Ο Ντοστογιέφσκι στο στόχαστρο υπαρξιστή φιλοσόφου

ntostogiefski-foto-kentriko
ΠΕΜΠΤΗ, 05 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

Ο υπαρξιστής φιλόσοφος Λεφ Σεστόφ ανατέμνει το λογοτεχνικό έργο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, σε τρία δοκίμιά του που μόλις κυκλοφόρησαν σε ενιαίο τόμο με τίτλο «Φιόντορ Ντοστογιέφσκι: Αγώνας ενάντια στις αυταπόδεικτες αλήθειες» από τις εκδ. Ροές. Η έκδοση συμπεριλαμβάνεται στη σειρά «Ρώσοι συγγραφείς» και έχει μεταφραστεί από τη Νάγια Παπασπύρου, ενώ ο Δημήτρης Υφαντής υπογράφει την επιμέλεια και το εισαγωγικό σημείωμα. Να θυμίσουμε και το προηγούμενο έργο του Λεφ Σεστόφ για τον Τολστόι: «Λέων Τολστόι: αυτός που γκρεμίζει και χτίζει κόσμους».

Η περιγραφή της έκδοσης έχει ως εξής: «Τα τρία κείμενα της έκδοσης αυτής επιχειρούν, από διαφορετική πλευρά το καθένα, να ερμηνεύσουν τόσο το έργο όσο και την προσωπικότητα του μεγάλου συγγραφέα. Το πρώτο, που γράφτηκε για την επέτειο των 25 χρόνων από το θάνατό του, ασκεί κατά βάση κριτική στα ανεδαφικά εθνοκεντρικά πολιτικά οράματά του.


Στο δεύτερο επιχειρείται, μέσα από την ανάλυση του έργου του Ντοστογιέφσκι, η ερμηνεία της δραματικής αλλαγής που συντελέστηκε στην ψυχή του και που αντανακλάται στα έργα του: πώς από την ανθρωπιά του Φτωχόκοσμου πέρασε στον κυνισμό του ήρωα του Υπογείου και στην κραυγή απελπισίας για την ανθρώπινη μοίρα (Ο ηλίθιος, Έγκλημα και τιμωρία, Μια γλυκιά γυναίκα). Καταδεικνύεται επίσης η αγωνία του συγγραφέα για τη σαθρότητα των βεβαιοτήτων της λογικής μας (Ένας γελοίος άνθρωπος, Οι δαιμονισμένοι) και για τη ζωή χωρίς τον Θεό, την αγάπη δηλαδή που δημιούργησε τον κόσμο (Οι αδελφοί Καραμάζοφ).


Το τρίτο και εμβριθέστερο κείμενο αντλείται από το βιβλίο του Σεστόφ με τίτλο Στη ζυγαριά του Ιώβ. Εδώ, μέσα από τις δικές του πλέον φιλοσοφικές αναζητήσεις και με αναφορές στους μεγάλους φιλοσόφους, ο συγγραφέας εμβαθύνει στην αγωνιώδη πάλη του Ντοστογιέφσκι ενάντια τις αυταπόδεικτες αλήθειες του ανθρώπινου Λόγου, ο οποίος αδυνατεί να φωτίσει το μέγα αίνιγμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Τα κείμενα αυτά, πέραν της γλαφυρότητάς τους, αποτελούν κλειδί για την προσέγγιση και κατανόηση του ίδιου του Ντοστογιέφσκι, αλλά και του έργου του σε όλο του το βάθος».

Πληροφορίες: «Φιόντορ Ντοστογιέφσκι: Αγώνας ενάντια στις αυταπόδεικτες αλήθειες» του Λεφ Σεστόφ, μετάφραση: Νάγια Παπασπύρου. Εισαγωγικό σημείωμα: Δημήτρης Υφαντής, εκδ. Ροές.