Έκθεση για την κρίση ως στέγη και ως πατρίδα

sofia-galanou
ΠΕΜΠΤΗ, 15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015

Το στοιχείο του εδάφους είναι ο τίτλος της έκθεσης που την χαρακτηρίζει η εγκατάσταση μέσα στην αστάθεια των σύγχρονων καιρών.

Ο άξονας της έκθεσης είναι μια ιδέα ή, καλύτερα, μια ατμόσφαιρα αναψηλάφησης, και αμφίδρομης αναζήτησης. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν δεν είναι αυτό που θα αποκαλούσαμε “τομές”. Δεν τους χαρακτηρίζει η επιθετική λήθη μιας φυγής προς τα μπρος. Παλιότεροι, νεώτεροι ή πολύ νέοι, συναντιούνται στο σταυροδρόμι μιας ιστορικής α-πορίας, στο ασταθές πεδίο μιας κοινής απροσδιοριστίας: μένουμε ή φεύγουμε; εδώ ή παντού; ίδιοι ή άλλοι; Ίσως κάποιοι να έχουν την απάντηση- ακόμα κι έτσι όμως η αμφισημία δεν αποφεύγεται.

Είναι ακριβώς αυτή η αστάθεια, αυτή η απροσδιοριστία που γίνεται έδαφος. Την διαισθανόμαστε στην παλινδρόμηση ανάμεσα σε “επαναλήψεις” ή παραδόσεις (κάδρο, σχέδιο, φωτογραφία, αναγνωρίσιμα σημεία του “τοπικού”) και “ρήξεις” (αποϋλοποίηση, αποδόμηση, νομαδισμός) στην αναδιάταξη σημείων και αφηγήσεων ιστορίας, ταυτότητας, μνήμης ή διλημμάτων (εγκαταστάσεις, κατασκευές, προσωπικές μυθολογίες και χειροκαταγραφές) που οδηγούν σε υπονομεύσεις και ανατροπές.
Τέτοιες ταλαντώσεις φαίνονται να είναι το σύμπτωμα μιας υβριδικής ευαισθησίας που αναδύεται σε εποχές μεταβατικές. Κινήσεις εξισορρόπησης, καθώς η γη φεύγει κάτω από τα πόδια μας.
Όμως η έκθεση δεν αποσκοπεί σε μια σπέκουλα του αυτονόητου: “τέχνη την εποχή της κρίσης”
Αυτό που συνέχει τον στοχαστικό χαρακτήρα αυτών των ευαισθησιών δεν είναι η επιθυμία να ξεπεράσουν τις αντιφάσεις τους πετώντας σαν τις παλιές πρωτοπορίες πάνω από τις ρωγμές, ούτε να κάνουν ένα άλμα πίστης με κλειστά μάτια. Αποσκοπούν μάλλον στο να εγκατασταθούν μέσα στη αμφισημία. Η κρίση αναγνωρίζεται ως πατρίδα και όχι ως εξορία. Ως στέγη και όχι ως έξωση.
Μ αυτήν την έννοια, εκείνο που χαρακτηρίζει την έκθεση είναι η εγκατάσταση μέσα στην αστάθεια – στο ζωτικό στοιχείο του εδάφους.

Επιμέλεια: Σοφία Γαλανού, Τάκης Καλδής
Συμμετέχουν:  Σοφία Γαλανού, Τάκης Καλδής, Μανώλης Δασκαλάκης-Λεμός, Κώστας Μπασάνος, Γιάννης Σινιόρογλου, Στεφανία Στρούζα, Παύλος Τσάκωνας

Στη φωτογραφική ενότητα “Ρυθμοί” η Σοφία Γαλανού παρουσιάζει τα μοντέρνα ερείπια του τσιμέντου που συναντάει κανείς παντού αλλά κυρίως κατά μήκος των οδικών αξόνων, που είναι, συχνότερα, είτε ματαιωμένες επενδύσεις της “αρπαχτής”, είτε χρεοκοπημένα σχέδια αυθαίρετης ιδιοκατοίκησης. To κλασικό ελληνικό τοπίο των περιηγητών, το αισθητικό σκηνικό της εθνικής αυτογνωσίας της γενιάς του 30, σφραγίζεται από αυτά τα παράταιρα μνημεία της ασχήμιας. Δεν έχουν παρελθόν, δεν έχουν καν παρόν, έχουν όμως τη διάρκεια του τίποτα. Οι φωτογραφίες αυτές επιχειρούν να καταγράψουν την επεκτεινόμενη διασπορά τους καθώς αυτή διαμορφώνει μια ρυθμολογία της εντροπίας αλλά ταυτόχρονα και μια εμβληματική αισθητική της σύγχρονης ελληνικότητας.

