Δεν υπάρχει καλύτερος καθρέφτης μιας κοινωνίας από τη λογοτεχνία της. Μπορεί η ειδησεογραφία να έχει επικεντρωθεί στις ραγδαίες εξελίξεις στην Αίγυπτο, όμως καλό θα ήταν να σχηματίσουμε μια εικόνα για την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της μέσα από τους συγγραφείς της.

Επίκαιρο όσο ποτέ το μυθιστόρημα του νομπελίστα συγγραφέα Ναγκίμπ Μαχφούζ «Ενώπιον του θρόνου» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός, μας δίνει ένα πανόραμα της πολιτικοκοινωνικής πραγματικότητας της Αιγύπτου. Στο μυθιστόρημα του Μαχφούζ, οι σημαντικότεροι ηγέτες στην ιστορία της χώρας του προσέρχονται ένας-ένας στην επιβλητική Αίθουσα της Δικαιοσύνης και απολογούνται για τα πεπραγμένα τους ενώπιον του Θεού Όσιρι και της Ίσιδας. Είναι όλοι τους εκεί: από τους Φαραώ Χέοπα και Ραμσή και τη Βασίλισσα Χατσεπσούτ μέχρι τους προέδρους Γκαμάλ Αμπντ Ελ Νάσερ και Άνουαρ αλ Σαντάτ.

Οι ηγέτες του παρελθόντος επικρίνουν ή εξυμνούν ο ένας τον άλλο: ο ιδρυτής της Αιγύπτου Φαραώ Μήνης κατηγορεί τον Νάσερ και το πραξικόπημά του για την παρακμή της χώρας, ενώ ο Νάσερ επιτίθεται στον Σαντάτ για την πολιτική του. Εκτός από τους πολιτικούς, στο βήμα ανεβαίνουν επαναστάτες, ποιητές και φελάχοι, διατυπώνοντας ο καθένας τη δική του κριτική άποψη για την πανάρχαια και πολύπαθη χώρα.

Λίγα λόγια για τον Ναγκίμπ Μαχφούζ

Ο Ναγκίμπ Μαχφούζ γεννήθηκε το 1911 στο Κάιρο, στην πυκνοκατοικημένη συνοικία ελ Γκαμαλίγια, και πέθανε το 2006. Εργάστηκε στο δημόσιο μέχρι το 1972, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Άρχισε να γράφει στα δεκαεφτά του και το πρώτο του μυθιστόρημα, που διαδραματίζεται στην αρχαία Αίγυπτο, εκδόθηκε το 1939. Από τότε έγραψε γύρω στα τριάντα μυθιστορήματα και περισσότερα από εκατό διηγήματα, πολλά από τα οποία έγιναν πετυχημένες ταινίες. Το 1988 η Σουηδική Ακαδημία Γραμμάτων τίμησε τον Μαχφούζ με το Νομπέλ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, το οποίο χαρακτήρισε πλούσιο σε αποχρώσεις, άλλοτε απόλυτα ρεαλιστικό και άλλοτε υποβλητικό και αμφίσημο. Από τη γραφή του πατριάρχη της αραβικής λογοτεχνίας δε λείπουν το χιούμορ και η σάτιρα, ο λυρισμός και μαζί ο ρεαλισμός, που καθηλώνουν τον αναγνώστη. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 25 γλώσσες. Από τις εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορούν 17 βιβλία του μεγάλου συγγραφέα.