Εκτός από τα κρυστάλλινα νερά της, την παραδοσιακή Όλυμπο και τα σπίτια-μουσεία της, η Κάρπαθος φημίζεται και για τις μακαρούνες της, που πρέπει να δοκιμάσετε από την... πηγή.

Ανάμεσα στα πολλά γαστρονομικά διαμάντια που κρύβει η ελληνική νησιωτική κουζίνα, οι Μακαρούνες Καρπάθου ξεχωρίζουν για την απλότητα, τη νοστιμιά και το βαθύ δεσμό τους με την παράδοση του τόπου, χωρίς φανφάρες και φιοριτούρες, όπως άλλωστε είναι και η Κάρπαθος. Πρόκειται για χειροποίητα ζυμαρικά που θυμίζουν χοντρά κοχύλια ή μικρά κοίλα σωληνάκια, με χαρακτηριστικές ραβδώσεις που κρατούν τη σάλτσα και τις γεύσεις σαν να γεννήθηκαν για αυτό τον σκοπό. Η ουσία τους, όμως, δεν μένει μόνο στην εμφάνιση ή στη γεύση, αλλά και στην τελετουργία της δημιουργίας τους, η οποία θα μπορούσε κανείς να πει ότι αποτελεί μια γευστική αφήγηση της καρπαθιώτικης καθημερινότητας και γιορτής.

Για την ιστορία
Με μακρά ιστορία που ξεκινά από την αρχαιότητα, οι μακαρούνες υπήρχαν σε διάφορες εκδοχές και παραλλαγές, ενώ στην αρχαία Ελλάδα τα ζυμαρικά γενικότερα μετράνε χρόνια από το 1000 π.Χ. Στην Κάρπαθο, ωστόσο, οι μακαρούνες δεν είχαν τελετουργικό χαρακτήρα αλλά ήταν τρόφιμο καθημερινό, προσιτό και θρεπτικό. Φτιαγμένες με απλά υλικά, όπως αλεύρι, νερό και λίγο αλάτι, αποτελούσαν βασικό συστατικό της τοπικής διατροφής, ειδικά σε περιόδους νηστείας ή φτώχειας. Οι γυναίκες του νησιού αφιέρωναν ώρες στο να πλάσουν τις μακαρούνες μία προς μία, με υπομονή και επιδεξιότητα, χρησιμοποιώντας απλά εργαλεία και την πίεση του αντίχειρα ή ενός λεπτού ξύλου. Το αποτέλεσμα ήταν μικρές, αυλακωτές «φωλιές» ζύμης, ιδανικές για να κρατήσουν τυρί ή καραμελωμένο κρεμμύδι.

Η παράδοση συνεχίζεται
Παρ' όλο που σήμερα η καθημερινότητα είναι πιο γρήγορη και οι έτοιμες επιλογές περισσότερες, σε πολλά χωριά της Καρπάθου, όπως στις Μενετές, στην Όλυμπο και στο Απέρι, η παρασκευή τους διατηρείται σαν ιερό έθιμο. Δεν είναι τυχαίο ότι η μακαρούνα είναι από τα πρώτα φαγητά που διδάσκεται στα τοπικά σεμινάρια παραδοσιακής μαγειρικής, ενώ αποτελεί σχεδόν υποχρεωτικό πιάτο σε κάθε γιορτή, βάπτιση ή πανηγύρι. Πέρα από το φαγητό, οι μακαρούνες είναι και μέσο σύνδεσης των νεότερων με τις παλιότερες γενιές. Μια γιαγιά που μαθαίνει την εγγονή να φτιάχνει το ζυμαρικό της Καρπάθου μεταδίδει μαζί και τις αξίες της κοινότητας, της υπομονής, της σπιτικής θαλπωρής.

Πώς φτιάχνονται οι παραδοσιακές Μακαρούνες;
Η βασική συνταγή είναι εξαιρετικά απλή και για να τη φτιάξετε θα χρειαστείτε:

• 500 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
• Χλιαρό νερό όσο πάρει (περίπου 200-250 ml)
• 1/2 κουτ. γλυκού αλάτι

Εκτέλεση:
Σε μια λεκάνη αναμειγνύουμε το αλεύρι με το αλάτι και προσθέτουμε σιγά-σιγά το νερό, ζυμώνοντας μέχρι να δημιουργηθεί μια ελαστική, λεία ζύμη. Αφήνουμε τη ζύμη να ξεκουραστεί για 30 λεπτά.

Πλάθουμε σε μπαστουνάκια και κόβουμε μικρά κομμάτια, σαν φασόλια. Με τον αντίχειρα ή με την άκρη ενός πιρουνιού, πιέζουμε κάθε κομμάτι για να δημιουργηθεί το χαρακτηριστικό κοίλωμα και οι αυλακώσεις. Βράζουμε σε αλατισμένο νερό για 3-5 λεπτά, μέχρι να ανέβουν στην επιφάνεια.

Το παραδοσιακό σερβίρισμα
Στραγγίζουμε τις μακαρούνες και τις περιχύνουμε με τσικωμένο (καβουρντισμένο κρεμμύδι) και την περίφημη τοπική σιτάκα (γαλακτοκομικό προϊόν του νησιού), η οποία έχει αρκετά έντονη κατσικίσια γεύση. Το κρεμμύδι είναι το «μυστικό» της γεύσης καθώς ψήνεται αργά μέχρι να καραμελώσει, χωρίς να καεί, χαρίζοντας γλυκύτητα στο πιάτο. Ωραίες μακαρούνες θα φάτε στον Κήπο της Εδέμ (2245 051272) και στον Μπλε Κήπο (2245 051101) στην Όλυμπο.