Ο τίτλος του έργου του Τάκη Καλδή, “CASA BIANCA”, είναι το όνομα μιας εταιρίας real estate. Προβάλει στην ιστοσελίδα της τις φωτογραφίες των διαμερισμάτων που προωθεί. Αυτές οι πρόχειρες και βιαστικές καταγραφές εξισώνουν τα πιο ετερόκλητα διαμερίσματα με την ομοιομορφία της ανταλλακτικής τους αξίας. Αιχμαλωτίζουν όμως και μια νοσταλγία για την αφάνεια της τύχης τους. Καθώς αντιγράφει με το στυλό, κουκκίδα-κουκκίδα αυτές τις φωτογραφίες, επιχειρεί να θολώσει το αστραπιαίο ίχνος μιας “πραγματικότητας που όντως υπήρξε” (όπως ορίζει τη φωτογραφία ο Μπαρτ στον “φωτεινό θάλαμο”) επιθέτοντας το αργόσυρτο ίχνος ενός σώματος χωρίς όνομα που προσπαθεί να υπάρξει.

Ο Μανώλης Δασκαλάκης-Λεμός εκθέτει δυο έργα, μια φωτογραφική εκτύπωση και ένα γλυπτό με μαύρο πετρέλαιο, που συνεχίζουν τη σειρά της δουλειάς του πάνω σε περιπτώσεις ευημερίας που φθάρθηκε και δυσλειτουργικών ονείρων που αλλοιώθηκαν. Το παράδειγμα που επιλέγει αυτή τη φορά είναι η γιγαντιαία σκουριασμένη επιγραφή του πρώην μοντερνιστικού εργοστασίου της ESKIMO επί της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας.Η ESKIMO, που διέθετε ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια της δεκαετίας του ’60 και του ’70 και παρήγαγε ηλεκτρικές συσκευές, παρήκμασε, εξαγοράστηκε και αναγκάστηκε να μεταφέρει την παραγωγή της στην Τουρκία και τη Σλοβενία, αφήνοντας πίσω της ένα μοντερνιστικό κτίριο φάντασμα στην Εθνική οδό.

Το έργο του Κώστα Μπασάνου “The Lodger, / Ο Ένοικος” αναφέρεται στην έννοια του προσωρινού της κατοίκησης αλλά και της πτώσης και της βαρύτητας ως συνθήκη απώλειας. Η φράση Fall που στηρίζει το αντικείμενο προεκτείνοντας τα τέσσερα του πόδια λειτουργεί ως βάση που ως οξύμορο σχήμα το στηρίζει στο ύψος του βλέμματος και του ορίζοντα. Το «ασφαλές έδαφος» της κατοίκησης είναι μια συνθήκη μετατόπισης του οικείου στα ασφαλή όρια του μέχρι εκεί δηλαδή όπου τα αντικείμενα στηρίζονται και υψώνονται κάθετα στο βλέμμα. Πόσο ‘ασφαλές έδαφος’ είναι το προσωρινό; Πόσο επισφαλής είναι η βεβαιότητα του οικείου εντός μιας μεταβαλλόμενης συνθήκης αυτής της κατοίκησης;

Η δουλειά της Νίνας Παπακωνσταντίνου είναι μια έρευνα πάνω στην εικόνα της γραφής. Χρησιμοποιεί το κείμενο, χειρόγραφο ή τυπωμένο, μέσα από διάφορες διαδικασίες που του αφαιρούν τη σημασιοδοτική του λειτουργία, δημιουργώντας έτσι μια εικόνα. Στα δύο έργα σε μαύρο καρμπόν που παρουσιάζονται στην έκθεση, έχει μεταγράψει όλο το κείμενο του Κατά Αριστοκράτους λόγου του Δημοσθένη στην μία περίπτωση, και το De Brevitate Vitae του Σενέκα στην άλλη. Το κείμενο συσσωρεύεται στο χαρτί σε αλλεπάλληλα στρώματα, δημιουργώντας μία συγκεχυμένη εικόνα που υπαινίσσεται μόνο τη γραφή. Η προσπάθεια της καταγραφής υπονομεύεται από την απουσία του περιεχομένου, που μοιάζει να ειρωνεύεται τη ματαιότητα του χειρωνακτικού μόχθου.

