Η θλίψη για τον χαμό του λαϊκού μας τραγουδιστή Δημήτρη Μητροπάνου ήταν πάνδημη και πηγαία. Αυτή η καθολική αποδοχή ήταν άλλωστε, η απτή απόδειξη του ειδικού βάρους που είχε ως ερμηνευτής στη σύγχρονη ελληνική μουσική…

Από μικρός στα δύσκολα

Ο Δημήτρης Μητροπάνος γεννήθηκε στις 2 του Απρίλη του 1948 στη συνοικία της Αγίας Μονής λίγο έξω από την πόλη των Τρικάλων. Η πατρική καταγωγή του ήταν από τον Καππά Καρδίτσας. Ο πατέρας του ήταν αντάρτης στον Εμφύλιο Πόλεμο και μετά το τέλος του, βρέθηκε πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία. Ωστόσο, η οικογένειά του τον θεωρούσε χαμένο και ο Δ. Μητροπάνος ακόμη και στα χαρτιά, εμφανιζόταν ορφανός. Στα 16 του χρόνια έμαθε ότι ο πατέρας του ζει και τελικά, τον γνώρισε στα 29 του.

Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, λόγω της ανέχειας αλλά και των πολιτικών διώξεων που «ακολούθησαν» την οικογένεια της μητέρας του. Είχε τη στόφα να γίνει καλός μαθητής, αλλά το διάβασμα δεν ήταν η πρώτη του προτεραιότητα. Μελετούσε όσο χρειαζόταν για να περνάει τις τάξεις. Του άρεσε το ποδόσφαιρο, ενώ συμμετέχει και στην υποτυπώδη χορωδία, στην οποία αναλάμβανε τις σόλο ερμηνείες.

Στο σπίτι του, από μια ολιγόμηνη διαμονή ενός θείου του, είχε ξεμείνει ένα ραδιόφωνο. Μεταξύ άλλων, του άρεσαν τα βουλγάρικα τραγούδια με ακορντεόν, τα κλασικά λαϊκά της εποχής, ενώ «ερωτεύτηκε» τη φωνή του Καζαντζίδη.

Τα καλοκαίρια από μικρός δούλευε ως σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του, ενώ μετά τα 12-13 του έκανε μεροκάματα και στις κορδέλες που έκοβαν ξύλα για τους βαρείς χειμώνες.

Ο πολιτικός του «χρωματισμός» που του έκανε τη ζωή δύσκολη στην κλειστή τοπική κοινωνία, τον οδήγησε να μετακομίσει στην Αθήνα το 1964. Έμεινε με τον αδερφό της μητέρας του και συνέχισε το Γυμνάσιο με καλύτερες μάλιστα, επιδόσεις. Το μόνο πρόβλημα ήταν η προσαρμογή, καθώς η προφορά του -που προδίδει την καταγωγή του από την επαρχία- έγινε πολλές φορές αντικείμενο πειραγμάτων και υποτιμητικών σχολίων. Πολλές φορές ήρθε στα χέρια με διάφορους «καλοθελητές» που τον προσέβαλαν.

Ο Μπιθικώτσης και ο Ζαμπέτας

Η εταιρεία εργοληπτών ραφτών που διηύθυνε ο θείος του, διοργάνωσε μια εκδήλωση στο «Πλακιώτικο Σαλόνι», όπου τραγουδούσε τότε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Τον έβαλαν να τραγουδήσει μετά το τέλος του κανονικού προγράμματος, ο Μπιθικώτσης τον άκουσε και αμέσως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο «μικρός» Δημήτρης ήταν γεννημένος τραγουδιστής. Προσφέρθηκε μάλιστα, ο ίδιος να τον παρουσιάσει στην Columbia.

Στην Columbia και ενώ δεν είχε ακόμα τελειώσει το σχολείο, ο Τάκης Λαμπρόπουλος τον «παρέδωσε» στα χέρια του Γιώργου Ζαμπέτα για «εκπαίδευση», μιας και ήταν ακόμη εντελώς άπειρος. Δούλεψε με τον Ζαμπέτα στα «Ξημερώματα» και άρχισε να μπαίνει στη λογική του επαγγελματία τραγουδιστή. Ο Δημήτρης Μητροπάνος έχει χαρακτηρίσει το Γιώργο Ζαμπέτα «δεύτερο πατέρα» του, ενώ έχει δηλώσει πως είναι ο μόνος άνθρωπος στη μουσική βιομηχανία που τον βοήθησε ανιδιοτελώς, χωρίς να ζητήσει κανένα αντάλλαγμα.

Ο Μίκης Θεοδωράκης -τον οποίο ο Μητροπάνος γνώριζε κι από τους «Λαμπράκηδες»- του έδωσε να ερμηνεύσει σε συναυλία του -Μεγάλη Δευτέρα του 1966- δύο τραγούδια από το Άξιον Εστί. Το καλοκαίρι του 1966 ακολούθησε την περιοδεία του Μίκη σε Ελλάδα και Κύπρο, ενώ μέσα στο 1967 έδωσε κάποιες συναυλίες και με τον Χρήστο Λεοντή.

