Διαβάσαμε το βιβλίο του Σπύρου Στάβερη από τις εκδόσεις Πόλις.

Το βιβλίο του Σπύρου Στάβερη μοιάζει με αποτύπωση της προσωπικής του διαδρομής, που, όπως κάθε ταξίδι κρύβει εκπλήξεις, τυχαίες συναντήσεις, απρόσμενα περιστατικά που ένα αδιόρατο κάτι τα έκανε να ξεχωρίσουν. Έχει στάσεις εδώ και εκεί, στον κόσμο, αλλά κυρίως στην Αθήνα και μάλιστα στην εκδοχή της εκείνη την αιχμηρή και ταυτόχρονα τρυφερή, την περιθωριακή και μαζί αυθεντική.

Ο κύριος Γουναλάκης στην αγορά

Οι φωτογραφίες, ασπρόμαυρες αποκλειστικά, συνοδεύονται από μικρά ή μεγαλύτερα κείμενα-σημειώσεις του φωτογράφου επί των φωτογραφιών που συχνά παίρνουν τη μορφή διηγημάτων. Επί της ουσίας, πρόκειται για σκέψεις, συνειρμούς και συναισθήματα που κατέγραψε ο Σπύρος Στάβερης μετά από κάθε φωτογράφιση και που παραλληλίζονται, για να εξηγήσουν (ή να διαψεύσουν;) τον αινιγματικό τίτλο του βιβλίου: «Δεν υπάρχει τίποτα πίσω από μια φωτογραφία».

Στον καταυλισμό των Τσιγγάνων

Τα παιδιά και οι γυναίκες του δρόμου, οι Τσιγγάνοι, ο μικρός νερουλάς, το εργατόπαιδο, μια Βραζιλιάνα στο Παρίσι, δυο Μεξικανές στην Αθήνα, πρόσωπα με τα οποία διασταυρώθηκε ο Σπύρος Στάβερης στην περιπλάνησή του συστήνονται στον αναγνώστη μαζί με τον ίδιο τον φωτογράφο που με αυτό το βιβλίο βγάζει το κάλυμμα του φωτογράφου και φανερώνεται. Μάλιστα η αποκάλυψη αυτή, εκτός από απολαυστική, γίνεται για τον αναγνώστη και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα αφού, καθώς παρακολουθεί την πορεία του δημιουργού, ανακαλύπτει μέρος από την αθέατη πλευρά της πόλης, αλλά και διατρέχει την ιστορία της χώρας περνώντας αναπότρεπτα και από τις στενωπούς της.

Απαγορευμένο φιλί στην Ελλάδα της Χούντας

Το περιεχόμενο του βιβλίου γεννά μια ιδιότυπη νοσταλγία που όμως δεν προκύπτει από κάποιας μορφής ωραιοποίηση, αντίθετα, κείμενα και φωτογραφίες διέπονται από έντονο ρεαλισμό.

Ποιος θα έδερνε τον Σουγκλάκο;

Ακριβώς επειδή αυτή η περιπλάνηση διυλίζεται από τα προσωπικά του φίλτρα, αποκτά τεράστιο ενδιαφέρον. Πρωτίστως, φωτογραφικό. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Η λογοτεχνική αξία των κειμένων που συνοδεύουν τις φωτογραφίες είναι μεγάλη. Ιστορίες με το τέλος τους να μετεωρίζεται και να αχνοφέγγει, να δηλώνεται διακριτικά και ανεπαίσθητα, αθόρυβα και για αυτό, τόσο γοητευτικά.

Οι «ήρωες» του βιβλίου είναι άλλοτε άνθρωποι που ξέρουμε, όπως ο Μάνος Χατζηδάκις, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, η Σπεράντζα Βρανά, και άλλοι που θα θέλαμε να έχουμε γνωρίσει, με τις συναντήσεις αυτές να διέπονται από την ευαίσθητη αξιολόγηση του Σπύρου.  

Ο Σπύρος Στάβερης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε Ιστορία στο Παρίσι. Από το 1989 εργάστηκε ως φωτογράφος στον ελληνικό και τον ξένο περιοδικό Τύπο. Συνεργάστηκε στον κατάλογο της έκθεσης The Aegean Archipelagos, an Aquatic Metacity της ελληνικής συμμετοχής στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (2006). Παρουσίασε μια ατομική έκθεση στην γκαλερί «Elika» (2011) και μια αναδρομική στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (2011). Επιμελήθηκε την έκθεση «Το οικογενειακό άλμπουμ του '80» στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (2016). Σε συνεργασία με τον Ευθύμη Φιλίππου, έχει δημοσιεύσει το βιβλίο Όταν, όταν (ΜΝΡ, 2017). Σήμερα συνεργάζεται με το περιοδικό Lifo και είναι μέλος της ομάδας «Depression Era».

Τι υπάρχει πίσω από μια φωτογραφία; Κάποιες φορές τίποτα, κάποιες φορές μια περιπέτεια, μια ιστορία που μόνο ο φωτογράφος γνωρίζει. Από μόνη της, η φωτογραφία υπενθυμίζει μια συνθήκη, μια τοπογραφία, μια διάθεση, ίσως και μια έξαψη, αλλά δεν μαρτυράει τα κρυφά της ελατήρια. Αν κάποτε αυτά φανερωθούν μέσα από σημειώσεις και παλιά τετράδια, θα είναι είτε από απερισκεψία, είτε επειδή η αντιστοιχία φωτογραφίας και συγκεκριμένων περιστάσεων, επιθυμιών, παρορμήσεων, θα αποσκοπεί να αποκαταστήσει πληρέστερα την εικόνα. 

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ/[email protected]