Στο έργο του Γιάννη Σινιόρογλου “Blow Moulding”, ένα ανθρώπινο σώμα επιχειρεί την σύγκληση μιας μεγάλης κηλίδας χώματος προς ένα φανταστικό κέντρο. Η προσπάθεια να αποδώσει κανείς μορφή στο μη ορατό, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αρθρώνεται επιστρατεύοντας το ελάχιστο μέσο: το φύσημα, εισπνοή – εκπνοή. Μετακινούμενος περιμετρικά, χωρίς να χάνει την επαφή του με το έδαφος, ο φερόμενος δράστης φυσά την πρώτη ύλη προκειμένου να την μετατοπίσει προς μια συγκεντρωτική σχηματοποίηση. Η σωματική αντοχή ορίζει στην πραγματικότητα την έκβαση αλλά και την διάρκεια του συνολικού εγχειρήματος. Πρόκειται για μια άσκηση πεδίου που διερευνά την έννοια της ανάθεσης, της εντόπισης και του ορίου αναφορικά με την εμπειρία του αισθητού και την εμπειρία του χώρου.
Η δράση Blow Moulding πραγματοποιήθηκε το 2006 στα πλαίσια της 7ης Θερινής Ακαδημίας του Εθνικού Θεάτρου στη Σύρο.

Το “Modulor” της Στεφανίας Στρούζα, είναι κεντρικό έργο της εγκατάστασης: “Σε έναν ορισμένο βαθμό η Ιερότητα βρίσκεται στο βλέμμα του θεατή”. Η εγκατάσταση αυτή είναι ένα έργο υπό εξέλιξη που έχει ως σημεία εκκίνησης δύο ταξίδια: εκείνο του Λε Κορμπυζιέ προς την Αθήνα εν έτει 1933 για το 4ο Διεθνές Συνέδριο Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής (CIAM), καθώς και το κινηματογραφικό ταξίδι της ταινίας του Πιερ Πάολο Παζολίνι: Μήδεια. Το “Μοdulor” εμφανίζεται στο έργο του Λε Κορμπυζιέ ως η ενσάρκωση ενός ορθολογικού τρόπου αντίληψης και μιας σωματικής εμπειρίας του χώρου. Ερμηνεύοντας αυτό το πρότυπο ως ένα γλυπτικό έργο, ο ανθρωποκεντρικός ιδεαλισμός του “Modulor” “αναμορφώνεται” με την προσαρμογή του στις σωματικές αναλογίες της καλλιτέχνιδας. Σχεδιασμένο αρχικά ως άυλη γραμμή στο λογισμικό CAD, στη συνέχεια απο-κλιμακώθηκε, από-δομήθηκε, και ξανα- “ζωντάνεψε” ως μια ατσάλινη κατασκευή στον πραγματικό χώρο. Η κατασκευή εστιάζει αφενός στην μεταμοντέρνα φεμινιστική κριτική που ασκήθηκε στο “Μodulor”-το οποίο απέρριπτε τις αναλογίες του γυναικείου σώματος- αφετέρου στην τρέχουσα διαμεσολαβητική του λειτουργία μεταξύ ανθρωπομορφικού γλυπτικού στοιχείου και αφαιρετικής θεατρικής δομής.

Δείτε περισσότερα

Info
ARTWALL Project Space
Σοφοκλέους 26, 10552, Αθήνα,
[email protected]
Εγκαίνια: Σάββατο, 17 Οκτωβρίου 20:00
Διάρκεια: 17 Οκτωβρίου -17 Νοεμβρίου , 2015

Το ARTWALL Project Space

Ιδρύθηκε το 2012 με σκοπό τη φιλοξενία και προβολή της σύγχρονης τέχνης και τη συνεύρεση και συνεργασία μεταξύ των καλλιτεχνών και των ανθρώπων του χώρου της τέχνης. Την κατεύθυνση του εικαστικού προγράμματος του ArtWall σχεδιάζει και υλοποιεί η Φωτεινή Καπίρη, καλλιτέχνης, επιμελήτρια και συν-ιδρύτρια του CAMP! Contemporary Art Meeting Point, ώστε το πρόγραμμα να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τα πρότυπα της σύγχρονης καλλιτεχνικής παραγωγής. Το Fresh Hotel, στηρίζει ενεργά αυτή την προσπάθεια, υποστηρίζοντας τη σύγχρονη τέχνη.