Μοναδικά έργα από το εξωτερικό και την Ελλάδα συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco», που παρουσιάζεται στο Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο από την Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου.

Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο των ετήσιων εορτασμών για τα 400 χρόνια από τον θάνατο του Greco και αποτελεί κατάθεση μιας σύγχρονης ερμηνείας της κοινωνίας της Κρήτης του 16ου αιώνα, καθώς και του πρώιμου έργου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

Παράλληλα με τα τρία έργα της κρητικής περιόδου του Θεοτοκόπουλου, από το Μουσείο Μπενάκη και τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου από τη Μητρόπολη Σύρου, παρουσιάζονται μοναδικά έργα τα οποία για πρώτη φορά μεταφέρονται στην Ελλάδα από το εξωτερικό και παρουσιάζονται στο ελληνικό και διεθνές κοινό.

Ένα τέτοιο μοναδικό έργο είναι η εικόνα του Γεωργίου Κλόντζα με θέμα «Κήρυγμα σε εκκλησία» από τον ναό των αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στο Σεράγεβο (Παλαιά Σέρβικη Ορθόδοξη Εκκλησία). Η εικόνα, για πρώτη φορά παρουσιάζεται σε περιοδική έκθεση. Επίσης αποτελεί το πρώτο αντικείμενο πολιτιστικής κληρονομιάς που εξάγεται για να παρουσιαστεί εκτός συνόρων, από συστάσεως του κράτους της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Το έργο με τα μοναδικά χαρακτηριστικά του ζωγράφου Γεωργίου Κλόντζα απεικονίζει κήρυγμα στο εσωτερικό ναού και αποτελεί παραγγελία για να εκτεθεί σε δημόσιο χώρο, πιθανότατα σε ναό. Άγνωστο παραμένει αν προοριζόταν για τον Χάνδακα ή για την Αδριατική.

Ένα ακόμα σπουδαίο έργο που παρουσιάζεται επίσης στην έκθεση, είναι ο χειρόγραφος κώδικας από τη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας, η πολύτιμη «Χρονογραφία» του Γεωργίου Κλόντζα. Στις σελίδες του συνυφαίνονται η ιστορία του ανθρώπου από την έξωση των πρωτόπλαστων έως τη Δευτέρα Παρουσία, η κατάληψη χριστιανικών εδαφών από τους Οθωμανούς, προφητείες για την τελική τους ήττα, και η ιστορία της Κρήτης.

Για πρώτη φορά επίσης παρουσιάζεται σε έκθεση ο χειρόγραφος κώδικας με θέμα τις «Εννεάδες» του Πλωτίνου, με τη σπάνια εικονογράφηση και τον σχολιασμό των φύλλων του από τον κρητικό ζωγράφο Μάρκο Μπαθά.

Αλλά και άλλα έργα όπως ο πίνακας με θέμα «Ο Γάμος στην Κανά» του εργαστηρίου του Μιχαήλ Δαμασκηνού, καθώς και δείγματα πολυτελούς οικοσκευής από το Μουσείο Correr της Βενετίας παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Όλα αυτά προσφέρουν το κατάλληλο επιστημονικά συγκριτικό υλικό για την παρουσίαση και ανάδειξη της δράσης και των έργων του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, εμπλουτίζουν τις θεματικές ενότητες της έκθεσης και φωτίζουν με στέρεο επιστημονικά τρόπο την σύγκριση του έργου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου με έργα που προηγούνται, είναι σύγχρονα ή έπονται της δικής του δημιουργίας.

Πληροφορίες: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Λ. Βασιλίσσης Σοφίας 22,  213 2139511.