Διπλή απώλεια για τη γαλλική διανόηση

dipli-apoleia-gia-ti-galliki-dianoisi

ΤΕΤΑΡΤΗ, 06 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010

Η γαλλική διανόηση «αποχαιρετά» δύο σημαντικούς συγγραφείς: τον πολυγραφότατο λογοτέχνη Μπερνάρ Κλαβέλ και τον διαπρεπή φιλόσοφο Κλοντ Λεφόρ που πέθαναν και οι δύο σε ηλικία 86 ετών.

Η γαλλική διανόηση «αποχαιρετά» δύο σημαντικούς συγγραφείς: τον πολυγραφότατο λογοτέχνη Μπερνάρ Κλαβέλ και τον διαπρεπή φιλόσοφο Κλοντ Λεφόρ που πέθαναν και οι δύο σε ηλικία 86 ετών.

Ο πρώτος, αντλούσε έμπνευση για τα μυθιστορήματά του από τον κοινωνικό ρεαλισμό και τη γαλλική επαρχία. Προερχόμενος από ταπεινή οικογένεια, πέρασε από πολλά επαγγέλματα μέχρι να βρει το δρόμο του ως δημοσιογράφος το 1950 και αργότερα ως συγγραφέας. Στα πρώτα του βήματα στο χώρο της λογοτεχνίας, τον υποστήριξαν οι Ερβέ Μπαζέν και Μαρσέλ Αϊμέ. Το ντεμπούτο του στα γαλλικά γράμματα πραγματοποιήθηκε με το μυθιστόρημά του «Ο εργάτης της νύχτας» (1956), σηματοδοτώντας την αρχή ενός σημαντικού έργου αποτελούμενου από εκατοντάδες τίτλους, παραμύθια, διηγήματα, δοκίμια και ποιήματα. Ο Μπερνάρ Κλαβέλ έλαβε το 1968 το Βραβείο Γκονκούρ για το έργο του «Τα φρούτα του χειμώνα», ενώ συμμετείχε το 1971 στην Ακαδημία Γκονκούρ από την οποία παραιτήθηκε έξι χρόνια αργότερα. Πολλά από τα έργα του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

Ο φιλόσοφος Κλοντ Λεφόρ, από την άλλη πλευρά, επικεντρώθηκε στην κριτική του ολοκληρωτισμού, προσπαθώντας παράλληλα να φωτίσει τα τρωτά σημεία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Το πρώτο βιβλίο του, «Το ρήγμα» (1968) το συνέγραψε μαζί με τον Εντγκάρ Μορέν. Στα νεανικά του χρόνια έγινε μαρξιστής υπό την επιρροή του δασκάλου του, Μορίς Μερλό Ποντί και στη συνέχεια εντάχθηκε στις ομάδες των τροτσκιστών. Από τους δεύτερους απομακρύνθηκε σταδιακά, όταν άρχισε να συνεργάζεται μαζί με τον Κορνήλιο Καστοριάδη στην επιθεώρηση «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα». Ήταν για αυτόν η εποχή της ανακάλυψης του έργου του Σολζενίτσιν που περιέγραψε στο μυθιστόρημά του «Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ» τα σταλινικά στρατόπεδα εργασίας. Από τότε ο Κλοντ Λεφόρ άρχισε να διερευνά στενά το φαινόμενο του ολοκληρωτισμού, σε σχέση με τα κενά του δημοκρατικού πολιτεύματος. Για τον Λεφόρ, όπως υπογραμμίζει στο έργο του «Η δημοκρατική επινόηση» (1981), η δημοκρατία δεν είναι «καλή εκ φύσεως», ούτε εγγυάται πάντα την ελευθερία και τη δικαιοσύνη για όλους τους πολίτες.