Η Βικτόρια Χίσλοπ στη συλλογή διηγημάτων της «Ο τελευταίος χορός» (εκδ. Διόπτρα) επιχειρεί να σκιαγραφήσει το σύγχρονο πρόσωπο της Ελλάδας.

Η βρετανίδα συγγραφέας παραμένει ερωτευμένη με τη χώρα μας, όμως τώρα αισθάνεται ότι μπορεί να την δει περισσότερο καθαρά. Με το «Νησί» ζωντάνεψε την ιστορία της Σπιναλόγκας, με τον «Γυρισμό» στράφηκε στον Ισπανικό Εμφύλιο και με το «Νήμα» μας ταξίδεψε τις ιστορικές στιγμές της Θεσσαλονίκης. Η Βικτόρια Χίσλοπ αιφνιδιάζει τώρα το κοινό της, επιλέγοντας τη φόρμα του διηγήματος. Στο βιβλίο της «Ο τελευταίος χορός» (εκδ. Διόπτρα), με τρυφερή ματιά από την οποία δεν λείπουν και οι κριτικές αιχμές, αναζητεί τον παλμό της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας. Οι εικόνες της ελληνικής επαρχίας εναλλάσσονται με το εκρηκτικό κλίμα στην Αθήνα του 2008 ή ακόμη και με μια συγκινητική ερωτική ιστορία στην Κύπρο. Η Χίσλοπ αναζητεί την ταυτότητα της χώρας που αγάπησε, χωρίς να χάνει τον ρομαντισμό που την κάνει τόσο αγαπητή στο κοινό της.

Οι αναγνώστες έχουν αγαπήσει τα μυθιστορήματά σας. Ήταν πρόκληση για εσάς να γράψετε μια συλλογή διηγημάτων;

Ορισμένες φορές το να γράφεις λιγότερο είναι πιο δύσκολο από να γράφεις περισσότερο! Κάθε λέξη πρέπει να έχει ουσία...όμως απόλαυσα στο μέγιστο τη συγγραφή αυτών των ιστοριών. Για μένα, ήταν μια πραγματική περιπέτεια να κάνω κάτι καινούργιο. Και νομίζω πως όλοι πρέπει να θέτουμε προκλήσεις στον εαυτό μας και να μην παραμένουμε στις ευκολίες μας. Πρέπει να διερευνούμε νέες ιδέες και να «στριμώχνουμε» τον εαυτό μας όποτε μπορούμε.

Πολλές ιστορίες στο βιβλίο σας «Ο τελευταίος χορός» σκιαγραφούν ορισμένες πλευρές της κρίσης στην Ελλάδα. Κατά τη γνώμη σας, με ποιο τρόπο επηρέασε η κρίση τους Έλληνες;

Η κρίση τους επηρέασε σε μεγάλο βαθμό. Έχω πολλούς φίλους στην Ελλάδα και σχεδόν όλοι τους είναι πολύ ανήσυχοι για το τι θα φέρει το αύριο. Πολλοί έχουν είτε χάσει τη δουλειά τους ή έχουν υποστεί μειώσεις στους μισθούς τους. Και όσοι διευθύνουν επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν τον καθημερινό εφιάλτη να ανταπεξέλθουν στους νέους νόμους και τη φορολογία. Οπότε έχω διαπιστώσει πόσο δύσκολο είναι να είσαι Έλληνας αυτές τις μέρες. Κάθε μέρα μοιάζει να είναι αγώνας για πολλούς ανθρώπους. Και αυτό μου προκαλεί λύπη.

Σε αυτό το βιβλίο σας δεν ενδιαφέρεστε μόνο για την Ιστορία αλλά κυρίως για τη σύγχρονη Ελλάδα, ακόμη και για την πολιτική. Μπορείτε να μας εξηγήσετε πώς προέκυψε αυτή η αλλαγή;

Ήθελα να γράψω ορισμένες ιστορίες για την καθημερινή ζωή στην Ελλάδα- που διαφέρει σε αρκετά πράγματα από την Βρετανία-όπως για παράδειγμα στο περίπτερο, στο ζαχαροπλαστείο κ.τ.λ.-και παράλληλα να γράψω για τις οικογενειακές σχέσεις. Για μένα υπάρχουν πολλές διαφορές ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βρετανία και τις βρίσκω αρκετά συναρπαστικές για να τις διερευνήσω. Δεν έχω εντρυφήσει πάρα πολύ στην πολιτική. Ίσως το αφήνω για το μέλλον. Είναι ωστόσο κάτι πολύπλοκο!

