Το 2014 η φωνή των Portishead δέχτηκε την πρόκληση να ερμηνεύσει το Symphony of Sorrowful Songs του Henryk Górecki, ένα έργο-προσευχή για την απώλεια, τον πόλεμο, το πένθος.

Η Beth Gibbons δεν είναι η προφανής επιλογή για να ερμηνεύσει ένα συμφωνικό έργο στα πολωνικά, γραμμένο από έναν συνθέτη της μεταπολεμικής κλασικής παράδοσης. Δεν έχει κλασική φωνητική εκπαίδευση, δεν μιλά τη γλώσσα και προέρχεται από τον σκοτεινό, ηλεκτρονικό κόσμο του trip-hop. Κι όμως, αυτή ακριβώς η απόσταση είναι που έδωσε στην ερμηνεία της εκείνη τη βαθιά, σχεδόν μεταφυσική ένταση που έκανε τη συναυλία του 2014 στη Βαρσοβία μια από τις πιο συγκινητικές μουσικές στιγμές της σύγχρονης εποχής.

 Το Symphony of Sorrowful Songs, που γράφτηκε το 1976 στην Πολωνία, είναι ένα έργο τριών μερών, με θεματική ενότητα τον θρήνο της μητέρας, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, λόγια από ένα μήνυμα που χάραξε ένα νεαρό κορίτσι στον τοίχο φυλακής των Ναζί: «Μητέρα, μη θρηνείς». Η συμφωνία του Górecki δεν έχει στόχο την επίδειξη μουσικής δεξιοτεχνίας -είναι ένα μνημείο σιωπής και απώλειας, μια σύνθεση που μοιάζει περισσότερο με προσευχή ή τελετουργία παρά με συναυλιακό έργο και η Gibbons προσήλθε με απόλυτο σεβασμό απέναντι σε αυτό το υλικό. Αντί να προσπαθήσει να «υποδυθεί» την κλασική σοπράνο, τόλμησε να παραμείνει ο εαυτός της: μια φωνή με σπασμένη υφή, γεμάτη φθορά, που από τη δεκαετία του ’90 τραγουδά τον πόνο, την απομόνωση και την απώλεια με τρόπο υπαινικτικό και αληθινό. Αυτή η φωνή, το 2014, ενώθηκε με την ορχήστρα και τη μνήμη ενός λαού, χωρίς εγωισμό ή θεατρινισμό. Και αυτό ήταν το πιο συγκλονιστικό απ’ όλα.

Η ηχογράφηση της συναυλίας κυκλοφόρησε το 2019 από τη Domino, αποκαλύπτοντας την εσωτερικότητα μιας σύμπραξης που, στα χαρτιά, έμοιαζε παράδοξη. Το αποτέλεσμα όμως ήταν κάτι περισσότερο από το άθροισμα των μερών του -ήταν μια στιγμή σπάνιας αυθεντικότητας, όπου η ανθρώπινη φωνή έγινε όργανο μνήμης και παγκόσμιας ενσυναίσθησης.

Σήμερα, το έργο του Górecki και η ερμηνεία της Gibbons δυστυχώς είναι πιο επίκαιρα από ποτέ. Σε μια εποχή όπου οι λέξεις συχνά χάνουν το νόημά τους, όπου ο θρήνος γίνεται στατιστική και οι εικόνες πολέμου διαδέχονται η μία την άλλη με τρομακτική ταχύτητα, το Symphony of Sorrowful Songs προσφέρει κάτι σπάνιο: χώρο για σιωπή και αναγνώριση του πόνου. Από τη Γάζα έως την Ουκρανία, από τις κραυγές των παιδιών μέχρι τη σιωπή των μητέρων, η φωνή της Gibbons μέσα από αυτό το έργο απευθύνεται όχι σε έθνη, αλλά σε ανθρώπους, σε ψυχές.

Και φέτος, το καλοκαίρι του 2025, η Beth Gibbons έρχεται στην Ελλάδα έχοντας κυκλοφορήσει το 2024 τον πρώτο της solo δίσκο, το μελαγχολικό αριστούργημα, “Lives Outgrown”, με τις ζωντανές της εμφανίσεις να αποθεώνονται. Την Κυριακή 20/7 στον Λυκαβηττό, με την υποστήριξη του Release Athens 2025, η Gibbons θα παρουσιάσει τραγούδια από το προσωπικό της άλμπουμ, μια συλλογή υπαρξιακής ενδοσκόπησης, αποχωρισμών και ωριμότητας. Αν και μακριά από το συμφωνικό σύμπαν του Górecki, το έργο αυτό φέρει το ίδιο αποτύπωμα: μια γυναίκα που δεν τραγουδά για να εντυπωσιάσει, αλλά για να κατανοήσει και να ενώσει.

ΤΖΟΥΛΙΑ ΤΑΣΩΝΗ
[email protected]