Διακρίσεις ανάμεσα στα δύο φύλα και στην παιδική λογοτεχνία;
Πρόσφατη έρευνα απέδειξε ότι οι συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας δίνουν μεγαλύτερη σημασία και αξία στους αρσενικούς χαρακτήρες.
Μια νέα έρευνα του Florida State University σε 6.000 παιδικά βιβλία που εκδόθηκαν από το 1900 ως το 2000 έδειξε ότι υπάρχει μια ανισότητα στην εκπροσώπηση των δυο φύλων. Σύμφωνα με την έρευνα, το 57% των πρωταγωνιστών είναι άνδρες ή αγόρια και το 23% αρσενικά ζώα, ενώ μόλις το 31% είναι γυναίκες ή κορίτσια και αντίστοιχα 7.5% είναι θηλυκά ζώα.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο ακαδημαϊκό περιοδικό «Gender and Society» υπό τον τίτλο «Gender in Twentieth-Century Children’s Books» και περιλάμβανε γνωστά και βραβευμένα βιβλία που εκδόθηκαν τον 20ο αιώνα. Από την έρευνα προέκυψε ότι παιδικά βιβλία με αρσενικό πρωταγωνιστή είναι κατά δυόμισι φορές πιο δημοφιλή στις ΗΠΑ από ότι αυτά με θηλυκούς πρωταγωνιστές.
Αν και η ανισότητα των φύλων, όσον αφορά στους ανθρώπινους χαρακτήρες, στην παιδική λογοτεχνία σχεδόν εξαλείφθηκε τη δεκαετία του 1990 , στην περίπτωση των ανθρωπομορφικών ζώων η κατάσταση παρέμεινε προβληματική, με αναλογία δύο αρσενικούς προς ένα θηλυκό πρωταγωνιστή. Η έρευνα έδειξε ότι οι μεγαλύτερες δυσαναλογίες υπήρξαν ανάμεσα στις δεκαετίες του 1930 και 1960, όταν και έγινε και πιο έντονη η δράση του φεμινιστικού κινήματος.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα βιβλία διαμορφώνουν στα παιδιά την ιδέα του τι σημαίνει να είναι κανείς αγόρι, κορίτσι, άνδρας ή γυναίκα. Η ανισότητα των φύλων στην παιδική λογοτεχνία, κατά ένα συμβολικό τρόπο, «εξαφανίζει» τα κορίτσια και γυναίκες.
Το μήνυμα που περνάει λοιπόν στα παιδιά, σύμφωνα με τη έρευνα, είναι ότι «οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν λιγότερο σημαντικό ρόλο στην κοινωνία από του άνδρες και τα αγόρια».
Τι λένε οι ίδιοι οι λογοτέχνες
Η πολυβραβευμένη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας Anne Fine δήλωσε στην Guardian ότι δεν είναι προβληματική μόνο η έλλειψη θηλυκών πρωταγωνιστών, αλλά και το πώς παρουσιάζονται, αφού εμμένουν σε απαρχαιωμένα στερεότυπα. Η Fine θεωρεί ότι πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο εύρος των ιδιοτήτων που εμφανίζονται να έχουν τα δυο φύλα, καθώς και στους ρόλους τους μέσα στην οικογένεια.
Από την πλευρά του, ο συγγραφέας Frank Cottrell Boyce πιστεύει ότι, παρά τα απογοητευτικά στατιστικά της έρευνας, οι γυναίκες ασκούν τεράστια επιρροή στην παιδική λογοτεχνία και κατ’ επέκταση τις αντιλήψεις που διαμορφώνουν τα παιδιά μέσω αυτής για τα φύλα και τη σχέση τους. Χαρακτηριστικά αναφέρει συγγραφείς, όπως τις Edith Nesbitt, JK Rowling και Enid Blyton οι οποίες επηρέασαν γενιές και γενιές παιδιών, όσοι λίγοι άλλοι συγγραφείς. Το θέμα κατά τον Boyce δεν είναι τόσο η ποσότητα, όσο η ποιότητα της παρουσίας των δύο φύλων στην παιδική λογοτεχνία.