Μια από τις ιστορίες σας αναφέρεται στις βίαιες διαδηλώσεις του 2008 στην Αθήνα. Πώς βιώσατε τη σκοτεινή ατμόσφαιρα του Δεκεμβρίου το 2008; Και τι συμβολίζει ή αντιπροσωπεύει για εσάς ο νεαρός ήρωας της ιστορίας σας «Φλόγες στην Αθήνα», ο Φώτης;

Θυμάμαι ότι περπατούσα στην Αθήνα εκείνη την περίοδο και είχα διαπιστώσει την παρουσία αρκετών αστυνομικών. Τους είχα δει να παίρνουν θέση γύρω από τα σύνορα των Εξαρχείων-και είχα βιώσει ένα πραγματικό αίσθημα κινδύνου-ότι τα πάντα θα μπορούσαν να συμβούν. Δεν είχα ποτέ αυτό το αίσθημα στο Λονδίνο. Ο Φώτης, ο εμπρηστής βρίσκεται κατά κάποιο τρόπο εκτός πολιτικής. Παρότι έχει ενταχθεί σε ένα πολιτικό κίνημα, ένιωσα ότι ήταν ο τύπος του χαρακτήρα που θα έκανε τα δικά του πράγματα-κι αυτό τον κάνει επικίνδυνο. Στην πραγματικότητα δεν έχει κάποιο κίνητρο που να μπορεί να εξηγηθεί για τις πράξεις του. Αντιπροσωπεύει το παράλογο.

Ωστόσο έχουμε δει και βίαιες διαδηλώσεις από νέους ανθρώπους και στο Λονδίνο, πριν λίγα χρόνια. Πώς τις σχολιάζετε; Γιατί η νεολαία στην Ευρώπη είναι τόσο οργισμένη;

Είναι θυμωμένοι γιατί είναι απογοητευμένοι. Αισθάνονται σαν να είναι τα αβοήθητα θύματα των σφαλμάτων που έκαναν οι προηγούμενες γενιές-οπότε αισθάνονται την ανάγκη να διαδηλώσουν. Νιώθουν ότι είναι ο μοναδικός τρόπος για να δείξουν τα αισθήματά τους.

Νομίζετε ότι η κρίση έχει πυροδοτήσει αρνητικές προκαταλήψεις ενάντια στους Έλληνες, στην Ευρώπη;

Όχι, δεν έχω υπ’ όψιν μου κάτι τέτοιο.

Μια από τις πιο συγκινητικές ιστορίες του βιβλίου σας αναφέρεται στον ρομαντικό έρωτα μιας Βρετανίδας και ενός Κύπριου. Πώς ανακαλύψατε την Ιστορία και την κουλτούρα της Κύπρου;

Την επισκέφθηκα, συνάντησα ανθρώπους, διάβασα και κοίταξα το περιβάλλον της. Είναι ένα εκπληκτικό μέρος, γεμάτο ιστορίες και συγκρούσεις.

Η Κύπρος βρίσκεται στο επίκεντρο της δημοσιότητας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Πώς αντιμετωπίζουν τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης αλλά και οι συμπατριώτες σας όσα συμβαίνουν στην Κύπρο;

Μοιάζει σαν μια καταστροφή που περίμεναν ότι θα συνέβαινε-και υπάρχουν εικασίες για το αν η Κύπρος θα επιλέξει να βγει από το ευρώ. Αισθάνομαι τεράστια συμπόνια για όλους αυτούς που ένιωσαν να επηρεάζονται οι ζωές τους-θα πρέπει να αισθάνονται τελείως ανίσχυροι σε αυτή την κατάσταση. Όταν η Βρετανία είχε αποφασίσει να μην μπει στο ευρώ, θυμάμαι ότι σκεφτόμουν ότι αυτό ήταν λάθος. Τώρα όμως σκέφτομαι ότι είμαστε όλοι αρκετά χαρούμενοι που κρατήσαμε το δικό μας νόμισμα. Ένα κοινό νομισματικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει τα πάντα-ακόμη και μια πιθανή καταστροφή. Αυτό βλέπουμε τώρα. Αφαιρεί από τις χώρες τον έλεγχο της μοίρας τους.

