Σαράντα αρχιτέκτονες έχουν αρχίσει ήδη να εργάζονται για το έργο αναβάθμισης των φαβέλων του Ρίο ντε Τζανέιρο.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2014 και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2016 που θα γίνουν στο Ρίο ντε Τζανέιρο, φαίνεται πως έκαναν το θαύμα τους. Αποτέλεσαν την αφορμή και το έναυσμα ώστε οι τοπικές αρχές να αποφασίσουν να δώσουν μάχη για τις φαβέλες, εφαρμόζοντας ένα πρωτοποριακό σύστημα αναμόρφωσης των υποβαθμισμένων γειτονιών του Ρίο, επενδύοντας δισεκατομμύρια δολάρια στο πλαίσιο μιας αστικής πρωτοβουλίας με το όνομα «Morar Carioca» (σε ελεύθερη μετάφραση, «Το Ρίο ζει»).

Η πρωτοβουλία αυτή που ολοκληρώνεται τον επόμενο μήνα, αφορά 40 αρχιτεκτονικές πρακτικές για τον επανασχεδιασμό των 582 φτωχογειτονιών στο εσωτερικό της πόλης, που φιλοξενούν περίπου 1,2 εκατομμύρια άπορους και περιθωριοποιημένους Βραζιλιάνους.

Πρόσφατα, ο δήμαρχος του Ρίο ντε Τζανέιρο, Eduardo Paes, δήλωσε ότι 19 βρεφονηπιακοί σταθμοί, πέντε κλινικές υγείας και ένας κινηματογράφος θα κατασκευαστούν στις περιοχές Complexo do Alemao και Complexo da Penha, οι οποίες χαρακτηρίζονται από μεγάλη εγκληματικότητα.

«Θα είναι η μεγαλύτερη και πιο εκτεταμένη παρέμβαση στην ιστορία των φαβέλων του Ρίο», αναφέρει στη βρετανική Guardian ο υφυπουργός στέγασης Pierre Batista και συνεχίζει: «Στόχος μας είναι να αστικοποιήσουμε όλες τις φαβέλες μέχρι το 2020 –όπου κι αν βρίσκονται».

Με προϋπολογισμό 8.000 εκατομμυρίων ρεάλ, 40 αρχιτέκτονες που κέρδισαν στο διαγωνισμό των 86 αιτούντων, έχουν αρχίσει ήδη να εργάζονται στις 215 επιλεγμένες φαβέλες που έχουν χωριστεί σε 40 ομάδες.

Σε αυτό που συμφώνησαν όλοι, ήταν η ανάγκη να ενταχθούν περισσότερο οι φαβέλες στην πόλη, με ό,τι σημαίνει αυτό. Όσοι ζουν στις φαβέλες δε θεωρούνται μέχρι τώρα επίσημοι πολίτες, καθώς δεν είχαν ταχυδρομική διεύθυνση ούτε μπορούσαν να ανοίξουν έναν τραπεζικό λογαριασμό. Ήταν αόρατα φαντάσματα.

Οι προτάσεις των αρχιτεκτόνων για τον εξανθρωπισμό των φτωχογειτονιών μέσω της τέχνης είναι ποικίλες, μία εκ των οποίων είναι και η δημιουργία ελεύθερων χώρων για τον εξορκισμό της αντιμετώπισης των συγκεκριμένων περιοχών ως χώρων πυροβολισμών και βίας.

Τέτοιες πρακτικές και πρωτοβουλίες δεν είναι πρωτόγνωρες για το Ρίο ντε Τζανέιρο, μια από τις πόλεις με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα, όπου οι ανισότητες βασιλεύουν και οι φτωχοί με τους πλούσιους ζουν δίπλα δίπλα σε τελείως διαφορετικούς κόσμους.

Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι όμως, πλέον επιτακτικές, μετά και τα τελευταία γεγονότα και τις συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και εμπόρων ναρκωτικών που κατέληξαν σε έφοδο χιλιάδων ατόμων των δυνάμεων ασφαλείας στις πιο κακόφημες περιοχές της πόλης για την εκδίωξη και τη σύλληψη εκατοντάδων βαριά οπλισμένων μελών των συμμοριών που ζουν εκεί. Ο απολογισμός: 39 νεκροί.

«Δεν πρόκειται για ιδεώδη», αναφέρει ο Luiz Carlos Toledo, Βραζιλιάνος αρχιτέκτονας και ένας από τους εκατοντάδες ντόπιους urbanistas που μάχεται για να δημιουργήσει ένα νέο τολμηρό σχέδιο για τις πιο προβληματικές περιοχές του Ρίο: να αναμορφώσει και να μετατρέψει μια περιοχή γεμάτη εγκληματικότητα και φτωχογειτονιές, σε ενεργό αστικό κομμάτι. «Έχω 4 παιδιά και πολλά εγγόνια που ζουν εδώ. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να βελτιώσω τη ζωή εδώ για τις γενιές που έρχονται. Είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό», λέει.