«Όταν η μνήμη αποκαλύπτει», ξεδιπλώνει αναμνήσεις και ένα σβησμένο παρελθόν, το οποίο η σπουδαία γαλλίδα ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγί, αποκαλύπτει αβίαστα στο ομότιτλο βιβλίο της.

Μια μικρή εικόνα, μια απλή λέξη είναι ικανές να ξεδιπλώσουν αναμνήσεις και να αναβιώνουν ένα σβησμένο παρελθόν που ξαναζούμε ανασυνθέτοντάς το, σύμφωνα με την αείμνηστη μεγάλη ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγί (1913-2010).

Στο μικρό αλλά μεστό βιβλίο της «Όταν η μνήμη αποκαλύπτει» μοιράζεται με τον αναγνώστη κάτι που ανακάλυψε στα τελευταία χρόνια της ζωής της.

Ήταν κάποιες, μετρημένες στα δάχτυλα, στιγμές της ζωής της που επανήλθαν τελείως απρόσμενα στη μνήμη της, αφήνοντάς την έκθαμβη. Αυτό γυρεύει να κατανοήσει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της.

Μέσα από τέτοια παραδείγματα, η Ζακλίν ντε Ρομιγί οδηγεί σε μια άλλη αντίληψη του χρόνου, την «αιωνιότητα» στην οποία αποφεύγει να δώσει μια θρησκευτική εξήγηση.

Αρκείται να την ενσωματώσει στην ακλόνητη πεποίθηση που τη συνόδευσε σε όλη τη διάρκεια του μακρόχρονου βίου της και η οποία καθόρισε πολλές φορές τη στάση της: «Υπάρχει κάτι άλλο», γιατί, όπως λέει, φαίνεται «πως ό,τι ζούμε εγγράφεται ολόκληρο στο κινητό πλαίσιο του παρόντος και της γοργής εξέλιξής του, που λίγο ως πολύ προορίζεται στη λήθη, αλλά επίσης και σε ένα άλλο επίπεδο, στο οποίο κανονικά δεν έχουμε πρόσβαση και όπου διατηρούνται στο χρόνο εντυπώσεις που θεωρούμε φευγαλέες επειδή η άποψή μας για τα πράγματα δεν είναι πλήρης».

Η γαλλική φωνή της Ελλάδας

H Ζακλίν ντε Ρομιγί γεννήθηκε στη Σαρτρ στις 26 Μαρτίου του 1913 και σπούδασε Λατινικά και Αρχαία Ελληνικά στο Lycée Molière. Σε ηλικία μόλις 17 ετών έγινε η πρώτη γυναίκα υποψήφια στο Concours General, τις γενικές εξετάσεις αριστούχων της Γαλλίας, με τις οποίες εισήχθη στην École Normale Supérieure.

Δίδαξε ως καθηγήτρια της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα πανεπιστήμια της Λιλ (1949-1957), της Σορβόννης (1957-1973) και στο Collège de France (1973-1984).

Υπήρξε η πρώτη γυναίκα μέλος της Académie des inscriptions et belles-lettres (1975), στην οποία και προήδρευσε κατά το έτος 1987 ενώ είχε διατελέσει και μέλος της Ακαδημίας της Δανίας, της Βρετανικής Ακαδημίας, των Ακαδημιών της Βιέννης, των Αθηνών, της Νάπολης, του Τορίνο, των Κάτω Χωρών, της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών κ.ά.

Ήταν δόκτωρ honoris causa των πανεπιστημίων της Οξφόρδης, των Αθηνών, του Δουβλίνου, του Μόντρεαλ και του Γέιλ ενώ το 1995 της δόθηκε η ελληνική υπηκοότητα και το 2001 ανακηρύχθηκε πρέσβειρα του Ελληνισμού.

Είχε τιμηθεί με το βραβείο Ambatiélos de l’ Académie des inscriptions et belles-lettres (1948), το βραβείο Croiset de l’Institut de France (1969), το βραβείο Langlois de l’Académie francaise (1974), το Grand Prix d’Académie της Académie francaise (1984), το βραβείο Ωνάσης (Αθήνα, 1995) και στις 24 Νοεμβρίου του 1988 εξελέγη μέλος της Académie francaise στη θέση του Αντρέ Ρουσέν, έτσι έγινε η δεύτερη γυναίκα μεταξύ των Γάλλων «αθανάτων» μετά την Μαργκερίτ Γιουρσενάρ.

Μεταφράστρια των Ελλήνων κλασικών στα γαλλικά, δημοσίευσε πλήθος μελετών για την αρχαία ελληνική γραμματεία και ιστορία και μέσα από τα δεκάδες βιβλία που συνέγραψε, άφησε ένα σημαντικό έργο για όλες τις όψεις του Αθηναϊκού πολιτισμού του 5ου π.Χ. αιώνα: τη φιλοσοφία, την ιστορία, την τραγωδία, την κωμωδία, την επίδραση των σοφιστών κ.λ.π.

Στο έργο της ενσαρκώνει μια ουμανιστική αντίληψη του πολιτισμού, με ιδιαίτερη προσήλωση στην πεποίθηση ότι η μελέτη της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού αποτελεί εκπαίδευση στην κατανόηση της ελευθερίας του ατόμου και στην δημοκρατία.

Πληροφορίες: «Όταν η μνήμη αποκαλύπτει» της Ζακλίν ντε Ρομιγί, μετάφραση: Άννυ Σπυράκου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Συνάψεις.