Ηχογράφησε λίγο πριν την 21η Απριλίου 1967 το τραγούδι «Χαμένη Πασχαλιά», το οποίο λογοκρίηκε από τη χούντα επειδή το Πάσχα ήταν κοντά και θεωρήθηκε ότι θα δημιουργούσε πολιτικούς συνειρμούς! Τελικά ο πρώτος του δίσκος -για την ακρίβεια σαρανταπεντάρι- ηχογραφήθηκε με τον Ζαμπέτα για την ΕΛΛΑΣΔΙΣΚ -μετέπειτα POLYGRAM- με τα τραγούδια «Θεσσαλονίκη» και «Μεταξουργείο».

Στη συνέχεια, δούλεψε ζωντανά με τη Μαρινέλλα στην «Παλιά Αθήνα».

Στρατός και «Άγιος Φεβρουάριος»

Για να πάρει αναβολή από το στρατό, γράφτηκε σε μία σχολή οπερατέρ! Τελικά στρατεύτηκε στις αρχές του 1971 και γρήγορα βρέθηκε στην Αλεξανδρούπολη.

Το 1972 ο Δήμος Μούτσης και ο ποιητής-στιχουργός Μάνος Ελευθερίου κυκλοφόρησαν τον «Άγιο Φεβρουάριο», με ερμηνευτές τον Δ. Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα. Τα φωνητικά του Μητροπάνου ηχογραφήθηκαν σε μια τετραήμερη άδεια που είχε εξασφαλίσει με πολύ κόπο από τον στρατό. Ο δίσκος θεωρείται πλέον κλασικό κομμάτι του ψηφιδωτού της ελληνικής δισκογραφίας.

Τον Ιούλιο του 1999, Μητροπάνος και Μούτσης συναντήθηκαν ξανά επί σκηνής στο Ηρώδειο με τη Δήμητρα Γαλάνη και τη σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου για δυο εμφανίσεις στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Από τις συναυλίες αυτές γεννήθηκε και ένας ζωντανά ηχογραφημένος δίσκος.

Η καταξίωση

Οι επόμενες δισκογραφικές δουλειές του Δημήτρη Μητροπάνου -μεταξύ αυτών «Ο Δρόμος για τα Κύθηρα» (1973) του Γιώργου Κατσαρού και «Τα συναξάρια» (1981) του Γιώργου Χατζηνάσιου- δεν ήταν μόνο έργα μεγάλης μουσικής ποιότητας, αλλά βρήκαν και το δρόμο τους προς το πλατύ κοινό.

Συνθέτες που διασταύρωσαν τις συνθετικές τους διαδρομές με τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου ήταν μεταξύ άλλων οι Καλδάρας, Μουσαφίρης, Νικολόπουλος, Σπανός χτίζοντας μια καριέρα συνυφασμένη με την ελληνική λαϊκή μουσική παράδοση, μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του '80.

Μολονότι το μουσικό προφίλ του Μητροπάνου ήταν καθαρά λαϊκό, δεν δίσταζε να προχωρά και σε τολμηρές -από άποψη ύφους- συνεργασίες, όπως δείχνει η συμμετοχή του σε δίσκους των Λάκη Παπαδόπουλου (με το «Για να σ' εκδικηθώ») και Νίκου Πορτοκάλογλου («Κλείνω κι έρχομαι»), αναδεικνύοντας τις δυνατότητες και το ερμηνευτικό του εύρος.

Οι συνεργασίες με Τόκα και Μικρούτσικο

Μεγάλη επιτυχία σημείωσαν οι συνεργασίες του με τον Μάριο Τόκα και τον Φίλιππο Γράψα (στους δίσκους «Η εθνική μας μοναξιά» και «Παρέα με έναν ήλιο»), συνεργασίες στις οποίες τεμνόταν το λαϊκό με το λεγόμενο έντεχνο ύφος, μουσικά αλλά και στιχουργικά.

Πολύ σημαντική –και καλλιτεχνικά και με βάση την απήχηση που είχε στο κοινό- ήταν και η συνεργασία του σεμνού ερμηνευτή με τον Θάνο Μικρούτσικο στον δίσκο «Στου Αιώνα την Παράγκα»(1996), σε στίχους Άλκη Αλκαίου, Κώστα Λαχά, Λίνας Νικολακοπούλου και Γιώργου Κακουλίδη, μια ακόμη μεγαλύτερη «βουτιά» στον χώρο του έντεχνου που όμως και πάλι «χρωματιζόταν» από το γνήσια λαϊκό χαρακτήρα της φωνής του Μητροπάνου.

Η δύσκολη τελευταία δεκαετία και η οικογένεια

Το 2001 ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάστηκε στο νέο του album «Στης Ψυχής Το Παρακάτω» με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου.

