάβεια τα βιβλία του, υιοθετώντας παράλληλα τα μουσικά του ακούσματα: ο Χαρούκι Μουρακάμι, είναι ο σπουδαιότερος εν ζωή ιάπωνας μυθιστοριογράφος.

Εκατομμύρια νέοι διαβάζουν με θρησκευτική ευλάβεια τα βιβλία του, υιοθετώντας παράλληλα τα μουσικά του ακούσματα: ο Χαρούκι Μουρακάμι, ο σπουδαιότερος εν ζωή ιάπωνας μυθιστοριογράφος, έγινε διάσημος με το «Νορβηγικό δάσος» τη δεκαετία του '80 και από τότε εξακολουθεί να ασκεί την ίδια γοητεία στο αναγνωστικό κοινό. Ακολουθώντας τα μουσικά ίχνη των ηρώων του που ακούν ροκ, τζαζ αλλά και κλασική μουσική, ταξιδεύουμε σε μια ατμόσφαιρα φευγαλέου, γλυκόπικρου ερωτισμού διαποτισμένου με υπαρξιακή αγωνία.

Τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του Χαρούκι Μουρακάμι έχουν αναφορά σε κάποιο μουσικό κομμάτι που λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο σαν θησαυροφυλάκιο των αναμνήσεων των ηρώων του. Και αν με το «Νορβηγικό δάσος» οι αναγνώστες του στην Ιαπωνία άρχισαν να ακούν ξανά το ομότιτλο κομμάτι των Μπιτλς, με το μυθιστόρημά του «Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου» (κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Ωκεανίδα), θα θυμηθούμε μια παλιά επιτυχία του Νατ Κινγκ Κόουλ για το Μεξικό. Βεβαίως, στα βιβλία του Μουρακάμι, ο έρωτας προσδίδει μυστηριακή χροιά στη μουσική και όχι το αντίθετο. Όσοι αναγνώστες εκτίμησαν το «Νορβηγικό δάσος» θα ξαναβρούν στο μυθιστόρημα «Νότια των συνόρων δυτικά του ήλιου», τα αγαπημένα θέματα του Μουρακάμι, σε μια φαινομενικά απλή ερωτική ιστορία.

Ο Χατζίμε, ευτυχισμένος οικογενειάρχης ο οποίος διευθύνει ένα δημοφιλές τζαζ κλαμπ (όπως έκανε και ο ίδιος ο συγγραφέας στα νιάτα του) βρίσκεται αντιμέτωπος με την μεγάλη παιδική του αγάπη, τη Σιμαμότο. Ο έρωτας λειτουργεί ως μια κρίσιμη ρωγμή στον ψυχισμό του, αποκαλύπτοντας τα συναισθηματικά του κενά. Η δύναμη της πρώτης αγάπης στοιχειώνει ωστόσο, όλα τα πρόσωπα του βιβλίου: ο Χατζίμε αναζητεί την Σιμαμότο η οποία εμφανίζεται και εξαφανίζεται σαν φάντασμα. Η Ιζούμι , μια σχέση που διατηρούσε στην εφηβεία, δεν μπόρεσε να τον ξεπεράσει.

Ακόμη και η Γιουκίκο, η σύζυγός του με την οποία έκανε δύο παιδιά, κρύβει ένα παλιό τραύμα. Το πάθος είναι θνησιγενές αλλά οι ήρωες του βιβλίου, στην εφηβεία της ωριμότητας, λίγο πριν τα σαράντα, αρνούνται να συμβιβαστούν με αυτή την ιδέα. Ο Χατζίμε δοκιμαζόμενος από τις ενοχές και την παρόρμησή του, προσπαθεί να εξιλεωθεί αλλάζοντας τρόπο ζωής. Αφήνει πίσω του τα άκοπα κέρδη του χρηματιστηρίου και ξεκινά ένα περίεργο ταξίδι αυτογνωσίας. Η αινιγματική φιγούρα της Σιμαμότο τυλιγμένη σε μια αύρα μαγικού ρεαλισμού οδηγεί τον ήρωα και τη Γιουκίκο να εγκαταλείψουν τις ευκολίες τους.

Και σε αυτό το σημείο συναντάμε μια βασική ιδέα που διατρέχει τη σκέψη και το έργο του Μουρακάμι: η έλλειψη δυσκολιών σχεδόν ενοχοποιείται. Εξάλλου ο συγγραφέας, εγγονός ιερέα Βουδιστή και γιος καθηγητών λογοτεχνίας, θεωρείται άνθρωπος με τρομερή αυτοπειθαρχία. Δρομέας μεγάλων αποστάσεων και τακτικός στις συγγραφικές του συνήθειες, έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι τα εμπόδια και η σκληρή δουλειά αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της επιτυχίας και της ευτυχίας.

Στον μελαγχολικό ρομαντισμό του μυθιστορήματος δεν συμβάλλει μόνο η μουσική αλλά και οι ποιητικές εικόνες που έχουν έναν ιδιαίτερο χρωματικό κώδικα. Ο προσεκτικός αναγνώστης θα διαπιστώσει την κυριαρχία του μπλε χρώματος. Το μπλε άλλωστε, θεωρείται το σήμα κατατεθέν του ρομαντισμού. Οι συμβολικές ρίζες του ανάγονται στο ερωτικό μυθιστόρημα του Γκαίτε «Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου» και ο Μουρακάμι, δηλωμένος λάτρης της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, συνειδητά ή υποσυνείδητα, έχει επιλέξει το χρώμα που αντανακλά τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων του.

Η ιδιότυπη «ιαπωνική Καζαμπλάκα», όπως χαρακτηρίστηκε από τους κριτικούς στο εξωτερικό, ολοκληρώνεται με έναν ύμνο στο μπλε: «Μια μπλε γραμμή εμφανίστηκε στην άκρη του ουρανού και σαν μπλε μελάνι σε ένα φύλλο χαρτί απλώθηκε αργά κατά μήκος του ορίζοντα. Αν μάζευες όλες τις αποχρώσεις του μπλε που έχει ο κόσμος και διάλεγες την πιο μπλε, την επιτομή του μπλε, σίγουρα αυτό το χρώμα θα επέλεγες».

Πληροφορίες: «Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου», του Χαρούκι Μουρακάμι, μετάφραση: Βασίλης Κιμούλης, εκδ. Ωκεανίδα. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: «Νορβηγικό δάσος», «Το κουρδιστό πουλί», «Σπούτνικ αγαπημένη», «Μετά το σεισμό».

ΜΑΝΙΑ ΣΤΑΪΚΟΥ