Η αποκατάσταση στήθους ασθενούς με καρκίνο του μαστού γίνεται πλέον με ασφάλεια χάρη στις νέες, συνδυασμένες τεχνικές ογκολόγου χειρουργού και πλαστικού χειρουργού.

Την τελευταία δεκαετία, η προσέγγιση της ασθενούς με καρκίνο του μαστού γίνεται συνδυασμένα από τον ογκολόγο χειρουργό του μαστού και τον εξειδικευμένο Πλαστικό Χειρουργό σε έναν χειρουργικό χρόνο. Εξασφαλίζεται έτσι η αφαίρεση τού όγκου σε ασφαλή χειρουργικά όρια και η ταυτόχρονη ανάπλαση τού υπόλοιπου μαστού με τεχνικές μειωτικής μαστοπλαστικής. Η συγκεκριμένη προσέγγιση ονομάζεται Ογκοπλαστική Χειρουργική ή Θεραπευτική Μαστοπλαστική (Therapeutic Mammaplasty). Ουσιαστικά, ο Πλαστικός Χειρουργός αναλαμβάνει να καμουφλάρει την επέμβαση αφαίρεσης τού όγκου από τον ογκολόγο χειρουργό. Αυτό επιτυγχάνεται μόνον από ειδικούς Πλαστικούς Χειρουργούς που μπορούν να εφαρμόσουν όλες τις τεχνικές μειωτικής μαστοπλαστικής (μαστοπλαστική κάθετης τομής μόνον, περιθήλαια μαστοπλαστική, μαστοπλαστική με τομή J, μαστοπλαστική με τομή L και άλλες επεμβάσεις ανόρθωσης και διόρθωσης ασυμμετρίας των μαστών ώστε να επιτευχθεί ισορροπία με τον άλλο μαστό).

Η αποκατάσταση τού μαστού ενδείκνυται σε περιπτώσεις στις οποίες συνήθως έχει αφαιρεθεί ο ένας ή και οι δύο μαστοί λόγω καρκίνου του μαστού ή προκαρκινικών παθήσεων του (θετικό BRCa 1,2 γονίδιο). Αυτές οι περιπτώσεις δεν ευνοούνται από την ογκοπλαστική προσέγγιση, λόγω μη εναπομείναντος μαστού (μαστεκτομή, υποδόρια μαστεκτομή). Έχει αποδειχθεί, σε σειρά κλινικών ερευνών, ότι η δημιουργία ενός νέου μαστού βελτιώνει σημαντικά την ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας, την αυτοπεποίθησή της και την κοινωνική επανένταξή της.

Τεχνικές αποκατάστασης μαστού

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αποκατάστασης, αλλά θα αναφερθούμε σε αυτές που χρησιμοποιούνται πιο συχνά σήμερα. Γενικά, αυτές χωρίζονται σε μεθόδους αποκατάστασης με αυτόλογους ιστούς (ιστοί από το σώμα τού ασθενούς, αλλά από άλλη περιοχή, π.χ. κοιλιά ή ράχη) και σε μεθόδους αποκατάστασης με αλλοπλαστικά υλικά (διατατήρες, ενθέματα σιλικόνης).

Α. Αποκατάσταση μαστού με ένθεμα σιλικόνης

Η μέθοδος αυτή είναι η απλούστερη τεχνικά και η διάρκεια τού χειρουργείου είναι μικρότερη. Η ανάρρωση είναι επίσης συντομότερη. Απευθύνεται σε αδύνατες γυναίκες με μικρό αντίθετο μαστό. Κατά το πρώτο χειρουργικό στάδιο τοποθετείται ένας διατατήρας ιστών («μπαλονάκι») στην περιοχή που έγινε η μαστεκτομή κάτω από το δέρμα και τον θωρακικό μυ. Στη συνέχεια, κατά τις επισκέψεις της ασθενούς στον ιατρό, προστίθεται σταδιακά αυξανόμενη ποσότητα φυσιολογικού ορού ώστε να διαταθεί αρκετά το δέρμα του μαστού. Αυτή η διαδικασία της διάτασης διαρκεί λίγες εβδομάδες. Σε περίπτωση που ακολουθεί ακτινοβολία, το αποτέλεσμα επηρεάζεται σαφώς αρνητικά. Στην περίπτωση που έχει προηγηθεί ακτινοβολία και γίνεται αποκατάσταση σε δεύτερο χρόνο, η μέθοδος συνδυάζεται με τη χρήση συμπληρωματικού μυοδερματικού κρημνού (τμήμα ιστού) από την ράχη (πλατύς ραχιαίος μυοδερματικός κρημνός). Ο χειρουργός δηλαδή «μεταφέρει» ένα τμήμα ιστού από μία περιοχή του σώματος σε μία άλλη, ώστε να εξασφαλιστεί καλής ποιότητας δέρμα για κάλυψη του ενθέματος.