Ποια είναι η πρώτη εντύπωση ενός Βρετανού τουρίστα, όταν έρχεται στην Ελλάδα;

Κάποιες φορές η πρώτη εντύπωση δημιουργείται από έναν οδηγό ταξί που σε φέρνει από το αεροδρόμιο στο κέντρο της Αθήνας. Δεν είναι πάντα μια καλή αρχή, ειδικά αν ο οδηγός καπνίζει, μιλάει στο κινητό του και οι ζώνες ασφαλείας δεν λειτουργούν. Ο Βρετανός τουρίστας θα αναστατωθεί από όλα αυτά! Όμως όταν θα φτάσει στο κέντρο της Αθήνας και δει τόσο ζωή, ομορφιά και πολισμό να τον περιβάλλουν-θα ξεπεράσει αυτές τις εντυπώσεις. Θα τον συναρπάσει και εντυπωσιάσει η λουσμένη στο χρυσό φως εικόνα της Ακρόπολης, όταν δύει ο ήλιος. Θα βιώσει τη μαγεία της Ελλάδας.

Ο θάνατος της Μάργκαρετ Θάτσερ το προηγούμενο διάστημα γέννησε αντικρουόμενα αισθήματα στη Βρετανία. Πώς το σχολιάζετε;

Ήταν μια εκπληκτική γυναίκα. Την θαύμαζα για πολλές πλευρές της και τη φοβόμουν για κάποιες άλλες. Το σημαντικό, κατά τη γνώμη μου είναι αυτό: ανήλθε στην εξουσία στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν η Βρετανία ήταν χάλια. Είχαμε υψηλή ανεργία, τα συνδικάτα ήταν πιθανόν υπερβολικά δυνατά, πολλές από τις βιομηχανίες μας ήταν ξεπερασμένες και αδρανείς. Τα άλλαξε όλα αυτά-ακόμη και αν κάποιες φορές έμοιαζε σκληρή και έκανε τη Βρετανία και πάλι μια ισχυρή χώρα. Ενθάρρυνε τις ξένες επενδύσεις, έκανε το Λονδίνο μια πόλη που όλοι θα ήθελαν να επισκεφθούν και ιδιωτικοποίησε πολλές κρατικά ελεγχόμενες εταιρείες-κάνοντάς τις περισσότερο αποδοτικές. Δεν ανεχόταν την σπατάλη ή την τεμπελιά. Πολλοί άνθρωποι έχουν κακές αναμνήσεις από αυτή γιατί δεν ήταν συναισθηματική και αν ήθελε να κάνει κάτι, το προχωρούσε. Απέδειξε ότι οι γυναίκες μπορούν να είναι ισχυρές στην πολιτική. Μετά τη Θάτσερ ο αριθμός των γυναικών στην πολιτική σκηνή αυξήθηκε και αυτό ήταν καλό.

Πληροφορίες: «Ο τελευταίος χορός» της Βικτόρια Χίσλοπ, μετάφραση:Φωτεινή Πίπη, εκδ. Διόπτρα. Η Βικτόρια Χίσλοπ θα συμμετάσχει στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (16-19 Μαϊου). Στις 19/5 θα βρίσκεται στην αίθουσα Δημήτρης Χατζής της ΔΕΒΘ (περίπτερο 13) και ώρα 12:00 το μεσημέρι για να συνομιλήσει με τον συγγραφέα και Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Λέοντα Ναρ. Μετά την εκδήλωση η συγγραφέας θα υπογράψει τα βιβλία της στο βιβλιοπωλείο Κωνσταντινίδης (περίπτερο 13, stand 42). Στην Αθήνα οι αναγνώστες της μπορούν να τη συναντήσουν στο Public του Συντάγματος στις 5 Ιουνίου και ώρα 19:00.

MANIA ΣΤΑΪΚΟΥ