Ιδιαίτερη στιγμή στις ζωντανές του εμφανίσεις ήταν το 2004-2005, όταν ο Δημήτρης Μητροπάνος με τον Θέμη Αδαμαντίδη και τον Δημήτρη Μπάση επιμελήθηκαν και παρουσίασαν ζωντανά ένα πρόγραμμα με άξονα το ζεϊμπέκικο. Τα σχόλια των οπαδών του λαϊκού τραγουδιού ήταν διθυραμβικά και το πρόγραμμα έχει κι αυτό αποτυπωθεί σε διπλό ζωντανό δίσκο, με τίτλο «Υπάρχει και το Ζεϊμπέκικο».

Η τελευταία δισκογραφική δουλειά του σε στούντιο ηχογραφήθηκε το 2008 και είχε τίτλο «Στη Διαπασών», ενώ περιελάμβανε συνεργασία και με τον Γιάννη Μηλιώκα. Η πιο πρόσφατη δουλειά του που καταγράφηκε δισκογραφικά, ήταν η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας του στο Ηρώδειο τον Σεπτέμβρη του 2009 με τίτλο «Τα τραγούδια της ζωής μου».

Τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής του ήταν δύσκολα, καθώς η μεταμόσχευση νεφρού στην οποία είχε υποβληθεί τον είχε εμφανώς αποδυναμώσει σωματικά. Μάλιστα, το νεφρό για τη μεταμόσχευση ήταν της πολυαγαπημένης του αδερφής. Ωστόσο, πάντα εμφανιζόταν αρκετά δυνατός ώστε να ξεπερνά τις δυσκολίες. Μέχρι τις 17 Απρίλη 2012, όταν και άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο Υγεία από οξύ πνευμονικό οίδημα...

Η είδηση της απώλειας του Δημήτρη Μητροπάνου επηρέασε τη ροή των προγραμμάτων των περισσότερων ραδιοτηλεοπτικών μέσων ενημέρωσης, που αφιέρωσαν εκτάκτως μεγάλο κομμάτι του προγράμματός τους στον ίδιο και στις αγαπημένες από το κοινό ερμηνείες του.

Παντρεύτηκε δύο φορές στη ζωή του, το 1979 (με την πρώτη του γυναίκα χώρισε το 1986) και το 1991, με τη σύντροφό του Βένια. Με τη Βένια απέκτησε δύο κόρες, την Αναστασία και τη Μυρσίνη.

Δισκογραφία

Λαϊκή παρέλαση (1970)

Δημήτρης Μητροπάνος Νο1 (1971)

Άγιος Φεβρουάριος (1972)

Ο δρόμος για τα Κύθηρα (1973)

Νεκρικοί Διάλογοι, Κυρά ζωή (1974)

Σκόρπια φύλλα, Τσιμεντένια πρόσωπα (1975)

Λαϊκά '76 (1976)

Τα παιδιά της πιάτσας, Ερωτικά λαϊκά (1977)

Παράπονο (1978)

14 Ζεϊμπέκικα (1979)

Πορτραίτο, Λαϊκά του σήμερα (1980)

Τα συναξάρια (1981)

Τα λαϊκά της νύχτας (1982)

Τα 14 χασάπικα (1982)

Λαϊκές στιγμές (1983)

Τα πικροσάββατα, Τα λαϊκά της νύχτας Νο 2, Όταν μιλούν τα τέλια, Ακόμα μια μέρα (1984)

Τα νυχτέρια μας, Για τα παιδιά, 15 χρόνια Δημήτρης Μητροπάνος (1985)

Τα ζημιάρικα, Αγάπη μου αγέννητη, Τ' ανάρπαχτα (1986)

Ένας καινούριος άνθρωπος, 16 από τα ωραιότερα τραγούδια μου, Το δικό μας τραγούδι (1987)

Καινούρια χρώματα (1988)

Μια νύχτα στον παράδεισο, Εμείς οι δυο, Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του, Πριν τελειώσει η νύχτα (1989)

20 μεγάλες επιτυχίες, Εσύ λέγε με έρωτα (1990)

Στα ξενυχτάδικα της αγκαλιάς σου, Μια νύχτα στο Λυκαβηττό, Πάρε αποφάσεις (1991)

Οι μεγάλες επιτυχίες (1992)

Ο Μητροπάνος τραγουδάει Σπανό (1993)

Η εθνική μας μοναξιά, 24 Ζεϊμπέκικα, Παρέα μ' έναν ήλιο (1994)

Τα 45άρια του Δημήτρη Μητροπάνου (1995)

30 χρόνια Δ. Μητροπάνος, τα λαϊκά μιας ζωής, ΖΟΟΜ '96, 16 χασάπικα, Τα ερωτικά, Τα πρώτα μου τραγούδια/1967-1975, Στου αιώνα την παράγκα (1996)

Ψάξε στ' όνειρό μας (1997)

Τα μεγάλα λαϊκά, Του έρωτα & της φυγής (1998)

Εντελβάις (1999)

Στης ψυχής το παρακάτω (2001)

Θα είμαι εδώ (2003)

Υπάρχει και το ζεϊμπέκικο (2004)

Πες μου τ'αληθινά σου (2005)

Για την καρδιά ενός αγγέλου (2007)

Στη Διαπασών (2008)

Τα τραγούδια της ζωής μου (2009)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