Κατά το δεύτερο χειρουργικό στάδιο, αφαιρείται ο διατατήρας ιστών και τοποθετείται ένα ένθεμα σιλικόνης κατάλληλου μεγέθους και μορφής. Μακροπρόθεσμα πάντως, η αποκατάσταση με διατατήρα παρουσιάζει προβλήματα, με αποτέλεσμα η ασθενής να αποζητά εναλλακτικές λύσεις, μία από τις οποίες είναι ο συνδυασμός του ενθέματος με κρημνό από την ράχη.

Β. Αποκατάσταση μαστού με κρημνό (μυς και δέρμα και λίπος ή μόνον λίπος και δέρμα από άλλο μέρος του σώματος)

Αποτελεί αναμφισβήτητα την μέθοδο αποκατάστασης με το πιο «φυσιολογικό» μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Και αυτό, γιατί επιτυγχάνει παρόμοια αφή, αλλά και την τόσο απαραίτητη «πτώση» του αναπλασθέντος μαστού. Εκτός των παραπάνω, εάν γίνει και συμπληρωματική ακτινοθεραπεία, η διάταση του δέρματος συνήθως δεν είναι εφικτή και το δέρμα της περιοχής δεν μπορεί να καλύψει από μόνο του ένα ένθεμα σιλικόνης, αφού η ποιότητα τού ακτινοβολημένου δέρματος είναι κακή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, καθώς και σε διάφορες άλλες (μεγάλος πτωτικός αντίθετος μαστός), υπάρχει ένδειξη για αποκατάσταση με κάποιο κρημνό από το σώμα. Η διάρκεια του χειρουργείου και η περίοδος αποθεραπείας είναι όμως μεγαλύτερες. Σε όχι ιδιαίτερα αδύνατες ασθενείς, η περιοχή της κοιλιάς που συνδυάζει περίσσεια λίπους και δέρματος αποτελεί την λύση με το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα, αφού επιτυγχάνεται η ζητούμενη φυσιολογική πτώση τού μαστού και συνεπώς η συμμετρία με τον άλλο μαστό. Χρησιμοποιούνται κυρίως οι ακόλουθοι ιστοί:

Οι συγκεκριμένες μέθοδοι ανάπλασης του μαστού προσφέρουν πολύ καλά αποτελέσματα, αλλά η διεξοδική συζήτηση της ασθενούς με τον Πλαστικό Χειρουργό και η ρεαλιστική προσέγγιση μπορούν να βελτιώσουν περισσότερο την τελική εικόνα. Σε πολλές περιπτώσεις, απαιτούνται συμπληρωματικές επεμβάσεις στον αντίθετο μαστό για την επίτευξη συμμετρίας και αυτό θα πρέπει να γνωστοποιηθεί στην ασθενή.

Ασθενείς υπέρβαρες, διαβητικές ή βαρείς καπνίστριες έχουν αυξημένα ποσοστά επιπλοκών.

Του Δρ. Πέτρου Κ. Σπυριούνη, EBOPRAS, Διδάκτορα Παν/μίου Αθηνών, Πλαστικού και Επανορθωτικού Χειρουργού, Συνεργάτη Βιοκλινικής Αθηνών Μέλος Ομίλου Εταιρειών Υγείας Βιοιατρική.