Μπορεί η παράδοση στη χώρα μας σε σχέση με τα αυγά του Πάσχα να τα θέλει αμιγώς κόκκινα, ωστόσο για μερικούς λαούς το πασχαλινό αυγό αποτελεί πεδίο για καλλιτεχνικούς πειραματισμούς υψηλού «ρίσκου».

Την άνοιξη, οι κότες βάζουν μπροστά τον «μηχανισμό παραγωγής» τους, φιλοδωρώντας μας με μια εξαίσια πηγή πρωτεΐνης και σηματοδοτώντας το τέλος του χειμώνα. Έτσι δεν είναι καθόλου τυχαίο ή παράδοξο που κουλτούρες και πολιτισμοί γιορτάζουν την έλευση της Άνοιξης «τιμώντας» το αυγό ως σύμβολο.

Μερικές παραδόσεις είναι απλές και λιτές, όπως τα κόκκινα αυγά στο ελληνικό πασχαλινό τσουρέκι μας. Κάποιες άλλες μπαίνουν στα χωράφια της περίτεχνης δημιουργίας, όπως τα έντονα διακοσμημένα με κοσμήματα αυγά Faberge που άρεσαν ιδιαίτερα και είχαν την τιμητική τους στην τσαρική αυλή της Ρωσίας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.

Μια αρχαία και ιδιαίτερα εντυπωσιακή μορφή της «περί το αυγό» τέχνης έρχεται όμως, από την Ουκρανία και κεντρίζει το ενδιαφέρον μας. Για αιώνες, οι Ουκρανοί σχεδιάζουν περίπλοκα σχέδια σε αυγά pysanky, με μια παραδοσιακή μέθοδο που περιλαμβάνει γραφίδα και κερί. Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες έχουν προσαρμόσει αυτές τις μεθόδους ώστε να δημιουργούν αυγά που να «μιλούν» για τα διάφορα ζητήματα της εποχής μας, υποστηρίζοντας ότι η ζωή μας είναι πολύτιμη και εύθραυστη, όπως και τα αυγά.

Υπάρχει ωστόσο μία πρόκληση στην χαρακτηριστική ευπάθεια του αυγού για τον καλλιτέχνη. Είναι μια λεπτοδουλειά που μοιάζει με το να περπατά κανείς σε τεντωμένο σκοινί, όπου και η μικρότερη παρέκκλιση είναι μοιραία.

Τα παραδοσιακά ουκρανικά pysanky λοιπόν, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με αυτή την ψυχολογία του ορίου. Οι ιδιαίτερες πατέντες τους θεωρείται ότι αποτελούν ασπίδα απέναντι στο «Κακό». Ένας αρχαίος μύθος υποστηρίζει ότι όσο συνεχίζουν να δημιουργούνται αυγά pysanky, το «κακό» δεν πρόκειται να επικρατήσει στον κόσμο.

Η παράδοση των pysansky, κρατάει από τις ουκρανικές ανοιξιάτικες τελετές της προχριστιανικής εποχής. Η παράδοση αυτή ενσωματώθηκε στη χριστιανική παράδοση, ωστόσο τα παλιά σύμβολα διατηρήθηκαν αυτούσια. Ένα αυγό pysanka με ένα πουλί επάνω του που προσφέρεται σε νιόπαντρο ζευγάρι, είναι ευχή για απόκτηση παιδιών, ενώ ένα αυγό pysanka που πετάγεται σε χωράφι είναι ευχή για καλή σοδειά.

Οι καλλιτέχνες του pysanky συνήθιζαν στο παρελθόν να εργάζονται μυστικά, και να αποκαλύπτουν τα σχέδια τους μονάχα το Πάσχα.

Ωστόσο το Διαδίκτυο έβαλε και εδώ το χεράκι του και το pysanky έγινε μια αρκετά μαζικής κλίμακας ασχολία. Οι καλλιτέχνες μοιράζονται σχέδια και τεχνικές στο διαδίκτυο κι έτσι δε χρειάζεται να καταφεύγουν πάντα σε οικογενειακές παραδόσεις

Άλλωστε, το αυγό δεν είναι απλώς συμβολικό αντικείμενο. Έχει την εσωτερική δύναμη της ίδιας της ζωής, αφού τα αυγά δεν αποτελούν απλώς αναπαράσταση της νέας ζωής, αλλά την περιέχουν στ’ αλήθεια, όταν γονιμοποιούνται. Οι καλλιτέχνες του είδους πιστεύουν ότι αυτή η δύναμη αντανακλάται και στα έργα τους…