Το βιβλίο του Κωνσταντίνου Ξ. Νίδερ με τίτλο «Η εκστρατεία της Ουκρανίας», το οποίο επιμελήθηκε ο Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, ρίχνει φως στην πρώτη ελληνική στρατιωτική επέμβαση εκτός συνόρων, μέσα από την ενδελεχή περιγραφή των γεγονότων, των σχέσεων, των αποφάσεων και των δράσεων των πολιτικών και στρατιωτικών πρωταγωνιστών της εποχής.

Το βιβλίο: Η εκστρατεία στην Ουκρανία (1919), η πρώτη ελληνική στρατιωτική επέμβαση εκτός των εθνικών συνόρων, αποτελεί κομβικό σημείο της περιόδου από τους Βαλκανικούς Πολέμους ως τη Μικρασιατική Καταστροφή (1912-1922). Αν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις ως τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1918) πρόσφεραν εδάφη στην ελληνική επικράτεια και στήριξαν τη Μεγάλη Ιδέα των δύο ηπείρων και πέντε θαλασσών, με την πεποίθηση πως η Ελλάδα θα λάμβανε την έκταση και τον ρόλο περιφερειακής δύναμης στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή, η αποστολή ελληνικών δυνάμεων, στο μέσο του χειμώνα, στην άγνωστη και αφιλόξενη Ουκρανία προς καταπολέμηση των Μπολσεβίκων, κατέληξε σε αλλεπάλληλες ήττες (και καμία νίκη) και καθόρισε  την αρχή του τέλους των ελληνικών οραμάτων για την Πατρίδα και τον Ελληνισμό.

Παρά τη σημασία και τις συνέπειες εκείνης της ολοκληρωτικής αποτυχίας, η εκστρατεία στην Ουκρανία αποτελεί υποσημείωση στην ελληνική ιστορία των αρχών του 20ου αιώνα. Ακόμα όμως κι αν λείπουν σημαντικά στοιχεία για την εκτίμηση των πολιτικών αποφάσεων, του ισχυρού διχασμού μεταξύ του θρόνου και του Βενιζέλου, των γεωπολιτικών ανταγωνισμών Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας, της συμμαχικής εντέλει προτίμησης της Νέας Τουρκίας, αφθονούν τα δεδομένα για την προχειρότητα της

προετοιμασίας, την ευθύνη που ανέλαβε η Ελλάδα αρκούμενη σε συμμαχικές υποσχέσεις εμφανώς μεταβαλλόμενες, με αποτέλεσμα την πολιτική, οικονομική και κοινωνική απαξία της.

Το κείμενο του βιβλίου είναι σαφές, προσφέρει πλήρη εικόνα εκείνης της εκστρατείας, που η διάρκειά της ήταν έξι μήνες μόνο, καταλήγει σε νηφάλια συμπεράσματα και κλείνει με τον ονομαστικό κατάλογο των απωλειών.

Ο συγγραφέας: Ο Κωνσταντίνος Νίδερ, γιος του Βαυαρού γιατρού Φραγκίσκου Ξαβέριου Νίδερ, ήταν απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων, υπηρέτησε στο Μηχανικό και το 1917 ορίσθηκε διοικητής της Πρώτης Μεραρχίας με το βαθμό του συνταγματάρχη. Δύο χρόνια αργότερα, ανέλαβε τη διοίκηση του Α΄ Σώματος Στρατού, το οποίο προετοίμασε για την εκστρατεία στην Ουκρανία. Μετά την υποχώρηση από τα ουκρανικά εδάφη, ανέλαβε τη διοίκηση του ελληνικού στρατού κατοχής Μικράς Ασίας ως τις 25 Δεκεμβρίου 1919. Αποστρατεύτηκε το 1922, ορκίστηκε Υφυπουργός των Στρατιωτικών το 1925 και το 1926 επανήλθε στην αποστρατεία.

Η εξιστόρηση της εκστρατείας στην Ουκρανία από εκείνον, δημοσιευμένη σε συνέχειες στην Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια το 1929, είναι το μοναδικό ντοκουμέντο στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία που περιγράφει αποστασιοποιημένα τα γεγονότα, τις σχέσεις, τις αποφάσεις και τις δράσεις των πολιτικών και στρατιωτικών πρωταγωνιστών, τις εξελίξεις μιας εκστρατείας, που υπήρξε το προοίμιο της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Ο Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής (1940) είναι πεζογράφος, δοκιμιογράφος και μεταφραστής. Επιμελείται και σχολιάζει ανέκδοτα κείμενα της ελληνικής ιστορίας της περιόδου 1850-1950. Το κείμενο του στρατηγού Νίδερ αποτελεί συνέχεια του εγχειρήματος Χρήστος Καραγιάννης, Η ιστορία ενός στρατιώτη (1918-1922), που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος το 2013.