Οι εμφανίσεις της Ute Lemper στην Ελλάδα έχουν προγραμματιστεί για τις 3 και 4 Μαρτίου στο Μέγαρο Μουσικής και το click@Life αναρωτιέται αν, από το μιούζικαλ στη μουσική των καμπαρέ κι από τον Kurt Weill στο Nick Cave, υπάρχουν όρια για το πολύπλευρο ταλέντο της μεγάλης Γερμανίδας καλλιτέχνιδας.

H Ute Lemper γεννήθηκε στις 4 Ιουλίου 1963 στο Μίνστερ της Γερμανίας, στο κρατίδιο του Βόρειου Ρήνου–Βεστφαλίας. Μεγάλωσε σε καθολική οικογένεια και είναι κόρη ενός τραπεζίτη και μίας τραγουδίστριας της όπερας.

Έγινε μέλος του punk group Panama Drive Band στα 16 της και αργότερα, αποφοίτησε από την Ακαδημία Χορού της Κολωνίας και τη Δραματική Σχολή–Εκπαιδευτήριο του Max Reinhardt στη Βιέννη. Ξεκίνησε την καριέρα της σαν performer από παραστάσεις, μεταξύ άλλων και του Fassbinder, στη Στουτγκάρδη.

O δισκογραφικός χαμαιλέων «Ute Lemper»

Η δισκογραφική της πορεία άρχισε το 1987, αν και η πρώτη καταγραφή της σε δίσκο ήταν από την ερμηνεία της στο μιούζικαλ «Cats» το 1983. Ο τίτλος του πρώτου της προσωπικού άλμπουμ ήταν «Ute Lemper Sings Kurt Weill» και ήταν ακριβώς αυτό, δηλαδή ερμηνείες γνωστών συνθέσεων του Weill από την 24χρονη τότε Ute.

Ως σόλο καλλιτέχνιδα, η δισκογραφία της περιλαμβάνει, πέρα από τις εξαιρετικές -σύμφωνα με κοινό και κριτικούς- ερμηνείες συνθέσεων του μεγάλου Γερμανού συνθέτη του μεσοπολέμου, τραγούδια των γερμανικών καμπαρέ της δεκαετίας του ’30, κομμάτια που ήταν όχημα πολιτικής κριτικής στο «σκοτάδι» του underground της δεκαετίας του ’30 κατά του ναζισμού.

Η πρώτη δεκαπενταετία της καριέρας της ως τραγουδίστρια ήταν πολύ γόνιμη δισκογραφικά, καθώς συμμετείχε σε πολλές ηχογραφήσεις, ζωντανές και σε στούντιο, ενώ είχε πάρει μέρος και στη μεγάλη συναυλία του Roger Waters «The Wall» στο Βερολίνο το 1990. Τελευταία της δουλειά, με αμιγώς δικές της συνθέσεις, ήταν το «Between Yesterday and Tomorrow» του 2009, μετά από ένα μεγάλο διάλειμμα όσον αφορά στις ηχογραφήσεις.

Στα 1992, ηχογράφησε το άλμπουμ «Illusions», με ερμηνείες της σε τραγούδια που έγιναν γνωστά με τη φωνή της Marlene Dietrich και της Édith Piaf. Ο δίσκος της «Berlin Cabaret Songs» του 1996 περιελάμβανε συγκεκριμένα τραγούδια των καμπαρέ με πολιτικό στίχο που είχαν λογοκριθεί από τους ναζιστές.

Το 2000 κυκλοφόρησε το άλμπουμ της «Punishing Kiss», το οποίο είχε τραγούδια που γράφτηκαν ειδικά για τη φωνή της, μεταξύ άλλων από τους Scott Walker, Nick Cave, Tom Waits, Elvis Costello, Philip Glass και Neil Hannon, με το Hannon να ερμηνεύει μαζί της δύο κομμάτια.

Από το 2003 και μετά, επικεντρώθηκε στη σύνθεση δικών της κομματιών, περνώντας στην άλλη όχθη, αφού μέχρι τότε ερμήνευε κυρίως συνθέσεις άλλων. Η Ute δηλώνει ότι βασική επιρροή για τις συνθέσεις της αποτέλεσε το έργο -λογοτεχνικό και μουσικό- των Γάλλων υπαρξιστών σε συνδυασμό με το σύγχρονο rock.

Ερωτευμένη με τον μεσοπόλεμο

Η πολιτική και η ιστορία έχουν ασκήσει βαθιά επιρροή στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας της Ute Lemper, πράγμα που φαίνεται και από το πόσο σημαντικοί είναι γι’ αυτήν ο Bertolt Brecht και ο Kurt Weill.

Η Ute ερμηνεύει εξίσου καλά στα γερμανικά, στα αγγλικά και στα γαλλικά. Έχει εντρυφήσει στο γαλλικό τραγούδι μέσω της Edith Piaf, του Jacques Prévert, του Joseph Kosma, του Serge Gainsbourg και του Βέλγου ποιητή Jacques Brel. Βρίσκεται όμως, σε καλλιτεχνική όσμωση και με το σύγχρονο ρεύμα του alternative rock, όπως απέδειξε το «Punishing Kiss» της.

Πάντα όμως, επέστρεφε στο ημίφως του γερμανικού παρελθόντος, με σόλο θεματικά κονσέρτα, όπως το «Kurt Weill Recital» και το «Berlin Cabaret Evening» ή και συμφωνικές προσεγγίσεις, όπως το «The Seven Deadly Sins» και το «Songs from Kurt Weill».

Έχει λατρεία με τη γερμανική τέχνη της εποχής της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στη Γερμανία (1919-1933) συνολικά και τη θεωρεί «αθάνατη».

Ταμπεραμέντο και αναγνώριση-η πολυτάλαντη Ute

Η Lemper είναι γνωστή για το «άγριο» και εκρηκτικό ταμπεραμέντο και για τις ερμηνείες της, όπως εκείνη στο δίσκο–φόρο τιμής στον Αμερικανό συνθέτη Stephen Sondheim, «City of Strangers» και συγκεκριμένα σε ένα τραγούδι που έγινε γνωστό με τη φωνή της Elaine Stritch, το «The Ladies Who Lunch». Το Billboard της είχε αποδώσει τον τίτλο του Crossover Καλλιτέχνη της Χρονιάς για το 1993/1994.

Στη «βραβειοθήκη» της έχει ένα βραβείο Olivier από το 1998 για την ερμηνεία της στη λονδρέζικη παραγωγή του «Chicago», ένα βραβείο Molière Καλύτερης Ηθοποιού για το «Savary Cabaret», ένα American Theater Award για την ερμηνεία του «Chicago» στο Broadway, ένα ιταλικό Primo Tenco για τις ηχογραφήσεις της, οι οποίες έχουν τιμηθεί διεθνώς και με άλλες διακρίσεις.

Από τους πρώτους ρόλους που ερμήνευσε στην καριέρα της στο χώρο του μιούζικαλ, ήταν εκείνος της Velma Kelly στο «Chicago» (σε Λονδίνο, Νέα Υόρκη και Λας Βέγκας), της Lola στο «The Blue Angel», του Peter στον «Peter Pan» (τα δύο τελευταία στο Βερολίνο), συμμετείχε στο ανέβασμα του «Cats» στη Βιέννη, ενώ υποδύθηκε και την Sally Bowles στην παριζιάνικη παραγωγή του «Cabaret» από το Jérôme Savary.

Η φωνή της δεν είναι το μόνο της μεγάλο ταλέντο, αφού φυσικά, στα μιούζικαλ χρειάζεται συνδυασμός ερμηνείας και χορού. Μάλιστα, ο Ελβετός χορογράφος Maurice Béjart είχε φτιάξει ένα μπαλέτο ειδικά για εκείνη, το «La Mort Subite», που ντεμπουτάρισε στο Παρίσι το 1990.

Οι διάφορες πλευρές της καλλιτεχνικής της δραστηριότητας περιλαμβάνουν, πέρα από το τραγούδι και το μιούζικαλ και τη ζωγραφική. Οι ζωγραφικοί της πίνακες έχουν εκτεθεί, μεταξύ άλλων, στο Γερμανικό Προξενείο στη Νέα Υόρκη, στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Ουάσινγκτον, καθώς και στο Théâtre de la Ville στο Παρίσι.

Η οικογένεια και ο οικειοθελής εκπατρισμός της

Η Ute είναι μητέρα τεσσάρων παιδιών. Με τον πρώτο της σύζυγο David Tabatsky απέκτησε το γιο της Max Emanuel το 1994 και την κόρη της Stella το 1996, ενώ με τον δεύτερο σύζυγό της έχει αποκτήσει τους γιους της Julian Lazaar το 2005 και Jonas το 2011.

Εδώ και πάνω από 15 χρόνια, είναι μόνιμος κάτοικος Νέας Υόρκης (Upper West Side του Μανχάταν), όπως κάποτε και ο εκπατρισμένος -λόγω του φόβου των ναζιστικών διώξεων προς τους δημοκρατικούς καλλιτέχνες- ήρωας της Ute, Kurt Weill, με τη διαφορά ότι ο εκπατρισμός της Lemper ήταν οικειοθελής. Η ίδια δηλώνει ότι είναι μάλλον, απίθανο να γυρίσει κάποτε μόνιμα στη Γερμανία, ωστόσο κρατάει την επαφή της με την κουλτούρα και την καταγωγή της ακριβώς μέσω του έργου της.

Εμφανίζεται σε όλο τον κόσμο, ακόμα και σε περιοχές όπου επικρατεί αναβρασμός, όπως πρόσφατα στη Μέση Ανατολή, ενώ γράφει συχνά άρθρα στον ημερήσιο Τύπο.

Η Ute… πολιτικολογεί και σχολιάζει

Σε δηλώσεις της με αφορμή την επικείμενη έλευσή της στην Ελλάδα, ζητά από το ελληνικό κοινό να μην την αντιμετωπίζει ως τυπική Γερμανίδα, παρά το ότι θα καταφτάσει στη χώρα μας με το γερμανικό της διαβατήριο. Αφ’ ενός γιατί δε ζει πια στη Γερμανία, αφ’ ετέρου επειδή διαφωνεί σε πολλά με την πολιτική που ακολουθεί απέναντι στο ελληνικό ζήτημα η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Δηλώνει επίσης, τη συμπαράστασή της στους Έλληνες για τη δοκιμασία που περνάνε λόγω της οικονομικής κρίσης.

Θεωρεί τη Μέρκελ μια «συντηρητική κυρία» σε έναν κόσμο ανδρών -όπως θεωρεί την πολιτική- εκτιμά τη μόρφωση και το χιούμορ της Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ Μισέλ Ομπάμα, βρίσκει την Πρώτη Κυρία της Γαλλίας Κάρλα Μπρούνι γλυκιά αλλά λυπημένη και μελαγχολική, ενώ πετάει το «καρφί» της για τη Lady Gaga, μιλώντας για μια πολύ επιτυχημένη τραγουδίστρια στο να φτιάχνει… σκουπίδια.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